Twintig pianisten strijden in Muziekgebouw om Grand Prix Youri Egorov

Het Bimhuis en Muziekgebouw aan ‘t IJ staan tien dagen lang (van 26 februari t/m 9 maart) in het teken van jonge pianisten. Dan vindt namelijk de YPF European Piano Competition / Grand Prix Youri Egorov plaats, georganiseerd door de Young Pianist Foundation (‘YPF’). Tussen de bedrijven en eigen optredens in het buitenland door heeft artistiek directeur Thomas Beijer tijd gemaakt voor een gesprek. Zelf won hij in 2007 op z’n achttiende het concours. Sinds zes jaar geeft hij er leiding.

Anne-Mariken Raukema | Foto’s Foppe Schut en Alexander Zeverijn

In 2000 werd het concours geïnitieerd. ‘In die tijd is er niet heel erg veel veranderd’, zegt Beijer. ‘Klassieke muziek is immers niet onderhevig aan heel grote trends. Zo worden tijdens pianoconcoursen nog heel vaak de sonates van Beethoven gespeeld. Nieuw nu is wel dat de deelnemers ook eigen composities mogen spelen. Sommigen studeren niet alleen piano, maar ook compositie.’ Hij vertelt dat het tot omstreeks 1850 gebruikelijk was dat componeren en spelen in één musicus was gecombineerd. Pas sinds mensen als Liszt werken van collega-componisten gingen spelen, werden die twee ambachten uit elkaar getrokken.

Editie 2025
Medio december 2024 zijn uit veertig inschrijvingen uit maar liefst veertien landen de twintig kwartfinalisten voor het YPF Pianoconcours bekendgemaakt. Ze komen uit Nederland, België, Duitsland, Polen, Tsjechië, Frankrijk, Spanje en Portugal. Het concours vindt elke drie jaar plaats en staat open voor pianisten t/m 27 jaar met een paspoort van een van de lidstaten van de Europese Unie, inclusief het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland.

In februari 2025 start de negende editie van het YPF-concours met de twintig deelnemers. De opdrachtcompositie YPF, gecomponeerd door Jan-Peter de Graaff, gaat in première tijdens de Grande Finale op zondag 9 maart 2025 in het Muziekgebouw.

Junior concours
Nieuw is het junior pianoconcours TOETSEN, dat YPF in samenwerking met Liszt Utrecht presenteert. Daarin doen jonge pianisten mee tussen de 11 en 17 jaar. De eerste ronde vond plaats in Tivoli Vredenburg op 12 januari. Tijdens de tweede en tevens laatste ronde spelen de jonge finalisten op 8 maart in het Bimhuis. Het weekend van 8 en 9 maart wordt een vol pianoweekend met naast TOETSEN ook het traditionele jury concert van de YPF (8 maart) en de Grande Finale van het YPF Pianoconcours (9 maart). Twee van de zes Nederlandse finalisten zijn de 15-jarigen David Kooi en Demian Filatov, beiden uit Amsterdam.

Het junior concours richt zich met name op het bieden van podiumervaring aan heel jonge pianisten, vandaar dat deelnemers veel vrijheid krijgen om hun eigen programma samen te stellen. Daarnaast krijgen ze de unieke kans om in de tweede ronde samen te spelen met het Animato kwartet. ‘De jury hanteert vergelijkbare criteria als het eindexamen aan het conservatorium’, aldus Thomas Beijer. ‘Zo speelt natuurlijke muzikaliteit een belangrijke rol, wordt er gelet op technische beheersing en de persoonlijkheid in het spel. Het blijft een ambacht.’

Subsidie muziekscholen onder druk
Beijer noemt het TOETSEN-programma ‘urgent’. Dat komt door de enorme kaalslag die de neoliberale kabinetten Rutte heeft gepleegd door de subsidie voor muziekscholen te elimineren en wat ook het muziekonderwijs op basisscholen ernstig heeft geschaad. ‘Het toch al bestaande gat tussen jonge kinderen die van muziek houden en het conservatorium is daarmee oneindig veel groter geworden. Bijna onoverkomelijk.’ Hij wijst erop dat er nauwelijks Nederlandse studenten aan de conservatoria hier beginnen. En dat de meeste deelnemers aan het concours al in de vooropleiding van een van deze hogere muziekopleidingen zitten. Tussen de driejaarlijkse concoursen door worden veel masterclasses en concerten gegeven, om het ontstane gat een heel klein beetje te dichten.

