Zaterdag 7 januari nam Anja Duitsmann afscheid als eigenaar van Linnaeus Boekhandel. Ze werkte er 16 jaar, waarvan 11 jaar als eigenaar. Het stokje heeft ze overgedragen aan de drie dames van de Java Bookshop.

Lennie Haarsma | Foto Frank Schoevaart

Hoe kijk je terug op je afscheid en waar ben je trots op?

‘Ik was het meest verrast door de speeches, de grote opkomst en alle lieve woorden. Fijn ook dat er zoveel oud-collega’s waren. En uiteraard, Jannie en haar man Joost; zij zijn de eigenaren van het pand en van hen heb ik 11 jaar geleden de winkel overgenomen. Als piepjong onervaren ondernemer kon ik altijd bij hen terecht: het voelt bijna als een soort adoptie. In december heb ik afscheid van mijn collega’s genomen. Ik was bang voor een abc’tje, maar ze hebben een geweldig horrorverhaal voor mij geschreven als knipoog naar mijn liefde voor dit genre. Ook kreeg ik een prachtig fotoboek.

De vaste boekenprijs staat voortdurend ter discussie

Ik ben vooral trots op mijn eigen groei als mens en ondernemer; ik heb ongelofelijk veel geleerd en er staat een geweldig team. De positie van de winkel is diepgeworteld in de Watergraafsmeer. Dat is niet alleen mijn verdienste; ik heb veel activiteiten zoals de vele lezingen, de samenwerking met de OBA en met Schrijvers uit Oost, en het staan op Lowlands gefaciliteerd en samen met mijn team georganiseerd. Er zijn veel activiteiten die heel bijzonder waren, maar één presentatie maakte bijzonder veel indruk op me: de presentatie van ‘Verdieping X’ van Kim Moelands. Zij had twee jaar daarvoor een longtransplantatie gehad omdat ze aan de taaislijmziekte lijdt. Het was daardoor meer dan een ‘gewone’ boekpresentatie. De winkel is nog nooit zo vol geweest en er stond zelfs een wensambulance voor de deur omdat Kim hen in het zonnetje wilde zetten voor het fantastische werk dat ze doen.’

Wat zijn voor jou belangrijke ontwikkelingen in het boekenvak?

‘Er zijn een drietal ontwikkelingen die mij aan het hart gaan. Om te beginnen het lobbyen en zorgdragen voor de vaste boekenprijs. Deze discussie komt alle vier jaar terug.  Het zou een enorme verarming voor het boekenaanbod betekenen als de vaste boekenprijs wordt losgelaten. Boekhandels zoals Linnaeus Boekhandel zouden dan misschien niet langer kunnen bestaan. En ik maak me zorgen om de prijsstijging. De prijs van boeken is redelijk lang gelijk gebleven, maar gaat nu flink omhoog. Dat komt natuurlijk o.a. door de stijgende kosten van papier en energie, maar ik ben benieuwd hoe de consument hierop reageert. Lezen moet geen onbetaalbare hobby worden.

‘Ik houd ook van het horrorgenre’

Wat me echt dwars zit is dat er geen opleiding meer is voor boekverkopers. Het gaat mij niet zozeer om een papiertje, maar over het algemeen zijn boekverkopers hoog opgeleid en werken voor een erg laag salaris. Door een opleiding zou het wellicht makkelijker voor ze kunnen zijn om voor een betere CAO te lobbyen en het zou voor de werkgever makkelijker maken om een sollicitant goed op zijn kennisniveau in te kunnen schatten.’

Je hebt al eens eerder in een interview verteld over welke boeken jij graag leest en dat is o.a. het horrorgenre. Vertel.

‘Ik houd van boeken die schuren; ze mogen grimmig zijn en de lezer aan het denken zetten. Ik lees graag boeken van Houellebecq, Ilja Leonard Pfeijffer en Juli Zeh. Maar ik lees ook graag voor de ontspanning. Zo heb ik zonder schaamte de 7 zussen gelezen. En ik houd van het horrorgenre, zoals de boeken van Stephen King en vroeger verslond ik ook vampierverhalen. Horror en zwarte romantiek hebben mij altijd troost geboden. Zo van ‘kijk het kan altijd nog erger’ wat de horror betreft en uiteraard het romantische van de eeuwige liefde in de zwarte romantiek. Helden in horrorverhalen zijn vaak buitenbeentjes en bij Stephen King ook vaak kinderen omdat deze nog open staan voor het buitengewone. Bret Easton Ellis, de auteur van o.a. American Psycho, heeft het in zijn essaybundel ‘Wit’ heel mooi verwoord: ….In die boeken en films werd getoond dat de wereld vol willekeur en wreedheid was, vol gevaar en dood, een wereld waar je weinig of niets had aan je ouders, en dat er een andere wereld was – een geheime wereld achter de schijn en de valse veiligheid van het alledaagse leven. Dankzij horrorfilms en horrorfictie snapte ik dat al op jonge leeftijd.’

Je gaat door met de Linnaeus-leesclub?

‘Zeker! Na zoveel jaren zijn we een soort vriendenclub geworden. Door te praten over boeken hebben we veel met elkaar gedeeld. De gekste dingen kwamen op tafel. Dat is het mooie van een leesclub. De boeken raken onderwerpen aan die je soms zo snel nog niet eens met vrienden of familie zou bespreken. De leden van de club zijn me in de loop der jaren zeer dierbaar geworden. We moeten alleen nog zoeken naar een geschikte locatie in de buurt.’

Ideeën over hoe de toekomst eruit ziet?

‘Geen idee; ik weet het echt niet. Alles ligt open en ik sluit niets uit. Ik heb altijd werk gehad; ik woon fijn en heb geen dure hypotheek. Ik wil even de vrijheid voelen dat alles mogelijk is. Ik heb ooit iets prachtigs over vrijheid gelezen bij Alfred Andersch: ‘Het moment van de grootste vrijheid is het moment voor een beslissing’. Ik voel nu al lichtheid, ook zit er een weemoedig tintje aan. Ik heb een goed onderbouwde beslissing genomen en ik kijk met trots en liefde terug op de afgelopen jaren. Het is niet zo dat ik niets doe. Ik heb een accordeon in bruikleen en wil leren schaken. Ook zou ik graag een cursus stem acteren volgen: animatiefilms inspreken lijkt me te gek. En sinds de zomer ben ik vrijwilliger in het hospice in Oostpoort. Een bijzondere plek waar ik een deel van mijn zorgzaamheid kwijt kan en een plek die jou in perspectief zet over wat er echt toe doet in het leven.’