Boek van Week 40
Als een warme deken vouwde het romandebuut van Martijn Couwenhoven zich om mij heen. Uiteindelijk, want een ongemakkelijke ontmoeting tussen vader en zoon, onder de grote klok van het Centraal Station, doet anders vermoeden. Ruim tien jaar hebben ze elkaar niet meer gezien, vader en zoon, en als uit het niets nodigt vader zijn zoon Jonathan – ‘Jona’ – uit voor zijn 75e verjaardag.
Dat veertiger Jona daarbij ook de urn met de as van zijn moeder krijgt overhandigd, zet onverwachte gedachten en herinneringen in gang. In kleine schietgebedjes gaat Jonathan de op hem afkomende vragen te lijf. “…maar toen je moeder overleed sloot je je wel af voor de onenigheid, je was bang haar tegen te kunnen komen als het avond werd, als het buiten donker was en je de kaarsen en de houtkachel aanstak. Of als je ’s nachts naar de wc moest. Wil je me niet laten schrikken mam, vroeg je dan zachtjes als je dacht dat ze ieder moment de woonkamer binnen kon komen, ik ben er nog niet aan toe, ik vind het spannend, doe maar niet, oké?…”
De vele herinneringen en observaties leggen de complexe familierelaties snel bloot.
Couwenhoven gebruikt daarbij een interessante stijl van lange zinnen, met als enige interpunctie een komma zonder dat de zinnen lang aanvoelen. Integendeel zelfs. Het onderstreept juist de soms oncontroleerbare gedachten die de ontmoeting met zijn vader heeft opgeroepen.
Door de gekozen stijl doorzie je al snel de opgebouwde verwarring en verwijdering van Jona ten opzichte van zijn familiegeschiedenis en de vragen die het nu oproept. De herhaling van sommige kleine, maar voor Jona zeer bepalende ervaringen uit zijn jongere jaren zorgen voor de zich langzaamaan opbouwende verdieping. Jona die als puber de scheiding van zijn ouders doormaakt. De jonge puber die tot ergernis van zijn vader lekker slipt met zijn fiets op het grindpad. De verhuizing naar het huis van zijn oma, de onduidelijkheid rondom zijn moeders overlijden.
De draad waarlangs het hoofdverhaal loopt in de week tussen de ontmoeting en de verjaardag, is de vanzelfsprekende schouder die Jona geeft aan zijn zwaarmoedige 15-jarige halfzusje Lieke (Lieke woont grotendeels bij Jona en je ziet een puber die we allemaal wel om ons heen kennen) en het onverwachte overlijden van vriend en kunstdocent Meindert. Het is op de bijeenkomst bij Meindert thuis, een paar dagen voor de crematie, waar Jona Nathalie ontmoet, de dochter van Meindert.
De wijze waarop Couwenhoven een ontluikende verliefdheid langzaam onder je huid laat kruipen, het onderlinge aftasten, de kleine woorden, het ongemak soms, het verlangen, vond ik van een schilderachtige schoonheid.
In deze (inderdaad) ontroerende roman met spannend plot vloeit heden en verleden naadloos in elkaar over. Couwenhoven visualiseert de omgeving waar Jona zich doorheen beweegt nauwgezet en dat biedt houvast in de dwarrelende gedachten van Jona. De perspectiefwisselingen voelen als een vlucht met een drone. Heel dichtbij, dan weer opstijgend en in een bocht terug naar het hier en nu. Het taalgebruik, de gekozen woorden, daar heb ik enorm van genoten.
Martijn Couwenhoven is een alleskunner. Auteur, maar ook kunstenaar, redacteur en oprichter van het prachtige fonds Oevers. Gelukkig dat ook andere uitgevers Martijn Couwenhoven weten te waarderen. Een waarlijk prachtig romandebuut.
_____
Het gebed van Jonathan Simmers is geschreven door Martijn Couwenhoven
verschenen bij uitgeverij Thomas Rap
Petra Hoogenboom is boekenadviseur bij IJburg Boeken, IJburglaan 561
