Laatst heb ik me verdiept in coöperatieve woonvormen in Oost als antwoord op de voortdurende woningtekorten in Amsterdam. In de voorbeelden die ik voor oost-online tegenkwam ging het om jongere mensen die zelf een woongebouw ontwikkelen. De Nieuwe Meent bij NS Station Science Park wordt binnenkort opgeleverd. Op 12 mei gaat de eerste paal de grond in voor een nieuw project: de Torteltuin op het Centrumeiland van IJburg. Via via hoorde ik van een in 2024 opgeleverd innovatief woonproject voor 55-plussers aan de Rademakersstraat in het Amstelkwartier.
Dit project van Woonzorg Nederland in het Amstekwartier was een follow-up van een in 2017 door projectontwikkelaar AM in woontoren B’mine in Amsterdam-Noord gelanceerd ‘friendsconcept’ voor jongeren. Jongeren delen daarbij een woonkeuken en hebben daarnaast een studio voor privégebruik. Op de open dagen van dat project kwamen ook veel senioren af, die interesse bleken te hebben om met een vriend, broer of zus samen te wonen.
Zo ontstond het idee om in samenwerking met Woonzorg ook voor een oudere doelgroep woningen met een gemeenschappelijk karakter te realiseren. In september 2024 werden in het Amstelkwartier 91 zelfstandige sociale huurwoningen en 23 friendswoningen voor 55-plussers opgeleverd in de Stadsveteraan020. Met slechts 41m2 woonoppervlakte zijn de twee kamerappartementen relatief klein en ook in de friendswoningen, met een gezamenlijke woonkeuken is de privéruimte (slaapkamer, badkamer en kleine keuken) beperkt.
Daar staat tegenover dat er veel gemeenschappelijk ruimtes beschikbaar zijn voor alle bewoners. Zo is er ruime een kookstudio met naastgelegen dakterras voor gezamenlijke etentjes of als je een feestje wil organiseren. En er is een grote tuinkamer met naastgelegen binnentuin waar je met grotere gezelschappen kunt samenkomen. Verder is er een atelier waar onder meer wordt getekend en geschilderd en er is een cultuurzaaltje waar optredens mogelijk zijn. Verder is er een handige klusruimte met gereedschappen voor gezamenlijk gebruik, een garage met elektrische deelauto’s en fietsen en een wasruimte met wasmachines en drogers. Tenslotte zijn er logeerkamers waar je tegen een geringe vergoeding logés een nachtje kunt laten slapen. Kortom: veel privéruimte heb je helemaal niet nodig!
Om een indruk te krijgen van hoe zo’n woonvorm er in de praktijk uitziet ging ik op bezoek bij Jeannette Wevers (1955), die er zelf in september 2024 is gaan wonen. ‘Ik had in mijn eentje een flink appartement in de Rivierenbuurt en had wel eens wat gelezen over dit project aan de overkant van de Amstel. Geboren aan de Populierenweg in Oost heb ik ook wel wat met dit stadsdeel, dus ik schreef me geheel vrijblijvend in als belangstellende. Ook het idee dat je als oudere met het achterlaten van een wat grotere woning ruimte maakt voor een jong gezin, dat ook graag in de stad wil blijven wonen, sprak me wel aan.’
Toen ze van ‘Woonzorg Nederland (‘die naam zet je een beetje op het verkeerde been, want het lijkt dan net of je je inschrijft voor een verzorgingshuis’) het concrete aanbod van een woning kreeg, moest ze een motivatie indienen waarom ze voor zo’n gezamenlijke woonvorm koos. Verder moest ze voldoen aan de toelatingsnormen voor sociale woningbouw.
Ze besloot het er op te wagen en daar heeft ze geen moment spijt van gehad. ‘Ik ben best op mijn privacy gesteld en hoef van mezelf niet per se aan alle sociale activiteiten die er inmiddels zijn ontstaan mee te doen. Maar door een ongelukkige val kwam ik er al snel achter hoe fijn het is als er mensen in de buurt zijn om je te helpen met praktische dingen’, vertelt Jeannette, die inmiddels gelukkig weer redelijk hersteld is van haar val. De meeste medebewoners zijn tussen de zestig en zeventig, nog behoorlijk actief en graag bereid om een ander te helpen.
‘Ze komen gek genoeg ook niet allemaal uit Amsterdam, maar hebben hier bijvoorbeeld kinderen en kleinkinderen wonen. Met de voorzieningen in de buurt is het nog een beetje behelpen want er wordt nog volop gebouwd. Maar het is dichtbij de oude stad, dus dat is geen probleem. Je betaalt natuurlijk wel wat extra servicekosten voor al die collectieve voorzieningen, maar zonder eigen auto en door het energiezuinige gebouw vallen de maandlasten ook wel weer mee.’
Wat twijfels heeft Jeanette wel bij de friendswoningen voor ouderen. ‘Heel leuk als je een vriend of familielid kunt vinden waarmee je zo’n living apart together-vorm wel ziet zitten, maar als één van de twee of drie overlijd moet je wel weer een passende ‘huisgenoot’ weten te vinden.’ Voor jongeren zal dat waarschijnlijk een minder groot probleem zijn, omdat die nog in hun beginfase van het zelfstandige leven zitten, maar voor ouderen kan dit wel een drempel vormen.
Het is tekenend dat negen maanden na de oplevering nog steeds niet alle friendsappartementen bezet zijn. Leegstand is toch wel wat schrijnend in deze tijden van woningnood. Wellicht is het een idee om het innovatieve concept iets aan te passen en in de friendswoningen ook 55-minners toe te laten in De Veteraan 020. Wat dat betreft is het voorbeeld van De Nieuwe Meent interessant omdat daar, naast privé-appartementen en woongroepen voor jonge mensen, ook een woongroep voor ouderen wordt gevestigd. Binnenkort ga ik eens kijken hoe dat daar bevalt.
Nieuwsgierig geworden naar dit vernieuwende woonconcept in Oost: kijk op www.woonzorg.nl
