Home Dwars nieuws Vrije val

Vrije val

0

Duizenden toeschouwers staan langs de Ringdijk en de Middenweg. Ademloos volgen ze het vliegtuigje dat hoger en hoger klimt. Voor velen is het de eerste keer dat zij een vliegmachine zien. Het vliegtuigje steekt nietig af tegen de voortjagende wolken. Het is nu wel 700 meter hoog. Plots valt de motor stil. De propellor stopt met draaien. Het publiek houdt zijn adem in. Het vliegtuigje valt als een stille vogel naar de aarde. De mensen schreeuwen van afschuw.

Via de toegangswegen stroomden de mensen de Watergraafsmeer binnen. Het was het begin van een koude, maar zonnige zaterdag 29 november 1913. Op het veld van voetbalploeg RAP en het naastgelegen circusterrein was het nog stil. Op de tribunes aan weerzijdes van de weilanden zaten bijna geen mensen. De kaartverkopers probeerden de tribuneplaatsen te slijten aan de menigte die zich verzamelde rondom het terrein. De trams die langs de Muiderpoort richting de Watergraafsmeer reden, puilden uit. Op de Linneausstraat en de Middenweg stonden de auto’s en rijtuigen in een lange file. De menigte gonsde van opwinding. Vandaag hoopten ze een glimp op te vangen van de Franse vliegenier Pierre Chanteloup, die een demonstratie zou geven in zijn Caudron G.3., een klein, dubbeldeks vliegtuigje.

Midden in de file stond Chanteloup zelf. Het duurde lang voor de auto’s in de file eindelijk de Kruislaan bereikten. Het weer was inmiddels omgeslagen en donkere wolken joegen langs de hemel. De kaartverkopers brachten hun kaartjes voor steeds minder aan de man. Om drie uur waren de kaartjes nog maar de helft van de oorspronkelijke prijs. Om vier uur waren ze niets meer waard.

Chanteloup was ondertussen met zijn mecanicien aangeland bij de tent waar zijn blauwe vliegmachine stond. De wind rukte aan de doeken. De bomen rond het veld bogen onder de wind, die door de takken gierde. Chanteloup vond het helemaal geen vliegweer. Op de Ringdijk en de omliggende wegen zag het inmiddels zwart van de mensen Misschien wel tienduizenden.

Ze konden deze mensen toch niet teleurstellen? Met tegenzin trok Chanteloup zijn grijze trui aan en zette zijn motorhelm op. Zijn helpers duwden het toestel naar buiten. De menigte zag de bewegingen en vanuit de verte voerde de wind een enorm gejuich mee over het veld. Chanteloup aarzelde even, maar stapte dan toch in zijn vliegtuig en maakte zijn riemen vast. Niet lang daarna snorde de Caudron over het veld, recht tegen de stevige wind in de lucht in.

Dan weer verscheen het toestel boven, dan weer onder de wolken. Chanteloup onverstoorbaar, met een glimlach op de lippen. Soms kantelde het toestel, schoot naar beneden en met brullende, zwoegende motor weer steil omhoog. Toen werd het stil. Angstig zagen de mensen hoe het toestel haast onbewegelijk in de harde wind in de lucht bleef staan. Het begon naar beneden te buitelen. Driemaal, viermaal…

Plots start de motor van het vliegtuigje sputterend weer op. Rakelings scheert het over de hoofden van de toeschouwers. En zachtjes landt het toestel op het gras. Met een grijns stapt Pierre Chanteloup uit. Het publiek blijft even verbijsterd stil, maar barst dan luidkeels los. Zojuist hebben ze een mens het onmogelijke zien doen: vliegen als een vogel.

Melissa Plomp |  Illustratie Ruud Meijer

Chanteloup maakte dat weekend in totaal vijf vluchten. Bij de laatste maakte hij een drievoudige looping. Eerder, op 14 augustus 1909, zou op hezelfde terrein op Oud-Roosenburgh al de eerste vliegdemonstratie bij Amsterdam plaatsvinden, maar deze werd afgeblazen omdat er door het vele publiek te weinig taxiruimte overbleef. Op 1 mei 1911 landde dan toch het eerste luchtschip in de Watergraafsmeer: de Parseval PL 5 van 40 meter lang. Op 3 mei vlogen daarmee de eerste betalende passagiers boven Amsterdam. In 1914 werd het terrein voor vliegdemonstraties opgeslokt door De Nieuwe Ooster.