Maarten de Boer heeft een idee: van de Weesperzijde de duurzaamste kilometer van Amsterdam maken. Dat past in het streven van de huidige coalitie om de stad duurzamer te maken. Toch?
Martien van Oorsouw en fotograaf Will de Jong peilen de stemming in de Weesperzijdebuurt, de buurt van Maarten de Boer.
‘Het is helemaal niet vreemd dat GroenLinks de verkiezingen zo verloren heeft’, zegt Maarten de Boer. ‘De stad heeft plannen gemaakt om de Weesperzijde aan te pakken. Bewoners is gevraagd mee te denken, het definitieve plan is gemaakt en wat blijkt? De stoep wordt smaller, het fietspad wordt smaller en er komt meer ruimte voor de auto.’
Maarten de Boer is een duizendpoot: (ex) uitgever, galeriehouder en vooral architect. Mobiliteit, waaronder ondergronds parkeren in relatie tot verbetering van de openbare ruimte, heeft zijn interesse. Hij houdt zich beroepshalve bezig met de herbestemming van monumenten en bijzonder vastgoed. Hij woont ruim vijfentwintig jaar op de Weesperzijde en is al die tijd actief in de buurt. Bij veel van zijn activiteiten staat één vraag centraal: van wie is de straat?
‘Er zijn inspraakavonden geweest over de plannen voor de herprofilering van de Weesperzijde, bewoners, ondernemers konden meepraten. Met die inbreng is weinig gedaan. Er zijn 134 bezwaren ingediend tegen de plannen. Veel draagvlak voor het plan van de gemeente was er dus niet’, constateert hij droog.
We lopen door de Gijsbrecht van Aemstelstraat. ‘Kijk,’ zegt hij, ‘de stoep staat vol, de weg staat vol blik, als iemand pakjes komt brengen, staat de hele straat geblokkeerd. Hef twee of drie parkeerplaatsen op, kunnen mensen daar hun bakfiets kwijt en kun je zonder te slalommen langs allerlei obstakels over de stoep lopen. En maak een paar parkeerplekken groen.’
Parkplek was een proefproject in de Gijsbrecht van Aemstelstraat. Het idee is simpel: bewoners zonder auto huren tegen het gangbare tarief een parkeerplaatsen en zetten er plantenbakken op. Een plaats voor een parkje in plaats van een parkeerplaats. ‘Je verwacht: de progressieve coalitie omarmt dat idee. Maar ja, het gemeentelijke devies hier is kennelijk: als er een parkeerplaats verdwijnt, moet er een andere terugkomen.’
De Weesperzijde is een hechte buurt, iedereen kent iedereen. ‘We hadden het Proeftuinproject met groen en gedeelde mobiliteit met een groep bewoners helemaal voorbereid. Alle bewoners in de straat waren bereid hun auto een maand in de parkeergarage te parkeren. De vergunningen waren aangevraagd, fietsenrekken geregeld, plantenbakken gekocht, een diner met de bewoners in de straat om het experiment te vieren en iedereen te bedanken voor de bijdrage. Drie dagen voor de start kwam er een verzoek van Rick Vermin (stadsdeelcommissiebestuurder GroenLinks, redactie): of we het project drie maanden konden uitstellen. Geen idee waarom, het kwam beter uit. De proeftuin is toch doorgegaan, niemand van het stadsdeel is komen kijken.’
‘Dankzij een Europese subsidie heeft de gemeente Amsterdam plantenbakken voor de proeftuin geleverd,’ zegt hij als we verder lopen, ‘maar toen we te laat waren met opruimen kwamen vijf mensen van handhaving van het stadsdeel kijken. Ik kreeg een brief in de bus: als het niet snel opgeruimd werd, kreeg ik een dwangsom van 30.000 euro.’
‘Weesperzijde wordt gezien als het gouden randje van Oost, misschien wel van de hele stad, maar eigenlijk gaat het om de dwarsstraatjes waar het woekeren is met de ruimte. Het zijn oude huisjes, hoe maak je die duurzaam met licht en lucht? Een paar jaar geleden hebben we voorgesteld steigertjes aan te leggen aan de kop van de straatjes, dan verbindt je die meer met de Amstel. Schuif de boten een beetje uit elkaar en je hebt de ruimte. Nooit iets op gehoord. De bewoners hier willen hun buurt wel duurzaam maken qua energie, mobiliteit, voedsel en zo. Jammer dat het stadsdeel zo langzaam gaat.’
We lopen naar een parkeergarage aan het eind van de straat. ‘De gemeente wil hier een gebouw neerzetten met 200 plekken voor creatieve bedrijven. In het plan staat dat niet verwacht wordt dat er extra auto’s in de buurt komen. Er zijn inmiddels zestig bezwaren ingediend tegen het plan.’
‘Ik snap echt niets van het autobeleid van de gemeente.’ Hij wijst naar nieuwe appartementen in de straat. ‘Daar staan huizen van twee miljoen. Twee dagen na aankomst kregen de bewoners een parkeervergunning in de bus. In de Burmandwarsstraat zijn nieuwe appartementen van drie en een halve ton gebouwd. Die bewoners moeten zelf maar een parkeerplek kopen, zei de gemeente.’
‘In het plan voor de herinrichting Weesperzijdestrook konden bewoners kiezen tussen asfalt en klinkers. Uit onderzoek is duidelijk gebleken dat op klinkerstraten langzamer wordt gereden dan op asfalt. Bovendien: klinkers zijn beter voor de waterhuishouding, water sijpelt makkelijker door naar de boden. De meerderheid van de bewoners was voor klinkers, in het plan van de gemeente zou er asfalt komen.’ En: ‘Klinkers passen ook beter bij het gemeentelijke project Tegel eruit, Groen erin,’ merkt hij even later op. ‘Het huidige beleid is zo tegenstrijdig als wat.’
‘Jammer dat GroenLinks niet heeft doorgepakt, ’zegt hij als we ons rondje door de buurt beëindigen. ‘De afgelopen periode hebben we hier geen gemeentelijke prioriteit van groen of duurzaamheid gezien. Daardoor verspelen ze draagvlak in de buurt.’ Dat blijkt uit de uitslag van de laatste verkiezingen. In 2017 was GroenLinks de grootste partij in de Weesperzijde, in 2021 steekt D66 met kop en schouders boven de andere partijen uit.