Relaxed het podium op
Voorafgaand aan de concerten is er begeleiding van toppianisten als Thomas Beijer, Daria van den Bercken, Mariana Izman, Ralph van Raat en Bart van de Roer, waarbij de pianisten in spé onder andere worden geholpen om relaxed het podium op te gaan. Winnaars van TOETSEN worden in het traject ‘Vleugels’ voor een langere periode begeleid door diverse pianisten in binnen- en buitenland. De YPF zet zich al 25 jaar in om jonge pianisten meer kansen te geven het beste uit zichzelf te halen en te begeleiden naar aansluiting bij het internationale niveau. Zo worden excellente ‘performers’ begeleid die als professionals leren samen te werken met orkest, andere musici en zalen. Zo worden geïntroduceerd in de complexe wereld van de beroepsmusicus.

Motto
Tijdens het YPF Pianoconcours wordt gevarieerde klassieke muziek ten gehore gebracht, van het veeleisende repertoire van Mozart tot een opdrachtcompositie van de jonge Nederlandse componist Jan-Peter de Graaff. Het motto van YPF is na die kwart eeuw nog altijd niet uitgewerkt en misschien actueler dan ooit: ‘selecteren, investeren, lanceren’.

Om ook het publiek te laten genieten van het jonge pianotalent en mooie muziek zijn de kwartfinales van 26 februari t/m 1 maart én de halve finales op 4 en 5 maart in het Bimhuis gratis toegankelijk. Kaarten voor het concert op zaterdagavond 8 maart A Tribute to Youri Egorov, door de internationale juryleden, zijn verkrijgbaar via muziekgebouw.nl. Hetzelfde geldt voor het concert op zondagmiddag 9 maart, de Grande Finale YPF European Piano Competition 2025.

Check www.YPF.nl

kader][su_panel background=”#fce0e0″ border=”2px solid ” shadow=”0px 1px 1px #eeeeee” radius=”5″]

Grand Prix Youri Egorov 2025

De officiële naam van de grote prijs verbonden aan het YPF kan – hoeft niet – worden uitgereikt tijdens het concours aan exceptioneel talent. De laatste keer dat dit gebeurde was 2016, alweer negen jaar geleden. Deze prijs voor een jonge pianist met uitzonderlijke gaven is vernoemd naar de ‘nestor’ van de eigentijdse pianomuziek: Youri Egorov (1954-1988).

Hij werd geboren in het Russische Kazan, en ging als zesjarige al naar de muziekschool en won hij op zijn twaalfde een nationaal concours, waar hij het Tweede pianoconcert van Dmitri Sjostakovitsj speelde. Vele zouden er nog volgen. Hij overleed op 33-jarige leeftijd in Amsterdam.

Op zijn zeventiende werd Egorov toegelaten aan het conservatorium van Moskou. Na al verschillende concoursen te hebben gewonnen, nam hij in 1977 deel aan het Van Cliburn Concours, maar hij haalde daar de finale niet. Hij was wel direct de publiekslieveling. Uit privébezit kreeg hij een prijs die overeenkomstig was met de eerste prijs van het concours. Over wedstrijden zei hij later: ‘In een concours moet je een machine zijn, moet je van staal zijn, maar wil je echt musicus worden, dan moet je van vlees en bloed zijn.’

In 1976 werd Youri Egorov door het Russisch Staatsimpressariaat naar Italië gestuurd. Hij wist dat in Rusland zijn homoseksualiteit een blijvende dreiging zou zijn voor zijn carrière. In Italië wist hij aan zijn begeleiders te ontsnappen en vroeg politiek asiel aan in Nederland. Dat kreeg hij. Al snel werd hij een veelgevraagd pianist. Hij gaf recitals, soloconcerten met een orkest en binnen de kortste tijd was hij één van de meest gevraagde pianisten. Egorov speelde vaak samen met andere musici als Emmy Verhey, met wie hij alle vioolsonates van Ludwig van Beethoven opnam. Naarmate hij ouder werd, werd zijn spel intenser.

In Amsterdam voelde Egorov zich vrij. En hij leek zich alles te kunnen permitteren: hij organiseerde feesten, gaf zijn geld even snel uit als hij het verdiende en liep op een gegeven moment zelfs weg bij een repetitie met het Concertgebouworkest. Dat was vlak voor een optreden. Hij moest weer worden teruggehaald naar Amsterdam. Egorov kreeg spijt van zijn daad. Toen het orkest ook weer met hem wilde samenwerken, maakte aids concerten met het Concertgebouworkest onmogelijk. Het werd stil om Egorov.

Jan Brokken, die Egorov goed gekend heeft en bij hem in de buurt woonde, schreef Het huis van de dichter, een roman, gebaseerd op het even roemrijk als tragisch leven van Youri Egorov. Check www.opusklassiek.nl