Waar nu de Stopera staat, was vroeger een buurt: Vlooienburg. Een paar gangen in de Stopera herinneren aan de straatnamen van de wijk. Woensdag 15 november is een gedenksteen onthuld die de herinnering levend moet houden aan de buurt en haar bewoners. Lotte Terwel, dagelijks bestuurder stadsdeel Centrum, onthulde het kunstwerk.
Martien van Oorsouw
Vlooienburg komt niet van vlooien, maar van vloeien. Het gebied werd in 1593 opgehoogd om overstromingen, vloedingen, tegen te gaan. Zo ontstond de naam Vloedburg, die veranderde in Vlooienburg. Vanaf het ontstaan was het een multiculturele wijk. De gedenksteen ligt op de hoek van het kunstwerk dat herinnert aan de rooilijnen van het Joods weeshuis dat in de wijk stond.
Veel mensen hebben bijgedragen aan de realisering van het monument. In 1983 kwam Randolph Wörner, een Duits historicus, in Amsterdam wonen. Hij verdiepte zich in de geschiedenis van de buurt en kwam met het idee een gedenksteen te maken voor de in de Tweede Wereldoorlog weggevoerde Joden die in de buurt woonden.
Anita Mizrahi is kunstenaar en woont in de Nieuwmarktbuurt. ‘Ik werk veel met geschiedenis, en wist niets van wat er zich op de plek van de Stopera afgespeeld had.’ In 2016 raakte ze in gesprek met Randolph over zijn idee en besloot het idee op te pakken. Samen met Gonny van Oudenallen heeft zij ervoor gezorgd dat het kunstwerk gerealiseerd werd.
De aanvraag heeft een grillig pad afgelegd. ‘Een paar maanden na het indienen van de aanvraag informeerden we of er iets bekend was. De aanvraag was kwijt.’ Met hulp van de ombudsman kwam de aanvraag eind 2019 boven tafel. Januari 2020 werd besproken waar het kunstwerk zou komen. Het stadscuratorium, dat de gemeente gevraagd en ongevraagd advies geeft over kunst in de openbare ruimte, wees het ontwerp af. ‘Een toevallige ontmoeting met wethouder Touria Meliani trok het proces weer vlot, waardoor we nu de plaquette konden plaatsen.’ Het ontwerp voor de plaquette is gemaakt door Enzo Dettier.
Begin dit jaar overleed Randolph, zijn weduwe en dochter waren bij de onthulling aanwezig. Ze zijn blij dat het gedenkteken er toch is gekomen.
