Het kan niemand ontgaan die de stad in- of uitgaat via de Middenweg: de ‘mega’ renovatie in Betondorp. Het zijn de bouwsteigers en de opvallende fel oranje, nagelnieuwe pannendaken die direct in het oog springen. De dakdekkers zijn volop bezig als werkers op een gestructureerde mierenhoop. Vijfhonderd in baksteen opgetrokken huurwoningen en bedrijfspanden aan de Middenweg, van de Akkerstraat tot en met de Zaaiersweg, worden grondig onder handen genomen.
Ties van Dijk | Foto’s Otto van der Plaats
Op het tijdelijke kantoor van Eigen Haard aan de Zaaiersweg gaan we in gesprek met de projectbegeleider Margot Krol en projetleider Thijs Faber. Hassan Benyahia, de bewonersbegeleider, staat intussen de in- en uitlopende buurtgenoten te woord. Het is opvallend dat er midden in deze groene wijk kantoor wordt gehouden in een paar woningen die na de renovatie weer worden bewoond.
Beschermd Stadsgezicht
‘De blokken bestaan uit een mix van beneden-, boven- en eengezinswoningen die honderd jaar geleden zijn gebouwd’, legt Thijs Faber uit. ‘Voor aanvang van de renovatie is de afweging gemaakt slopen of herbouwen. De enkelsteens woningen zijn weliswaar gedateerd als het gaat om kou- en warmte-isolatie en geluidsoverlast, maar bouwkundig zijn ze honderd jaar na dato in goede staat, ook qua fundering. En er is wat aan gelegen, want Betondorp heeft het predicaat Beschermd Stadsgezicht.’
Mega budget van 80.000.000 euro. Dat is ongeveer 160.000 euro per woning
Thijs Faber: ‘Wij nemen samen met aannemer Coen Hagedoorn en de ondernemers het hele traject van de riolering, kruipruimte-isolatie, dakisolatie, vernieuwing van dakpannen, gevel- en binnenmuurisolatie en plaatsing van nieuwe kozijnen onder handen. De woningen gaan grotendeels van het gas af en worden voorbereid op stadsverwarming, bepaalde blokken worden van zonnepanelen voorzien zonder dat dit afbreuk doet aan het oorspronkelijke beeld.’
Niet alleen bouwkundig en logistiek, ook voor de bewoners is de renovatie een huzarenstuk
‘Alleen al de bereikbaarheid voor het vrachtverkeer en de bouwkranen is een puzzel, daar is Betondorp niet op gebouwd’, verzucht Margot Krol. ‘Heb ik het nog niet over heel andere besognes. Laatst rook een opzichter een gaslucht, blijken de koperen gasleidingen uit de woningen te zijn gestolen. Voor de dieven goedkoper dan naar de Gamma gaan, maar wel bloedlink vanwege de brandveiligheid. De gemeente stelde trouwens als eis dat voor oudjaar alle bouwmaterialen veilig zijn opgeborgen. En wij hebben niet stilgezeten, er zijn beveiligingscamera’s geplaatst.’
Originele kleuren en sfeer herleven
Thijs Faber: ‘Er is een analyse gemaakt van de kleuren en materialen van de socialistische tuinstadbeweging uit de twintiger jaren van de vorige eeuw, zoals de architecten van toen Gerrit Versteeg en Jan Gratama dat voor zich zagen. Dat heeft de huidige renovatiearchitect Van Schagen als uitgangspunt gekozen. Zwart en wit komen daar niet in voor. Groen, rood, Bentheimer geel en Gratama geel daarentegen wel.’
Hele operatie van voorbereiding, ontwerp tot en met gefaseerde oplevering neemt zo’n 10 jaar in beslag.
Verkassen en terugkeren
‘Op de 500 renovatiewoningen hebben wij zo’n 80 wisselwoningen’, legt Margot Krol uit. ‘Dat betekent heel wat gepuzzel om op het juiste moment te wisselen, ook omdat we rekening houden met de wensen en beperkingen van de bewoners. Niet iedereen kan na de renovatie terug naar haar of zijn vertrouwde bovenwoning. Gelukkig kunnen we met name de oudere bewoners regelmatig blij maken met een passende benedenwoning. Zo’n 80 procent keert terug naar de oorspronkelijke woning of schuift door. Het is trouwens de gemeente die het toewijzingsbeleid bepaalt.’
Huurders wijzer van de renovatie?
All bewoners worden volgens Margot Krol betrokken bij de renovatie. ‘Voor de oude bewoners bestaat er een uitstelregeling, hun woning wordt aan de buitenkant gerenoveerd, maar binnen laten we ze zo nodig met rust. Bewoners waar de woningen van worden gerenoveerd, kunnen meedenken in de plaatsing van dakramen. De bewoners ontvangen een compensatie voor de tijdelijke verhuizing. De huren variëren van zo’n 400 euro tot zo’n 700 euro per maand.’
‘Door de isolatiemaatregelen veranderen we van energielabel F en G naar B en C. Dat zien de bewoners elke maand terug op hun lagere energierekening. Dan heb ik het nog niet over de woningverbetering zelf; een frisse woning, minder gehorigheid en een nieuwe keuken en badkamer. Daar wegen die paar tientjes huurverhoging mijns inziens tegenop.’
