In 1985 zette The Jesus and Mary Chain zich mondiaal op de kaart met hun debuutalbum Psychocandy. Recensenten reageerden laaiend enthousiast. Maar het waren niet de melodieën en de teksten waarover men sprak, maar de ruis die daar als een deken overheen lag. Op Darklands, de tweede plaat van de Schotse broers, waren de composities wel ongefilterd te beluisteren. Het album zal integraal worden gespeeld tijdens de aankomende tour. Maar eerst neemt Jim Reid, leadzanger tegen wil en dank, ons mee naar de darklands of the bad old days.
Hester Aalberts
Waarom vieren jullie Darklands drieëndertig jaar na de release? Ik mis de logica.
Vanwege onze eerdere Psychocandy tour had ons publiek die verwachting. Blijkbaar was de tijd er klaar voor. De timing is dus misschien niet erg logisch, maar wat maakt dat eigenlijk uit?
Darklands is volgens velen het beste album dat jullie ooit hebben gemaakt.
Persoonlijk heb ik geen favoriet. Psychocandy en Darklands werden allebei Goud, maar ik vond bijvoorbeeld Munki ook een hele goede plaat. Daar stond ik trouwens vrij alleen in, want niemand kocht ‘m.
Een tweede album is altijd lastig na een enorm succesvol debuut. Wat was jullie insteek bij Darklands?
Die hadden we niet. Sommige mensen zeiden zelfs dat we net zo goed uit elkaar konden gaan, want hoe zouden we Psychocandy ooit kunnen overtreffen? William en ik waren het over één ding in ieder geval eens: we wilden geen tweede Psychocandy maken.
Was het frustrerend dat iedereen het bij Psychocandy enkel had over die feedback en nauwelijks over jullie composities? Is dat waarom er op Darklands helemaal geen ruis meer te horen is?
Precies! Het bepaalde onze blauwdruk: we wilden de melodieën blootleggen. De songs moesten ditmaal centraal staan.
Hebben William en jij echt een muntje opgegooid om te bepalen wie de zanger moest worden?
Ja, dat is exact wat we hebben gedaan! We zijn enorm verlegen en het idee als zanger in de spotlights te staan vonden we allebei gruwelijk. Maar ja, ik verloor, dus …
Was de feedback iets om je achter te verbergen, zoals de gedimde lichten en de enorme hoeveelheid rook tijdens jullie optredens?
Waarschijnlijk heb je daar wel een punt, ja. Ik schreeuwde altijd tegen de lichtman: ‘Het licht is veel te fel! Kan dat zachter?’ Ik voelde me pas oké als mensen me nauwelijks konden zien. Pas toen ik wat YouTube-filmpjes bekeek realiseerde ik me dat het publiek ons helemaal niet kon zien!
Psychocandy bracht jullie mondiale erkenning. Toch kwam je over als verveeld en gedesillusioneerd, alsof het je allemaal koud liet.
Ik voelde me helemaal niet op mijn gemak met dat beroemdheidsgedoe. Vroeg in mijn carrière dacht ik dat op een podium te staan en zingen niet voldoende was. Ik had bedacht dat ik een super geanimeerde punk moest zijn. Daarom nam ik een persona aan, een soort arrogant stripfiguur, dat mij vertegenwoordigde. Ik was een absolute nachtmerrie voor journalisten.
Om eerlijk te zijn, we waren soms ook echt enorm verveeld. In een band zitten is niet zoals je misschien denkt. Mensen gaan er vaak vanuit dat de wereld rondreizen heel interessant is, maar in feite is het ontzettend saai. Je ziet vooral kleedkamers. Het heeft werkelijk niets met glamour en glitter te maken.
Vind je het nog steeds eng om leadzanger te zijn?
Ja, maar niet meer zo eng als vroeger. Simpelweg omdat ik minder mijn best doe. Ik realiseer me nu dat het alleen om de muziek draait. Ik hoef geen Iggy Pop of Johnny Rotten te zijn. Het heeft lang geduurd voor dat tot me doordrong. Ik focus me nu enkel op het zingen van de nummers en probeer te negeren dat er mensen naar me kijken.
Is publiek griezelig?
Behoorlijk. Ik heb enorm last van podiumangst en ik ben voor een optreden bloednerveus. Tijdens het eerste nummer tril ik zichtbaar. Jarenlang trad ik alleen op als ik dronken was. De eerste show die ik nuchter speelde was doodeng. Inmiddels drink ik al drie jaar geen druppel meer.
