Home BoekvandeWeek Vivian Gornick: ‘Een vrouw apart en de stad’

Vivian Gornick: ‘Een vrouw apart en de stad’

0

49 ‘Huishouden is vooruitzien’ is een van mijn betere levensmotto’s. Ik roep het vaker dan dat ik het in de praktijk breng – meestal roep ik het achteraf, als er iets in de soep is gelopen dat ik zonder voorbereiden ben aangegaan.

Het jaar is bijna om en dat betekent bij Linnaeus Boekhandel dat binnenkort de dikke eindejaarslijst weer bij onze nieuwsbrieflezers op de mat ploft. De digitale mat uiteraard, maar de brief is zo dik, dat je ’m zelfs daarop kan horen neerkomen.

We wilden dit jaar de decemberdrukte voorblijven en moesten onze tips onmogelijk vroeg aanleveren. Huishouden is vooruitzien. Ik sputterde, want ik had tussen januari en begin november al ruim tachtig boeken gelezen, waarvan echt een paar briljante, maar ergens had ik het gevoel dat ik nog niet klaar was. En ja hoor, net na het (iets na de deadline uiteraard) inleveren van mijn lijstje las ik eerst Alles wat ik niet kan zeggen, de essaybundel van Emilie Pine: mokergoed.

Daarna las ik twee boeken die zonder twijfel op mijn lijst van 2020 komen (ja, inderdaad, huishouden et cetera), en toen begon ik aan Een vrouw apart en de stad, het memoir van Vivian Gornick. Het verscheen in Amerika al in 2015 en was daar haar doorbraak bij het grote publiek. Onlangs verscheen de Nederlandse vertaling.

Gornick is nu vierentachtig (doorbreken op je tachtigste, alleen dat al!), maar Een vrouw apart en de stad is misschien wel het levenslustigste boek dat ik dit jaar las. Het is een mozaïek van anekdotes, herinneringen, gesprekken, ontmoetingen en mini-essays – o ja, ik had al gezegd dat het een memoir was. En zo wandel je met Gornick door ‘slechte’ buurten, zit je te wachten bij de apotheek, lees je ineens over de vriendschap tussen Wordsworth en Coleridge.

‘De stad’ uit de titel is haar stad, New York. Ze groeide op in de Bronx en droomde van Manhattan (‘Opgroeien in de Bronx was hetzelfde als opgroeien in een dorp.’). Ze schrijft er zo over:

‘Op mijn veertiende begon ik dat metroritje te maken [van de Bronx naar Manhattan], doorkruiste ik hartje winter, hartje zomer de lengte en de breedte van het eiland. Het enige verschil tussen mij en iemand als ik uit Kansas was dat de eenzame sprong van de immigrant uit Kansas voor eens en voor altijd gemaakt wordt, terwijl ik talloze tripjes naar de stad maakte en telkens weer huiswaarts keerde voor troost en bemoediging, saaiheid en uitstel, voordat ik de grote stap waagde. […] Jarenlang doorkruiste ik die straten, opgewonden en vol verwachting, terwijl ik elke avond naar huis ging in de Bronx, waar ik wachtte tot het leven zou beginnen.’

(Als haar leven dan eindelijk begint is het natuurlijk niks van waar ze van had gedroomd.)

Gornick springt heerlijk van de hak op de tak, in stukjes die sterk verschillen in lengte. Wat steeds terugkeert is haar vriend Leonard. ‘Leonard en ik vinden elkaar in een verongelijkte grondhouding. Het intense gevoel geboren te zijn in een bij voorbaat ongelijke positie woedt hevig in ons.’ Het levert hilarische gesprekken op, want het gemopper van anderen is nou eenmaal vaak grappig en echt onredelijk worden ze natuurlijk niet, daar zijn ze te intelligent en te fijnbesnaard voor. En ergens krijg je ook het gevoel dat je af en toe ergens flink over opwinden het vuurtje brandend houdt. Het vuurtje van haar levenslust is een vuurtje om je in donkere tijden aan te warmen. Een perfect boek om dit jaar mee af te sluiten.

_____

Een vrouw apart en de stad is geschreven door Vivian Gornick
vertaald door Caroline Meijer en verschenen bij Nijgh & van Ditmar
Edith Vroon is boekverkoper bij Linnaeus Boekhandel, Middenweg 29