‘We zijn een van de weinigen die sociaal verbinden met duurzaam, onze doelgroep bestaat uit mensen met een smalle beurs,’ zegt Jannekee Jansen op den Haar, uitvoerend directeur van Jungle Amsterdam. ‘Ons streven is van Amsterdam-Oost het duurzaamste stadsdeel van Amsterdam te maken. Dat doen we op verschillende manieren.’
| Martien van Oorsouw
De activiteiten van de Jungle spitsen zich toe op drie thema’s: groene klimaatadaptatie, circulaire-economie en de energietransitie. Op al die thema’s gaat het vooral om praktische projecten. ‘Eigenlijk ben ik uitgepraat over duurzaamheid,’ zegt Jannekee, ‘het is tijd om te doen. De Jungle is begonnen als kennis- en informatiecentrum dat is uitgegroeid naar het bieden van praktische hulp voor mensen met een smalle beurs. Dat maakt ons uniek in Amsterdam.’
‘Wooncomfort verhogen en de energiekosten omlaag brengen’
‘De eerste stap in de energietransitie wordt vaak overgeslagen’, zegt Jannekee, ‘Dat is gewoon minder energie gebruiken. Daarom hebben we de Fixbrigade opgezet.’ Natuurlijk gericht op praktische klussen: tochtstrips aanbrengen, kieren en naden dichtkitten. In de winter infraroodfoto’s maken van woningen om duidelijk te maken waar warmte ontsnapt. Het waterzijdig inregelen van de verwarmingsketel kan veel geld besparen. Vaak stroomt het water te warm terug van de radiator naar de ketel. ‘Als je dat beter instelt, kun je aardig wat geld besparen. Aannemers doen dat soort klusjes niet. We willen het wooncomfort verhogen en de energiekosten omlaag brengen.’
Voor mensen die minder dan 140 procent van het minimumloon verdienen is de brigade gratis. In de Fixbrigade worden jonge statushouders opgeleid tot klusjesman. De Fixbrigade is een succes: aanvragen uit andere stadsdelen stromen binnen, andere steden willen het concept overnemen. Jungle helpt mee het project op te zetten, daarna gaat het zelfstandig verder. ‘We leiden iemand op die in Zaanstad een Fixbrigade gaat opzetten, in Weesp wordt een jongen die we hebben opgeleid hoofdfixer. Met de gemeente overleggen we om het in andere stadsdelen uit te rollen.’
‘Onze doelgroep is moeilijk te bereiken’
‘Ik geloof in de kracht van kleinschaligheid, als mensen zich verbonden voelen met de projecten is het draagvlak groter. Bij het opzetten van de Fixbrigade hebben we aansluiting gezocht bij de activiteiten van Dynamo en Civic, om zo de groep en achterban te vergroten. Onze doelgroep is moeilijk te bereiken, ze is kwetsbaar, heeft vaak te maken met taal- en gezondheidsproblemen. Soms zijn er ook psychische problemen. We streven naar een buurtcommunity die zich met duurzaamheid bezighoudt.’
In het Afvalpaleis wordt duurzaamheid tastbaar gemaakt. ‘Het is bewust ingericht als huiskamer, je kunt er een kopje koffie drinken en je overbodige spullen brengen. Er is een modelwoning ingericht waarin je informatie kunt halen over wat je in je woning kunt doen aan duurzaamheid.’ ‘De gesprekken gaan vaak over geluids- en stankoverlast, de stijgende prijzen van levensmiddelen en de stijgende kosten voor energie. We geven nu workshops over het lezen van je energierekening.’
Achterin de winkel is elke woensdagmiddag het repaircafé, waar je elektrische apparaten kunt (laten) repareren en met hout kunt werken. Op donderdagmiddag is het naaicafé, waar kapotte kleren gerepareerd worden. Op maandagmiddag is het brei- en haakcafé, waar met resten wol gewerkt wordt. Als je een gat hebt in een gebreide trui, kun je die laten repareren. ‘In het Afvalpaleis is ook een ruimte om workshops te geven over upcyclen, het tegengaan van voedselverspilling.’ Er is ook een weggeefwinkel gevestigd in het pand in de Dapperstraat.
De groengroep organiseert, het woord zegt het al, activiteiten om de buurt groener te maken. Je kunt boomspiegels adopteren, de buurt helpen ontstenen, of een buurtmoestuin opzetten in de Dapperbuurt. Elke maandagochtend van 10.00 tot 12.00 uur is er een buurtspreekuur groen. In de Wagenaarstraat is kunst te vinden die buurtbewoner en kunstenaar Maurice maakt met wilgentenen.
Vanuit de gemeente is er veel interesse in de activiteiten van de Jungle. Ambtenaren en wethouders tonen belangstelling. Nadeel is wel dat het zo een project van iedereen wordt en dus van niemand. Diensten wijzen naar elkaar bij een subsidie-aanvraag, overleg wordt taai. ‘We zijn anderhalf jaar in gesprek over uitbreiding van de Fixbrigade.’
‘Diensten wijzen naar elkaar bij een subsidie-aanvraag’
Onlangs heeft de Jungle een opdracht aan het AMS (Amsterdam Metroplitan Solutions) gegeven. Studenten onderzochten wat er technisch mogelijk is om de platte daken in de Dapperbuurt groener en duurzamer te maken. Uitgangspunt waren de wensen van bewoners, niet die van dakeigenaren; zonnepanelen of sedum op het dak leggen kan altijd. Vier studenten gingen aan de slag. Ze raadpleegden bewoners, inventariseerden ideeën, gaven workshops. Op de hogeschool kregen ze veel lof voor hun onderzoek. Bij de presentatie van het rapport waren de bewoners uitgenodigd. De corporaties, dakbedrijven en ambtenaren waren ook aanwezig. ‘Het viel me op dat bewoners snel buitengesloten werden. Ze werden niet als professional gezien. Je merkt dat de afstand tussen bewoners en stad toeneemt.’
Naast de activiteiten organiseert de Jungle een cultureel programma met informatiebijeenkomsten, debatten, workshops en spreekuren. ‘Zo proberen we onze doelgroepen en achterban binnen te krijgen’, zegt Jannekee. ‘Mensen met een kleine beurs hebben een kleine ecologische voetafdruk, met hun levensstijl kunnen ze een voorbeeld zijn voor anderen. Er wordt veel gepraat over duurzaamheid, er wordt weinig gedaan. Bovendien, ik heb genoeg van praten, ik wil vooral doen.’