Op Darklands zingt William ook drie nummers. Hebben jullie het album samen of als individu geschreven?
We schrijven niet vaak samen. Het komt wel voor, maar wie welk nummer zingt heeft niets te maken met wie het geschreven heeft. William zong overigens ook op Psychocandy, maar onze stemmen lijken zo ontzettend op elkaar dat niet veel mensen dit weten. Zelfs William en ik weten niet meer wie welk nummer zong.
De gigantische ruzies tussen jou en je broer zijn geen geheim. Het zorgde er zelfs voor dat de band in 1999 uit elkaar ging. Wat is er gebeurd?
Om eerlijk te zijn weet ik dat niet echt. Het was een gradueel proces. We waren altijd hele goede vrienden. Uren brachten we met elkaar door, pratend over van alles. En eigenlijk waren we het altijd roerend met elkaar eens. We hadden wel eens een andere visie wat betreft de muzikale richting van de band, maar dat was altijd constructief. Vanaf 1985 verslechterde onze verstandhouding geleidelijk.
Wat veroorzaakte uiteindelijk de breuk?
De situatie werd onhoudbaar. We konden niet meer in dezelfde kamer zijn zonder tegen elkaar te schreeuwen. In 1998 was het zover dat we ruzie hadden over alles. Dus niet alleen over muziek, maar over alles. Als het management ons toen een periode, laten we zeggen zes maanden tot een jaar, uit elkaar had gehaald was het waarschijnlijk niet zover gekomen. Maar in plaats daarvan gingen we op wereldtournee en zaten we in een Amerikaanse touringcar op elkaars lip. Alles werd toen zo verdomde intens. Het had weinig gescheeld of we hadden elkaar vermoord. Na drie dagen is William opgestapt. Ik ben gebleven met dien verstande dat de band na afloop van de tour zou worden ontbonden.
Acht jaar later kwam The Jesus and Mary Chain weer bij elkaar.
Na de breuk hebben we lang niet met elkaar gesproken. Maar na een tijdje begin je over dingen na te denken. Ik realiseerde me dat veel van de problemen die we hadden een kleinzielige en triviale oorzaak hadden. We gingen weer in gesprek en het idee om in The Mary Chain te spelen leek niet meer zo afschuwelijk. We kunnen overigens nog steeds clashen, maar dat komt niet eens in de buurt van hoe het was.
Toeren ging prima, maar het maken van een nieuwe plaat was een ander verhaal. Door de pijnlijke herinnering aan de opnames van Munki wist ik dit nog tien jaar uit te stellen. Maar uiteindelijk dacht ik: ‘Dit is wat bands doen. Bands maken platen en als we daarmee stoppen is het allemaal nogal zinloos. Dus fuck it: we gaan ervoor!’ Verrassend genoeg zijn we door de opnames van Damage and Joy juist tot elkaar gekomen.
Maar op Damage and Joy zing je nog steeds ‘I hate my brother and he hates me’!
Dat is meer voor de gein. En soms botsen we nog steeds, maar dat is tegelijk de dynamiek van de band. Die wrijving tussen ons bepaalt veel van wat goed is aan The Mary Chain, wat het laat werken. En laten we de feiten onder ogen zien: het zal nooit helemaal boteren tussen ons.
Jezus duikt heel vaak op in de teksten van The Jesus and Mary Chain. Ben je religieus?
Oh nee, nee, dat ben ik zeker niet! Ik ben een hardcore atheïst.
Geloof je in een hiernamaals?
Logisch is te zeggen; het licht gaat uit als je sterft. That’s it. Maar ik aarzel. Ik heb vroeger acid trips gehad waardoor ik op plekken belandde die niet van deze wereld waren. Misschien is het hiernamaals een oneindige, buitenaardse acid trip. Ik weet het niet.
Hoe kwamen jullie op de naam The Jesus and Mary Chain?
We hadden een tijd lang geen naam. Correctie: we hadden meerdere namen, hele stomme. The Daisy Chains bijvoorbeeld; vreselijk! Maar niemand had ons nog gevraagd op te treden, dus … Maar toen het eenmaal zover was hadden we acuut een naam nodig. Uit het niets zei William: ‘Wat vinden jullie van The Jesus and Mary Chain?’. We keken hem aan en hadden zoiets van: ‘That’s fucking …, that’s fucking genius!’ Het was zo origineel. We ergeren ons er overigens nog steeds aan als iemand ons Jesus and the Mary Chain noemt.
