5 Qua lezen ben ik 2020 mokergoed begonnen: namelijk met Coventry, de essaybundel van Rachel Cusk. Ik heb ’m nog niet uit, maar las de eerste stukken gretig, zoveel scherpte en diepte, een ware ‘slijpsteen voor de geest’. Bij ‘Nasleep’ – een lang stuk over haar scheiding, moest ik het boek even wegleggen, bang voor de waarheden die nog komen gingen. Nee, dan Uit elkaar van Bette Westera en Sylvia Weve, dacht ik al eerder. In een overmoedige bui kocht ik het als cadeau voor mijn minihuishouden en legde het onder de kerstboom. Tweede kerstdag pakten de tien- en de twaalfjarige het uit, en we lazen elk een gedichtje voor. We moesten lachen en deden nog een rondje. Toen moesten we alle drie huilen en toen ik even niet keek, schoof de tienjarige het stiekem terug onder de boom. Toen de tienjarige deze week hielp met het aftuigen van de boom schoof ze het boek onder de boekenkast. Voor deze rubriek trok ik het toch nog weer tevoorschijn, want laten we wel wezen: een boek dat je laat lachen én huilen is per definitie een boek dat de moeite waard is.
Bette Westera is virtuoos en geniaal, grappig en moedig. Ze gaat zware onderwerpen niet uit de weg, zo schreef ze bijvoorbeeld eerder over alle facetten van de dood (Doodgewoon) en nu dus over scheiden. Alles komt langs: het hebben van vier oma’s en vier opa’s (dat worden er later zelfs vijf, omdat oma drie gaat scheiden en een nieuwe vriend krijgt), leuke stiefvaders, het wonen in twee huizen, de voordelen van een halfbroer en tien goede antwoorden op foute vragen (Ga je haar nu mama noemen? / Mama? Nee, dat denk ik niet / Rosalinde vind ik mooier. / Maar ze heet gewoon Margriet. /)
We moesten lachen om de brief aan de onderwijsminister, waarin kinderen met twee vaders en twee moeders vragen om een maandje extra zomervakantie, maar schoten vol bij het gedichtje van de jongen die zich afvraagt of zijn ouders nog bij elkaar zouden zijn als hij ‘liever had gedaan / Als hij nooit met vuile schoenen / op de stoelen was gaan staan.’ Of dan Irene, wier ouders nog altijd bij elkaar zijn en die daarom wordt gepest op school. ‘De meester opperde: ‘Misschien is uit elkaar gaan een idee?’ / Het zou Irene helpen. Maar haar ouders zeiden nee./’ Een heerlijk geestige omkering. Maar toen lazen we ‘nooit blij’ (Ik ben nooit blij, / waar ik ook ben, / want altijd mis / ik een van hen. // En een van hen / mist altijd mij. / Waar ik ook ben / ik ben nooit blij. // Ik hoor om altijd / blij te zijn / gewoon bij / allebei te zijn. /) en poeh, die kwam binnen.
Gelukkig zijn er op elke pagina tekeningen van Sylvia Weve, kleurig, sterk, grappig, rommelig. En dat de pagina’s nog aan elkaar zitten, is vrij geniaal bedacht (bekijk het boek maar als u weer eens in een boekwinkel bent).
Ondanks de tranen die het opwekte en de neiging die het opriep het boek weg te stoppen, vind ik dit boek een grote aanrader. Het maakt het onderwerp echtscheiding bespreekbaar en invoelbaar. Iets wat voor kinderen fijn is, maar voor mensen ook zeer welkom. En nu ik deze bundel helemaal uitgelezen heb, durf ik Rachel Cusk ook wel weer aan. Denk ik.
_____
Uit elkaar is geschreven door Bette Westera
met illustraties van Sylvia Weve
Verschenen bij Gottmer
Edith Vroon is boekverkoper bij Linnaeus Boekhandel, Middenweg 29
