Vijfenzeventig jaar geleden begon Jeugdland op een plek bij het Amsterdam-Rijnkanaal, waar het later moest plaatsmaken voor de A10 en verhuisde naar de andere kant van het water, waar nu camping Zeeburg is. In 1997 kreeg de natuurspeeltuin zijn huidige plek, aan de Valentijnkade naast het Flevopark en tennisvereniging Tie-Breakers.
Koos Spikker
H et wordt een jaar vol activiteiten, een écht feestjaar. Te beginnen met het Lentefeest op 10 en 11 mei. Er is in de loop der jaren veel veranderd, maar het belangrijkste is gebleven: een plek waar kinderen heerlijk kunnen ravotten en natuurlijk hutten kunnen bouwen.
Het is wat apart hier rond te lopen op een stille ochtend, de zon schijnt, het groen van de bomen komt weer tevoorschijn, maar er ontbreekt iets. Waar zijn de kinderen? ‘Alle seizoenen is het hek open en kan iedereen hier buiten spelen, behalve op maandag.
De buitenschoolse opvang en scholen en andere partijen waar afspraken mee zijn komen dan wel maar we gebruiken de dag ook voor groot onderhoud en werkzaamheden waarvoor de rust handig is ’, legt directeur Meinke Noordam uit.
‘Lang zullen we leven Lentefeest’ in mei
‘Dit jubileumjaar zijn er allerlei festiviteiten en we zijn nu de laatste hand aan het leggen om straks helemaal klaar te zijn voor het ‘Lang zullen we leven Lentefeest’ op 10 en 11 mei. Een weekend vol activiteiten over het hele terrein waarin ook de nieuwe stadsboerderij feestelijk wordt geopend. Ooit hadden we hier een kinderboerderij, maar om die in stand te houden waren er zulke grote investeringen nodig. In overleg met kinderen is besloten om moestuinen aan te leggen met een blotevoeten pad. We noemen het onze Hemelse Tuin. De boerderij is helemaal opnieuw gebouwd en behalve lesruimte komt er bijvoorbeeld ook een kookeiland in waar de kinderen kunnen koken met de zelf geplukte ingrediënten’.
En die zijn er volop te vinden. Coördinator PR en Communicatie Sally Schoen werkt hier nu zo’n twee jaar en voelt zich helemaal thuis. ‘Ik heb groene vingers, heb bij een hovenier gewerkt en heb naast communicatie ook het minivoedselbos onder mijn hoede. Mini omdat het nog wel enige tijd zal duren voordat het groen zo is gegroeid dat je het een echt bos kunt noemen. Een groot succes bij de kinderen is de ‘colaplant’: als je over de blaadjes wrijft ruiken je vingers ook écht naar de frisdrank. Er groeien hier ook allerlei kruiden en eetbare planten die je kunt gebruiken om bijvoorbeeld soep van te maken’.
Het buiten zijn, het spelen in de natuur en ervan leren en bovenal de gelegenheid zelf te bepalen wat je er doet: de belangstelling groeit nog steeds. Op Jeugdland spelen is ook een kans om samen te spelen met kinderen die je anders niet tegenkomt op je eigen school, of in je eigen buurt, want de bezoekers komen overal vandaan. En het aanbod aan activiteiten groeit nog steeds. Toch is er één ding niet echt veranderd: nog steeds kun je er mooie hutten bouwen.
Hamer en spijkers, of ander gereedschap: de kinderen kunnen het in de schuur ophalen en daarmee in het huttendorp nog altijd hun eigen gang gaan. Wel is veiligheid een steeds belangrijker aspect bij het buiten spelen geworden, vertelt ook Meinke. ‘Toen Jeugdland – als Jongensland – in 1950 werd opgericht was het een echte vrijplaats waar kinderen op zichzelf naartoe gingen en waar weinig of geen toezicht was. Nog steeds is dit een plek waar kinderen risico’s mogen nemen.
Er moet geen sprake zijn van overbescherming, je helpt kinderen niet door overal boven op te zitten. Vies worden, je een keertje pijn doen en een schrammetje oplopen hoort er ook bij, leren doe je immers met vallen en opstaan. Maar we doen wel alles wat helpt om het hier zo veilig mogelijk te houden. Van de inrichting van het terrein, de materialen die we gebruiken en de regels die gelden, ‘dichte schoenen aan in het huttendorp’ bijvoorbeeld, tot BHV-cursussen en portofoons voor de medewerkers. De rol van de ouders is daarbij ook van belang: wij kennen het terrein en zij kennen hun kind. Jeugdland is groot met veel water. Er zijn dus plekken waar extra toezicht voor jonge kinderen belangrijk is’.
Jeugdland werkt samen met een aantal partners. Lekker zwemmen in het natuurzwembad, of vlotten maken en leren zeilen kun je bijvoorbeeld hier via Outdoor & Watersport Amsterdam. Op Maakland, een samenwerking met productiehuis Nowhere uit de Madurastraat, kun je niet alleen huttenbouwen, maar samen met kunstenaars ook allerlei andere, spannende dingen maken. En natuurlijk de Hemelse Tuinen, die door Roos Kuipers zijn ontwikkeld, waar veel eetbaar groen te vinden is. Een groot succes is de tuinopleiding waar kinderen zelf leren om een tuintje aan te leggen, op hun balkon bijvoorbeeld of in de straat.
Er is nog voldoende ruimte voor allerlei nieuwe activiteiten en initiatieven. ‘De rol van de kinderen is daarbij zeer belangrijk’ benadrukt Meinke. ‘Officieel ben ik dan wel directeur, maar wat mij betreft zijn de kinderen de directie, ik probeer namens hen te werken. Een van de vragen die we stellen voor het jubileum vriendenboek waarvan we hopen dat iedereen erin schrijft, is dan ook ‘wat zou jij doen als je één dag de baas van Jeugdland zou zijn’. Maar we vragen ook reacties van oud-bezoekers en daar komen mooie verhalen vandaan. Bijvoorbeeld over het vijf-centen pontje of een echtpaar dat elkaar leerde kennen bij het hutten bouwen en hier nu weer komt met kinderen en kleinkinderen. Samen met het Geheugen van Oost en Vrienden van de Watergraafsmeer verzamelen we verhalen van vroeger en nu die we straks gaan delen én die een inspiratiebron vormen voor een kijk-en-luisteravontuur dat theatermaakster Inge Wannet maakt en dat bij ons Herfstfeest in september in première gaat. Een project ter gelegenheid van 750 jaar Amsterdam van Jeugdland en de Vrienden van het Flevopark.
Tot die tijd zijn er allerlei workshops, van de natuurclub tot het maken van foto’s of over bijen. Maar het eerste grote feest is dus op 10 en 11 mei met als onderdeel de opening van de stadsboerderij, waarbij in ieder geval leden van de Amsterdamse Kinderraad bij zijn en stadsdeelvoorzitter Carolien de Heer.