Kun je al iets loslaten over de setlist van de komende tour?
Het plan is twee sets te doen. We trappen uiteraard af met Darklands. Dat album spelen we integraal. Daarna willen we een tweede set doen van dezelfde lengte. We denken aan B-kantjes en wat hits.
Het gerucht gaat dat jullie bezig zijn met een nieuw studio album. Gaan we daar iets van horen?
We hebben inderdaad een aantal nummers opgenomen, maar niets is klaar. Er zitten bovendien meer tracks in de pijplijn. Het idee is dit jaar een nieuw album uit te brengen, maar eerlijk gezegd weet ik niet of we dat redden. Maar het kan inderdaad best zijn dat we een nieuwe track op de setlist zetten. Daar zullen we het tijdens de repetities over hebben.
Er wordt gefluisterd dat het nieuwe album anders zal zijn. Avontuurlijker.
We gebruiken veel oude analoge synthesizers. Dus ja, het zal waarschijnlijk wel anders klinken.
Wat kan je vertellen over de herontdekte live-opnames van St Andrew’s Hall, Detroit, uit de originele 1987 Darklands tour?
Het was Warner die daarmee kwam. Ik was totaal vergeten dat die opnames bestonden! Blijkbaar lagen ze stof te vangen in de gewelven van Warner. Ik heb ze inmiddels beluisterd en het klonk niet slecht.
Wordt er een plaat van gemaakt en ligt die straks, gesigneerd en wel, op de merchandise tafel van De Melkweg?
Misschien. Ik weet het echt niet.
Ik herinner me trouwens ineens iets heel raars van dat optreden in St Andrew’s Hall. We hebben daar een Spinal Tap moment gehad! Toen we het podium verlieten en onze kleedkamer inliepen, was daar een trouwreceptie aan de gang! We waren stomverbaasd en keken, bezweet van het optreden, met open mond toe hoe ze hun taart aansneden. De verbazing was overigens geheel wederzijds: ‘What the fuck are you doing here?’.
Jullie tournee start 20 maart in Barrowlands, Glasgow. Wordt van dat optreden een live album gemaakt, net zoals eerder bij de Psychocandy tour?
Dat plan is er niet, maar als iemand dat optreden kwalitatief goed vastlegt is het zeker niet uitgesloten.
De band werd opgericht in 1983. Had je toen gedacht dat jullie nu nog steeds zo’n groot publiek zouden trekken?
Op die leeftijd denk je niet heel ver vooruit. We maakten wel muziek waarvan we hoopten dat deze decennialang zou worden beluisterd. Maar als je me toen had gevraagd of we nu nog steeds zouden toeren? Nee, dat had ik zeker niet gedacht.
Op 29 maart is de Melkweg in Amsterdam aan de beurt. Heb je herinneringen aan Amsterdam?
Nu ik erover nadenk: ja! Ik heb ooit mijn zwarte suède schoenen op de vensterbank van het American Hotel laten liggen. Misschien ga ik wel even vragen of ze die voor me hebben bewaard.
Het beruchte interview met Bart Peeters achtervolgt je nog steeds. Er is inmiddels wel genoeg gezegd over jouw beledigingen aan het adres van Joy Division. Maar je zei in hetzelfde interview ook dat je mensen wilde opvoeden.
Oh echt? Nou, ik heb echt niets dat ik de mensheid kan leren. Maar als je jong bent, denk je dat je alles weet. Maar naarmate je ouder wordt realiseer je je steeds vaker dat je helemaal niet zo wijs bent.
Kunnen we ons al verheugen op een Automatic tour? Volgend jaar, drieëndertig jaar na de release, lijkt me in de wereld van The Mary Chain een logische timing.
Er zijn nog geen plannen in die richting. Maar zeg nooit nooit.
Denk je dat jullie tour, met het oog op de huidige gebeurtenissen, wel doorgaat?
Op dit moment gaan we ervan uit dat de tour gewoon doorgaat. Maar ik weet natuurlijk niet wat er nog gaat gebeuren. Hopelijk komt alles goed.
Check Tickets and tourdates
