Jan en Ank zijn beiden al jaren gastadres bij Vrienden op de fiets. De organisatie is niet alleen voor fietsers, maar ook voor wandelaars. Het particuliere initiatief van 35 jaar geleden is uitgegroeid tot een stichting zonder winstoogmerk met bijna zesduizend gastadressen. Ze zijn er ook hier in de buurt.
Anneke Hesp | Foto Janneke Aronson | Dwars
Ank fietst veel alleen. Tochten naar Polen toen het IJzeren Gordijn eenmaal weg was. Maar ook in Nederland. ‘Ik heb een heel klein tentje. Dat ziet niemand als je wacht met opzetten tot het donker wordt. Of dan vraag ik bij een boer of ik in de buurt mag staan.’ Toen Vrienden op de Fiets 35 jaar geleden begon, was ze er meteen bij. Ze laat me het eerste boekje zien. Het is een simpele lijst met bijna tweehonderd adressen. Acht daarvan in het buitenland, negen in Amsterdam, alles bij elkaar 180 adressen. Tegenwoordig is er een full colour boekwerk met kaarten en tips. In Amsterdam kun je bij vijftig adressen terecht, in het buitenland bij meer dan 1200.
Jan fietste ook veel in het buitenland. ‘In Frankrijk kwam ik bijvoorbeeld gîtes d’etape tegen. Eenvoudig onderdak en betaalbaar als je meerdere dagen onderweg bent. Heel prettig. Toen ik een keer wat las over ‘Vrienden op de fiets’, vond ik dat sympathiek en werd meteen donateur.’
Hoe gastvrij zijn Ank en Jan?
Jan woont aardig ruim en toen hij tien jaar geleden niet zoveel meer werkte besloot hij gastadres te worden. Jan: ‘De eerste nacht kreeg ik drie vrolijke zussen uit Haarlem op bezoek. Ze hadden in Waterland gefietst en de volgende dag zouden ze weer terug fietsen. Het was een lollige start. Ik heb veel Nederlandse wandelaars en fietsers gehad die bijvoorbeeld de Zuiderzeeroute deden. Maar ook Amerikanen, Canadezen, Fransen, Belgen, Duitsers.
De laatste keer was officieel vorig jaar. Ik zag meteen dat het een dure fiets was, een Koga met een rohloffnaaf. Dan heb je geen derailleurs meer nodig. Dus we raken aan de praat als fietsliefhebbers. Ze had een heel verhaal, problemen op haar werk, ontslagen. Het was eigenlijk voor mij een mooie afsluiting. Maar ja, in februari belde ze weer. Toen heb ik gezegd: kom dan maar logeren. Maar dat was echt de laatste. Ik ben op een leeftijd dat je wat meer vrijheid wilt, dat je niet vroeg in de ochtend voor dat ontbijt moet zorgen en bedden verschonen. De tijd wordt kostbaar.’
Ank heeft een kamer ter beschikking met een stapelbed voor drie personen. ‘Vaak zijn het vrouwen of mannen alleen. Maar ik krijg ook wel ouders die met een kind fietsen. Dus ik heb spelletjes en sprookjesboeken klaarliggen in die kamer. Ze kunnen wat zitten en thee zetten.’ Deze zomer heeft Ank veel ‘nee’ verkocht aan de telefoon, omdat ze begonnen is aan een opruimcampagne in haar huis.
Is het niet ongemakkelijk wildvreemde mensen in je huis?
Ank vertrouwt op haar intuïtie. ‘Een keer vertrouwde ik het niet helemaal. Maar ja, toen had ik een waakhond die met zijn kop bij die man ging zitten bedelen bij het ontbijt. Dan gebeurt er verder niet zoveel.’ Jan knikt. ‘Kijk, je moet er wel de persoon voor zijn en er zin in hebben. En de ruimte, zodat iedereen zijn eigen gang kan gaan. Voor het geld hoef je het niet te doen, maar ik ben er ook niet vies van. Laatst is de vergoeding verhoogd naar € 22,50. Een vriend van mij is nog gaan protesteren. Dat het te veel is voor mensen met een klein inkomen. Ik begrijp die kant ook wel, maar je hebt er veel werk aan; moet er zijn om die mensen te ontvangen, je bent in de weer met die kamer en dat bed en voor een ontbijt zorgen. Ik vind het dan wel redelijk. Het geld stopte ik altijd in een potje en daar ging ik dan zelf van op vakantie. En ja, dan besteedde ik dat geld weer elders aan Vrienden op de fiets. Kringloopeconomie dus eigenlijk.’
Doet Ank het om het geld?
Ank lacht wat. ‘Ja, de buren denken dat je er rijk van wordt. Maar dat valt nogal tegen. Je wilt die mensen in de ochtend toch niet laten gaan op een boterham. Ik maak van het ontbijt een feest. Dan haal ik het porselein en het kristal uit de kast, dat vind ik leuk. Ik doe het echt voor de gezelligheid. Al moet je dat niet overdrijven. Als ze de hele dag gewandeld of gefietst hebben, willen ze ook hun rust en hun privacy natuurlijk.’ Er zit ook nog een andere kant aan. ‘Dat patroon van – waar kom je vandaan, waar ga je naar toe – op den duur heb je dat soort gesprekken wel gehad.’
Vaak krijg je te maken met een gastenboek als je gebruik maakt van bed en breakfast, airbnb of Vrienden op de fiets. Heeft Jan die nog? ‘Nee, dan krijg je van die geijkte praatjes; de ontvangst was hartelijk en het ontbijt was geweldig. Dat hoeft niet voor mij. Maar soms krijg je later nog wel eens een kaartje. En een enkeling had ook wel eens een geschenkje bij zich. Dat is toch aardig.’
Hebben jullie zelf nooit vervelende ervaringen gehad?
Jan heeft eigenlijk alleen maar te maken gehad met aardige mensen. ‘Als fietser ben ik zelf wel eens in Overijssel geweest waar een vrouw erg op haar hoede was. We moesten meteen de fietsen op slot zetten terwijl het een plek was waar ik van dacht: wie komt er nou deze dijk op om een fiets te stelen? De volgende ochtend had ze alles klaar gezet zodat we geen contact hoefden te hebben. En toen we een handje wilden gaan geven om afscheid te nemen, was de tussendeur op slot. Dat vond ik wel apart, ja.
Als gastgever ging ik een keer een kopje thee zetten om mijn gasten te ontvangen en toen ik terug kwam was de vrouw stijf van angst. Mijn rode kater was door het kattenluikje naar binnen gekomen en daar kon ze helemaal niet tegen. Toen heb ik ze doorverwezen. Maar daar kan ik dan wel de humor van inzien.’
Nieuwsgierig naar Vrienden op de fiets? Bel 088 123 8999 of kijk op www.vriendenopdefiets.nl.
