In het rapport Groen in de stad wordt opgemerkt dat het groen in Oost onder druk staat. Daar wil stadsdeelbestuurder Openbare Ruimte en Groen Rick Vermin (GroenLinks) wat aan doen. ‘Met relatief kleine ingrepen vergroten we het leefplezier. Tegelijkertijd zorgt meer groen ervoor dat de biodiversiteit toeneemt en de waterhuishouding van de stad verbetert.’ We fietsen langs groene plekken in Oost.
Martien van Oorsouw | Foto’s Will de Jong
Op amsterdam.nl/medebeheer kun je je plan indienen als je (samen) een groenproject wil beheren. Wil je groen zonder medebeheer, dan kun je je wensen doorgeven aan de gebiedsmakelaar.
Krugerplein
Dit wordt een groen gebouw’, zegt Rick, onderweg wijzend op de bouwplaats tussen het politiebureau en het Montessoricollege aan de Polderweg. We zijn op weg naar het Krugerplein. De vergroening van het plein is nog niet af. Er liggen leidingen onder het plein, waardoor er geen bomen geplant kunnen worden. Er zijn bakken geplaatst met groen en geveltuintjes aangelegd. Eind van het jaar gaat Liander een gietijzeren gasleiding vervangen die onder het plein loopt. Daarna wordt het laatste gedeelte van de vergroening uitgevoerd. De bewoners beheren het nieuwe groen.
Steve Bikoplein
De gebiedsmakelaar staat met twee bewoners te praten over de uitvoering van hun plan. ‘Hun plan is in deze ronde van Oost Begroot gehonoreerd’, zegt Rick, ‘maar ik wil je het plan laten zien van vorig jaar. Onlangs hebben we de uitvoering afgerond met een bewonersfeest op het plein.’
‘Het overleg met de bewoners duurde lang. Hun plan kostte meer, we hebben geld gevonden in het kader van Groen in de stad, waardoor we hun plan konden uitvoeren. Zo zie je dat bewonersinitiatieven kunnen dienen als aanjager voor de verbetering van de buurt.’
De inrichting van het plein is veranderd, de verkeerssituatie rond het plein is overzichtelijker geworden en twee parkeervakken zijn vervangen door groen. Bovendien zijn speeltoestellen vervangen en er zijn picknicktafels geplaatst. ‘Het plein is weer een ontmoetingsplek geworden.’ Ook hier beheren de bewoners het nieuwe groen. Er zijn plannen voor verdere vergroening van het plein, maar er ligt een gasleiding in de weg. Het is nog niet bekend wanneer Liander die gaat aanpakken.
We fietsen naar de Indische Buurt. Op het Steve Bikoplein is 265 vierkante meter groen gerealiseerd. Op het Krugerplein 85 vierkante meter, waar nog iets bijkomt als het hele plan uitgevoerd wordt. In totaal is in het stadsdeel ruim 1300 vierkante meter vergroend. Binnenkort komt er op de Piet Heinkade nog een gebied van meer dan 2000 vierkante meter bij.
Minahassastraat
Dit plein is langer geleden groen gemaakt, maar de bewoners wilden meer en aantrekkelijker groen. ‘Op initiatief van de bewoners en de Gezonde Stad is het postzegelpark aangepakt. Twee groenvakken zijn omgevormd tot ontmoetingsplek. De muurtjes rond de vakken zijn bekleed met mozaïek dat door de bewoners gemaakt is. Ze maaien het gras, verwijderen het zwerfvuil en snoeien de beplanting.’
Celebesstraat
Hier is ongeveer 200 vierkante meter bestaand groen veranderd in een moestuin. Acht grote bakken staan in het spoortalud. Aan het hek hangt een bord met het verzoek de groenten niet te plukken. Ze worden uitgedeeld in de buurt als ze klaar zijn om te oogsten. De rabarber en zonnebloemen staan er goed bij, de tomaten zijn nog groen. Tip van Rick: leg ze naast een banaan, dan rijpen ze verder. Er staan compostbakken in de hoek en op een open plek staat een stoel om uit de rusten na gedane arbeid. ‘Het is eigenlijk een experiment om te kijken of een moestuin langs het spoor haalbaar is. Het was een saai stukje talud. We hebben de bakken geplaatst om het tuinieren ook toegankelijk te maken voor mensen in een rolstoel. Bovendien: er zitten veel ratten in het talud. Bewoners hadden vragen of ze de wortels van de aanplant zouden opeten.’
