In het Verzetsmuseum in het Planciusgebouw aan de Plantage Kerklaan is de eerste pop-up tentoonstelling Verzet tegen slavernij te zien over verzet tegen de trans-Atlantische onderdrukking en mensenhandel. Het is een samenwerking met het Nationaal Slavernijmuseum in wording; dit moet naar verwachting in 2030 zijn deuren openen. Zowel het verzet van tot slaaf gemaakten als de anti-slavernijbeweging in Nederland komen aan bod.
Anne-Mariken Raukema
De Nederlandse anti-slavernij-activisten, ofwel de abolitionisten, waren vaak jongeren en vrouwen. Maar verzet tegen onrecht is van alle tijden en van alle mensen. Dat er altijd al verzet was tegen slavernij blijkt uit het feit dat slaven regelmatig vluchtten en in opstand kwamen. In Nederland kreeg slavernij lange tijd weinig aandacht. Het werd verdedigd door bestuurders en de kerk.
Maar er waren ook eenlingen en groepen die slavernij moreel veroordeelden. Vanaf de 19de eeuw groeide de anti-slavernijbeweging van de abolitionisten. De tentoonstelling laat zien dat de opstanden en de abolitionisten elkaar hebben beïnvloed. Leiders van slavenopstanden, zoals Tula op Curaçao, beriepen zich op de Franse verlichtingsidealen van vrijheid, gelijkheid en broederschap.
Berichten over de behandeling van de tot slaaf gemaakte mensen drongen steeds vaker door tot de Nederlandse samenleving en wekten verontwaardiging. De 17-jarige Frits Moquette richtte, na het lezen van het boek De hut van oom Tom (Uncle Tom’s Cabin) en de brieven van zijn vader in Suriname, het Jongelings Genootschap ter Afschaffing van Slavernij op. Anna Bergendahl verkocht met een damescomité handwerken om tot slaaf gemaakte mensen vrij te kopen. Nieuws over de vaak bloedig neergeslagen slavenopstanden en de acties van de abolitionisten legden de diepgewortelde onrechtvaardigheid van de slavernij bloot en droegen bij aan de beëindiging van de slavernij.
De indeling in de zalen is aan de hand van vier thema’s: trans-Atlantische slavernij, kolonies in de West en opstanden in de verschillende kolonies. Maar ook afschaffers en verzetters, en de periode na 1863.
Tot de realisatie van het Nationaal Slavernijmuseum (er is een voorkeur uitgesproken voor bouw op de kop van het Java-eiland) wordt er op verschillende plekken een aanloopprogrammering georganiseerd. Er komen tentoonstellingen in onder andere het Zeeuws Archief, Allard Pierson museum, het Nationaal Archief (Den Haag) en nu dus in het Verzetsmuseum.
Te zien tot en met 11 augustus
Check www.verzetsmuseum.org
