Boek van Week 18
Soms kan je erg lang naar een boek uitkijken. Als boekhandelaar weet je van sommige boeken al lang van tevoren wanneer ze gaan verschijnen en bij een nieuw boek van je favoriete auteur of over een favoriet onderwerp kun je dan alvast de verwachte verschijningsdatum mentaal noteren. En als het dan een boek dat je écht graag wil lezen, rest op een gegeven moment niets dan de dagen aftellen – om dan op de dag van publicatie te merken dat het boek alweer in herdruk is en je ook als verkoper nog even moet wachten.
Toen ik in december de Engelse editie van Het begin van alles – een nieuwe geschiedenis van de mensheid – eenmaal in huis had, heb ik het eerst nog twee maanden laten liggen. De inleiding, die had ik begin januari wel gelezen, zoals je voor een vakantie al een aantal stukjes in de reisgids kijkt (maar nog niet alles wil lezen, omdat je dat nu eenmaal gaat doen als je onderweg bent). Begin februari kon de spreekwoordelijke vakantie dan beginnen; ik had geen verdere non-fictie op het programma staan voor de komende twee maanden.
Het eerste wat ik over het boek kwijt moet: neem er ook echt de tijd (twee maanden is misschien wat lang) voor. De auteurs doen een groteske en extensieve poging om niet alleen het heersende geschiedbeeld aan diggelen te slaan, maar er ook iets voor terug te plaatsen: ze gebruiken hun vakgebieden (antropologie en archeologie) om de nissen van de geschiedenis op te zoeken. De samenlevingen die geen piramides of andere megalomane bouwsels nalieten, omdat ze bijvoorbeeld geen slaven hielden (en wie krijg je dan zo gek om met grote stenen te gaan zeulen). Graeber en Wengrow laten zien dat er in het verleden genoeg groepen mensen te vinden zijn die besloten het anders te doen dat de norm was én dat dat een bewuste politieke keuze was. Zo willen ze met deze geschiedschrijving ook de lezer bevrijden van een nauw historisch stramien, waarbinnen weinig ruimte is voor dromen om de samenleving anders in te richten. In het kort: doordat we de geschiedenis te vaak hebben behandeld als een lange, eenduidige weg, is ook de mogelijkheid om nog een andere weg te kunnen verzinnen (laat staan inslaan) beperkter.
Met hun geschiedenis geven Graeber en Wengrow de lezer talloze handreikingen voor die andere wegen. De voorbeelden van de historische samenlevingsverbanden zijn soms bijna uitputtend, maar het volledige plaatje gaat door de grappige schrijfstijl en de prettige verbindingen tussen de hoofdstukken nooit verloren. Bovendien kun je het boek gerust even wegleggen, om na een week rust met een nieuw hoofdstuk de draad weer op te pakken. Ik kan dit boek aanraden aan iedereen die zich bezighoudt met geschiedenis of aan mensen die simpelweg graag eens willen lezen over ‘nieuwe’ oude ideeën. De lange voorpret van het uitkijken was bij dit boek volledig terecht.
____
Het begin van alles is geschreven door David Graeber & David Wengrow
vertaald door Rogier van Kappel en Bart Gravendaal
verschenen bij Maven Publishing
Igor Damen is boekverkoper bij Linnaeus Boekhandel, Middenweg 29