‘Het blijkt’, zegt hij als de foto gemaakt wordt, ‘dat de ratten alleen op gekookte groente afkomen.’ De gemeente beheert de boom in de tuin, de haag en het hek. De deelnemende bewoners hebben een moestuinbak in eigen beheer. Samen beheren ze de ruimte binnen het hek.
Pieter Vlamingstraat
De Dapperbuurt wordt gekenmerkt door relatief brede straten. De balkons hangen ver over stoep van de Pieter Vlamingstraat. Vaak schuilden er jongeren onder die overlast veroorzaakten. De straat maakte een stenige indruk. ‘Hier was sprake van een win-winsituatie’, zegt Rick, ‘we konden groen aanleggen en de sociale veiligheid verbeteren. Samen met het stadsdeel beheren de bewoners het groen.’ Hij kijkt om zich heen. ‘Je kunt wel zeggen dat we hier geveltuinen XXL aangelegd hebben,’ besluit hij lachend. De voormalige speelplek moet in overleg met bewoners nog een nieuwe groene invulling krijgen.
Bilitonstraat
De oude school aan de straat is veranderd in een appartementencomplex. De bewoners wilden groenere straat. Ze hebben meegedacht over het ontwerp. In de nieuwe groenvakken zijn bloemen en planten geplant die insecten aantrekken en zo de biodiversiteit verbeteren en het pleintje regenproef maken. Ook zijn er een kruidentuintje en een jeu-de-boulesbaan aangelegd. De bewoners beheren zelf het aangelegde groen, de bomen en hagen worden door de gemeente onderhouden. In het minipark organiseren de bewoners activiteiten.
‘Het is een oase in de stad. Als je er op een warme zomeravond langsloopt, ademt het een mediterrane sfeer, zeker als de bewoners een potje jeu-de-boulen.’
Dirk Vreekenstraat
In 2017 startte in de Borneolaan een bewonersinitiatief. Doel: de Borneolaan groener, mooier en veiliger maken. Na verschillende overlegronden rolde er een ontwerp uit dat in 2018 is uitgevoerd. Inmiddels zijn er groenbakken geplaatst in de Borneolaan. In die overleggen werd duidelijk dat er grote behoefte bestond om de andere zijde van de Borneolaan en het verlengde van de Dirk Vreekenstraat aan te pakken. ‘Het resultaat in deze straat mag er zijn’, zegt Rick. In een heideachtig landschap staan picknicktafels waar bewoners elkaar tegenkomen. ‘Het werkt aanstekelijk,’ lacht Rick, ‘bewoners aan de andere kant van de Borneolaan willen nu ook dat hun stukje straat groener wordt.’
Bottelierplein
Bij het ontwerp van het Oostelijk Havengebied zou blauw het groen worden. De gedachte was dat er weinig behoefte aan groen was met al het water in de buurt. Dat viel tegen. ‘Je ziet dat hier steeds meer bewoners vragen om groen. Groen maakt de buurt leefbaarder en gezonder.’
Het Bottelierplein is daar een goed voorbeeld van. Op verzoek van bewoners is het pleintje vergroend. ‘Je moet je voorstellen dat dit alleen steen was,’ zeg Rick, ‘ondanks het water wil het hier dan wel heet worden. De bewoners hebben afgelopen zomer laten weten dat ze het verschil merkten.’ Samen met het stadsdeel beheren de bewoners het parkje.
‘Dit zijn de pareltjes in de stad’, besluit Rick de fietstocht, ‘kleinschalig groen in de stad. Kinderen kunnen er spelen, de ouders kunnen een oogje in het zeil houden’.
