Boek van Week 8
Met de week van het korte verhaal (14 t/m 21 februari) in mijn hoofd, viel mijn oog op de novelle Alles wat ik vond op het strand van Cynan Jones.
Dit mooi uitgegeven boekje is een verbeterde, ingekorte versie van de Engelstalige roman die Jones in 2011 uitbracht. In het oorspronkelijke werk had de auteur de personages rondom het hoofdpersonage, de Welshe visser Hold, uitgediept. Zijn Nederlandse uitgever Koppernik moedigde Jones aan om de tekst terug te brengen tot de oorspronkelijke versie. Het resultaat is deze prachtige roman waarin geen woord te veel staat.
In vijf hoofdstukken volgen we visser Hold. Wanneer hij op een winternacht in de baai zijn netten controleert, doet hij een ontdekking. Er is iets aangespoeld. Hij gaat kijken wat het is en vervolgens ziet hij dit als dé kans om zichzelf en de weduwe van een vriend te helpen. ‘Doe dit niet, dacht hij. Ga ermee naar de politie en lever het in …Nee, het is je ten deel gevallen. Je hebt in feite gevraagd om zoiets als dit. Nu moet je het ook aannemen.’ Als lezer volg je Hold en de keuzes die hij maakt, of denkt te maken, om zijn vangst te gelde te maken. Maar die keuzes lijken meer op gebeurtenissen die hem overkomen, die in zijn noodlot verankerd zitten. Een noodlot waar hij niet aan lijkt te ontkomen. Hold is in al zijn kleinheid een erg tragische held en als lezer sta je erbij en kijk je ernaar. Je voelt je machteloos omdat je niet in staat bent hem te waarschuwen. Ik mompelde tijdens het lezen zelfs een keer: ‘Ach jongen, stop, dit gaat ver boven je pet.’
Gewone handelingen beschrijft Cynan Jones met een grote schoonheid. Bijvoorbeeld als Hold de netten binnenhaalt: ‘De harder kwam los, Hold hield hem vast bij zijn hoekige, benige kop zodat de dikke lippen leken te pruilen, en hij legde hem op de grond. De losgeraakte schubben, groter dan een duimnagel, reflecteerden op zijn handen.’ Het zijn dit soort beschrijvingen van Holds alledaagse bezigheden waardoor de lezer met al zijn zintuigen kan genieten van Jones’ magistrale schrijfstijl. Het perspectief blijft volledig bij de hoofdpersoon en geeft het verhaal zo een onontkoombare kracht.
Aan het eind blijf je als lezer over met overpeinzingen. Is de wereld niet vol met Hold-personen; gewone mensen die aan hun noodlot proberen te ontkomen, maar keuzes maken die onherroepelijk dat noodlot bevestigen? Zoals drugssmokkelaars die in een web van criminaliteit belanden waar ze niet meer uitkomen. En maken wij zélf keuzes? Of ligt alles al vast in je lot? Aan welke tragiek probeer je zelf te ontsnappen? Het aangrijpende boek over deze visser houdt ons in de Week van het Korte Verhaal bondig maar doeltreffend een spiegel voor.
_____
Alles wat ik vond op het strand is geschreven door Çynan Jones
vertaald door Manon Smits
Verschenen bij Uitgeverij Koppernik
Pim Clous is boekenadviseur bij IJburg Boeken, IJburglaan 561
