Mijn belangstelling voor de Japanse duizendknoop werd voor het eerst gewekt toen ik in Het Parool een artikel las, geschreven door Patrick Meershoek, met een voltreffer van een openingszin: Japanse duizendknoop kan zich een weg banen door hekwerk, muren en zelfs asfalt, en nu is de woekeraar ook opgedoken in de voorjaarsnota van de gemeente.
Johanna Kroon
Bij Mediamatic vond in april een bijeenkomst plaats over deze plant, die ook in Amsterdam voor steeds meer problemen zorgt. En dat heeft een opmerkelijke voorgeschiedenis.
In de 19e eeuw was er een Nederlandse botanicus die zo ongeveer als enige Japan in mocht. Hij kwam thuis met stekjes van de Japanse duizendknoop en zette die zijn tuin. Hij begon ook een postorderbedrijf voor exotische planten om zijn pensioen mee aan te vullen en de Japanse duizendknoop bleek een gewild artikel.
Zo gewild dat de plant nu in heel Nederland en ver daarbuiten een plaag is geworden. De duizendknoop overwoekert de inheemse vegetatie, drukt bomen weg, en is zelfs in staat om dijken te ondergraven.
De Japanse duizendknoop wegkrijgen is zo goed als onmogelijk. Driekwart van de plant zit ondergronds, de wortels kunnen tot 3 meter diep gaan, je zult dus een graafmachine aan het werk moeten zetten om één enkele plant uit te graven. Ieder snippertje stengel of wortel dat achterblijft of door de wind wordt meegenomen groeit binnen de kortste keren weer uit tot een even grote plant.
Inmiddels is er Europese regulering: je mag de plant niet verplaatsen of verkopen. Dat zal weinig zoden aan de dijk zetten: de plant verplaatst zichzelf wel. In het Verenigd Koninkrijk krijg je voor een koophuis geen hypotheek als er duizendknoop in de grond wordt aangetroffen.
Er zijn allerlei partijen die oplossingen aanbieden: graaf alles uit en vernietig de grond. Of: omwikkel grond waar duizendknoop in zit met plastic en laat het een paar eeuwen liggen. Jaag elektriciteit of heet water door de grond heen. Meng de grond met een elixer waarvan de samenstelling alleen bij de leverancier bekend is, gooi er water overheen, woel alles door elkaar, en pak het luchtdicht in tot alle wortels doodgaan.
Misschien helpen deze oplossingen eventjes. Maar hoeveel elektriciteit, geheime elixers of kokend water je er ook tegenaan gooit, aan de biologische oorzaak is voorlopig niets te doen: als er in een gezond ecosysteem, waarin de soorten elkaar in evenwicht houden, van buitenaf een nieuwe soort wordt geïntroduceerd die in dat ecosysteem heel goed blijkt te gedijen, dan kan het heel lang duren voor er een nieuw evenwicht ontstaat. Tot die tijd zal de exoot talloze inheemse soorten verdringen.
Overigens komt dit niet zo vaak voor. Tuinen, plantsoenen en parken staan vol met planten die niet inheems zijn, maar de meeste daarvan zorgen niet voor problemen.
Of de lezers van oost-online het nog gaan meemaken is niet zeker, maar uiteindelijk zal Moeder Natuur zélf het probleem van de Japanse duizendknoop oplossen: bodemorganismen zoals schimmels zullen gaan ontdekken dat er een lekker nieuw exotisch gerecht in de Nederlandse grond is neergestreken en zullen zich daarop storten of zich daarin specialiseren.
Dàt dat zal gebeuren staat vast, alleen weet niemand nog wanneer.
Overigens blijkt Mediamatic bij de bijeenkomst over de Japanse duizendknoop zelf een invasieve exoot in huis gehaald te hebben: ze hebben het Engels tot voertaal uitgeroepen. Op de ochtend dat ik er ben zijn alle sprekers Nederlandstalig, maar ze moeten toch hun praatje in het Engels houden. De enige uitzondering is een duizendknoopdeskundige uit Rotterdam, wiens verhaal natuurlijk ook meteen het sappigst wordt verteld en het beste overkomt. Maar meteen daarna spreekt de presentatrice de zaal streng toe: ‘from now on only English!’
De spreker die daarna aan de beurt is, heeft daar duidelijk moeite mee en vraagt steeds aan het publiek hoe hij bepaalde dingen in het Engels moet zeggen. In koor geeft het publiek dan antwoord, wat bevestigt dat hij gewoon Nederlands had kunnen spreken. Hij is zichtbaar opgelucht als het er bijna op zit: ‘And now I will… ehm, afronden.’
Ik heb Mediamatic gevraagd naar de filosofie achter dit taalbeleid, maar geen antwoord ontvangen.
