Acht dagen lang van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat spelen musici van wereldformaat uit alle windstreken. tijdens de Strijkkwartet Biënnale Amsterdam. Behalve uitvoeringen met klassiek repertoire en hedendaags werk in eigenzinnige programma’s zijn er lezingen, inleidingen en masterclasses. Dat alles is vanaf vrijdag 27 januari te zien en te horen in het Muziekgebouw en het Bimhuis. oost-online sprak in de drukke dagen van voorbereiding met Yasmine Hilberink-Göker, oprichter en artistiek directeur.
Anne-Mariken Raukema
‘Als de Lowlands van het strijkkwartet’, omschrijft Hilberdink de Biënnale. ‘Er komen meer dan vijfentwintig strijkkwartetten uit de hele wereld naar Amsterdam om te spelen. Ik vergelijk het ook wel met de champions league van de muziek. Je ziet wie er spelen, met z’n vieren proberen ze elke keer één klank te vormen.’
De musici komen uit Nederland, Denemarken, Groot-Brittannië, Frankijk, Oostenrijk, Italie, de VS en nog veel meer. Voor strijkwartetten is de afgelopen 250 jaar heel veel geschreven, vrijwel alle componisten maakten stukken voor de vaste bezetting: twee violen, een altviool en een cello. Yasmin Hilberdink vergelijkt het ook wel met poëzie, waar met weinig woorden veel kan worden uitgedrukt.
Lange en korte concerten, lezingen, workshops en zelfs een pubquiz
Ze noemt zichzelf een ‘liefdesmigrant’. Geboren in Istanbul, studeerde onder andere politicologie in Wenen en kwam voor de liefde naar Nederland. De muziek kwam pas later in haar leven. Met de Strijkkwartet Biënnale wil ze een ontmoetingsplek creëren, voor zowel de musici als het publiek. Om het aantrekkelijk te maken voor jonge mensen is gekozen voor een festivalvorm met uiteenlopende programma’s: lange en korte concerten, lezingen, workshops en zelfs een pubquiz.
Als voorbeeld, bijna als ‘grote broer’, ziet Hilberdink de Cello Biënnale Amsterdam, die ook z’n thuishaven heeft in het Muziekgebouw en het Bimhuis. ‘Het is een fantastisch gebouw met een heel open uitstraling en veel openbare ruimten waar mensen elkaar ontmoeten’, aldus Yasmine. Musici ervaren hier hoe plezierig het is om op een relaxte manier te spelen. Een heerlijke combinatie van toppers en niet al te serieus nemen. Dat is een van de redenen dat een aantal optredens gratis toegankelijk is, of tegen een verlaagd tarief wordt aangeboden.
‘Dit is ook van mij’
Om vrouwen de kans te geven een inhaalslag te maken – de meeste oude componisten waren man – en ook andere culturen de gelegenheid te geven hun eigentijdse muziek ten gehore te brengen, zijn ook dit jaar compositie-opdrachten verstrekt. Deze componisten komen onder andere uit Irak en Zuid-Korea. Tijdens het programmaonderdeel Grass Roots zullen de winnaars van de concoursen van Banff, Trondheim en Osaka optreden.
Voor het publiek is het belangrijk dat zij bij binnenkomst het gevoel hebben van ‘dit is ook van mij’. Dat geldt zowel voor bestaande als nieuwe composities. Hilberdink is goed op de hoogte wat de musici doen. Ze vraagt ze vooraf naar hun ‘wildest dreams’. Ofwel, muziek die ze heel graag ten gehore willen brengen, maar dat om wat voor reden elders niet lukte. En dat wordt hier gespeeld.
Voor bestaand en nieuw publiek
De bezoekers gaan volgens Hilberdink niet zelden ook naar andere klassieke concerten in en om Amsterdam: de Opera, het Muziekgebouw, het Concertgebouw. Deels zijn het dus liefhebbers en kenners, die al eerder de Strijkkwartet Biënnale bezochten. Maar er zijn ook bezoekers die de hele volle week genieten van de optredens en zelfs uit Australië naar Amsterdam komen. Het zijn ouderen en jongeren, en nieuwkomers. Vaak jongeren die niet met klassieke muziek zijn opgevoed, maar door samenwerking met bijvoorbeeld het Leerorkest, basisscholen en de UAF binnenkomen. Het Leerorkest leidt kinderen in Noord, Oost, Nieuw-West en Zuidoost op. De UAF is een stichting die de uitwisseling van studentenvluchtelingen bevordert. Zij treden de laatste dag – zaterdag 3 februari – op. Ook zit rond de organisatie een schil van betrokkenen die de rol van ambassadeur spelen, zoals bestuursleden, niet onbelangrijk.
Aantal wereldpremières
Er staat de komende week ook een aantal wereldpremières geprogrammeerd, zoals van Bushra El-Turk, gespeeld door het Dudok Quartet Amsterdam. En van Seung-Won Oh, uitgevoerd door het Ragazze Quartet. Nieuw werk is er van Garth Knox, James MacMillan, Moya Henderson, Ayanna Witter-Johnson en Matijs de Roo.
Veel hoogtepunten
Natuurlijk heeft ook de artistiek leider programmaonderdelen waar ze speciaal naar uitkijkt. Een daarvan is MASS, op vrijdagavond 2 februari. Het Amerikaanse Calder-Quartet en de zwarte bariton Davóne Tines brengen muziek van Franz Schubert en MASS, een spirituele reis waarin contrasterende muziekvormen uit West-Europese, Afro-Amerikaanse en 21ste-eeuwse tradities bij elkaar komen.
Ook wil ze het strijkkwartet op 31 januari met drie dove musici dat een stuk van Beethoven speelt op 31 januari niet onvermeld laten. Tenslotte het Australian String Quartet dat twee keer speelt met Lou Bennett, zangeres en autoriteit op het gebied van de Aboriginaltalen.
Iedereen is meer dan welkom om te helpen als vrijwilliger. Stuur een mail naar [email protected] voor meer informatie of om je direct aan te melden.
Check www.sqba.nl
