Boek van Week 38
De zomer ijlt nog wat na, maar deze maand lijkt de herfst langzaam te beginnen. Sowieso is voor de meesten de vakantie weer voorbij en dat geeft twee mogelijkheden: (melancholisch) terugkijken naar de afgelopen vakantie of (hunkerend) uitzien naar de volgende lange vakantie. De zomer van 1823, over de zomervakantie van precies 200 jaar geleden, kan bij beide mogelijkheden een behulpzaam en enthousiasmerend boek zijn.
De reisdagboeken van Jacob van Lennep zijn bezorgd door Marita Mathijsen en Geert Mak. Ze verschenen al eerder, maar het 200-jarig jubileum is een mooie aanleiding om dit boek te lezen. In 1823 besloten Jacob van Lennep en Dirk van Hogendorp, twee jongemannen uit de Nederlandse culturele elite van toen, een voetreis door het jonge koninkrijk te gaan maken. Zo konden ze het land goed leren kennen én bovendien de contacten van hun families aanhalen. De reis die van Lennep en van Hogendorp maakten begint in Amsterdam. Eind mei vertrekken ze. Via Enkhuizen, de boot naar en van Urk reizen ze door Friesland en Groningen. Vanaf daar zakken ze af om uiteindelijk in Zeeland uit te komen. Limburg en het Vlaamse deel laten ze hierbij letterlijk links liggen. De reisgezellen gaan kriskras door het land en nemen eigenlijk zelden de kortste weg. Op die manier hebben ze veel te zien gekregen.
Wat ze zien is een vrij leeg land. Nederland was in 1823 dunbevolkt en grote stukken land waren bovendien niet in gebruik. Sowieso was het land jong en was de regionale identiteit vaak nog een stuk sterker. Van Lennep geeft aan het eind van elke provincie dan ook een zedenschets van de betreffende inwoners. Het gaat het in zijn dagboek dan ook veel over wie ze tegenkomen, hoe de dagbesteding was en of het eten goed bereid was. Ook de praktische problemen (wat doe je als je bagage een dorp verder is afgegeven) komen aan bod. Maar het meeste plezier haalde ik uit de beschrijvingen van de omgeving. Wat resteert er van het Nederland 1823 nog in het Nederland van 2023? De ruime inleiding en het nawoord van Mak en Mathijsen helpen de lezer al op de goede weg, maar om het met eigen ogen te zien wil ik volgende zomer een stukje van de door de heren afgelegde route per fiets gaan verkennen. Dat idee doet me al vooruitkijken naar de volgende vakantie. Daarmee was De zomer van 1823 precies het juiste boek voor het einde van de zomer van 2023.
_____
De Zomer van 1823 is geschreven door Jacob van Lennep
Bezorgd door Geert Mak en Marita Mathijsen
Verschenen bij uitgeverij Atlas Contact
Igor Damen is boekverkoper bij Linnaeus Boekhandel, Middenweg 29
