Ook dit jaar wordt de Amsterdamse Nieuwbouwprijs weer uitgereikt – en dit keer zijn maar liefst vijf van de tien genomineerde projecten te vinden in stadsdeel Oost. Een van de opvallendste genomineerden is Het Nieuwe Bajesdorp. En van alle kanshebbers is dit misschien wel de meest unieke.

Joost Verra

Een écht dorp kun je Het Nieuwe Bajesdorp eigenlijk niet noemen. Het vier verdiepingen tellende gebouw staat op de plek waar ooit de directeurswoning van de Bijlmerbajes stond. En die bijzondere locatie verklaart meteen de naam. Toen de gevangenis in 1978 in gebruik werd genomen, verrezen er naast de torens voor gedetineerden ook negentien woningen voor cipiers.

Krakers
Rond het jaar 2000, toen duidelijk werd dat de Bijlmerbajes op termijn zou sluiten, kwamen de eerste cipierswoningen leeg te staan. Op 7 maart 2003 werden vijf van deze leegstaande woningen gekraakt. Al snel volgden er meer. De nieuwe bewoners organiseerden regelmatig evenementen en wisten de plek in korte tijd een eigen karakter te geven. Zo ontstond Bajesdorp.

Hoewel zowel de gevangenis als Bajesdorp uiteindelijk plaats moesten maken voor de nieuwbouw van het Bajeskwartier, betekende dit niet het einde van het verhaal. Na jaren van overleg en gesteggel werd besloten dat er een nieuw gebouw mocht komen. En niet zomaar één.

Coöperatief gebouw
Het Nieuwe Bajesdorp is een coöperatief woongebouw: de bewoners zijn samen eigenaar en huren als het ware van zichzelf. Ze dachten actief mee over het ontwerp en de indeling, in samenwerking met de projectontwikkelaar. In 2023 werd het gebouw casco opgeleverd, waarna de bewoners het zelf hebben afgewerkt – helemaal naar eigen wens.

Dit project vertelt een verhaal van vasthoudendheid, samenwerking en idealen. Het Nieuwe Bajesdorp is dan ook een zeldzaam voorbeeld van hoe voormalige krakers, de gemeente en projectontwikkelaars sámen iets kunnen neerzetten. Zeker in het tijdperk na het kraakverbod van 2010 is dat uitzonderlijk.

Wil je meer weten over dit bijzondere gebouw of wil je je stem uitbrengen voor de Amsterdamse Nieuwbouwprijs? Kijk dan op:
amsterdamwoont.nl/nieuwbouwprijs/2025