Een tapijtje op tafel, krulletters op het raam, jong en oud aan de bar met een biertje en wat blokjes kaas. De bruine kroeg, het eeuwenoud Amsterdams fenomeen, dat gelukkig ook nog tussen Amstel en IJ te vinden is, krijgt bescherming met de gemeentelijke monumentenstatus. Een voorstel van Lian Heinhuis (PvdA) daarvoor is door de gemeenteraad aangenomen.

Anno 2023 zijn veel van deze traditionele, historische plekken gelukkig nog steeds onderdeel van Amsterdam. Toch staat het voortbestaan van de bruine kroeg onder druk. Steeds meer typisch Amsterdamse kroegen verdwijnen en maken plaats voor sapjesbars en hippe restaurants met prijzen die voor veel Amsterdammers niet te betalen zijn.

Lian Heinhuis, fractievoorzitter PvdA in de gemeenteraad

‘De bruine kroeg hoort wat mij betreft bij de ziel van de stad’, zegt Lian Heinhuis. Het is een plek voor jong en oud, arm en rijk. Een plek met een belangrijke buurtfunctie, waar mensen elkaar kennen, naar elkaar omkijken en waar de prijzen ver onder die van veel andere plekken in de stad liggen. Tegenwoordig verdwijnen er steeds meer iconische plekken, denk aan café Rooie Nelis in de Jordaan of café Verhoeff op de Zeedijk.’

De veelal onafhankelijke horecaondernemingen, vaak al generaties lang in de familie, komen steeds vaker in handen van ketens of private equity. Door deze veranderingen verdwijnen ankerpunten in de buurt, waardoor bewoners een verlies aan thuisgevoel ervaren. Heinhuis: ‘Zoals een Amsterdamse kroegeigenaar het mooi omschreef: ‘de verpoening van de stad wordt steeds meer zichtbaar’. Dat is iets wat ik zelf ook zie en waar ik me tegen verzet. De identiteit van de stad moet niet worden bepaald door wie het meeste geld heeft.’

Met concrete acties wordt de bruine kroeg beschermd. Zo wordt op basis van een waarderingskader in kaart worden gebracht welke bijzondere bruine kroegen er nu nog zijn. Door zo’n inventarisatie kan goed worden gemonitord hoe het verloop is. Op basis van dat overzicht, wordt onderzocht of het mogelijk is om aan bruine kroegen een gemeentelijke monumentale status toe te kennen. Dat zorgt er onder andere voor dat een deel van het interieur niet zomaar mag worden veranderd. Daarnaast wordt de historische, sociale- en culturele waarde van bruine kroegen onder de aandacht gebracht bij Amsterdammers en stadsbezoekers, bijvoorbeeld door het aanvragen van een Unesco status.

Er zijn nog bruine kroegen tussen Amstel en IJ

Denk aan Café de Sluyswacht in de Jodenbreestraat, Café Gijs de Rooy in de Javastraat, Café De Druif op het Rapenburgerplein, Ruk en Pluk in de Linnaeusstraat, Café Eik en Linde aan de Plantage Middenlaan, Café De Nieuwe Stek in de Dapperstraat, Elsa’s Café aan de Middenweg, Café Scharrebier op het Rapenburgerplein. Café Czaar in de Czaar Peterstraat en…