Boek van Week 50
Het is alsof ze tegenover je zit, een glas rode wijn voor je heeft ingeschonken en tussen de zinnen door de as van haar sigaret met een tik in een asbak laat vallen. Af en toe vraagt ze: ‘Vind je niet?’ Of laat een stilte vallen omdat ze benieuwd is naar wat je zal zeggen. Ik moet denken aan een vriendin van mijn vader die ik altijd bulderlachend en met een sjekkie in haar mondhoek voor me zal blijven zien. Net als Marian Donner kon ze haar kritiek over hoe we conventies blind aanvaarden haarscherp en hilarisch verwoorden.
In haar nieuwe essaybundel bekritiseert Donner ons hedendaagse kuddegedrag. We rennen gehaast naar succes in een prestatiesamenleving die maakbaarheid als het grootste goed heeft bestempeld. Ze vervloekt hoe we onze schouders ophalen terwijl de muren op ons af komen omdat we allemaal hetzelfde moeten zijn. Wie zijn al die mensen die op zolderkamertjes helemaal niet naar dat succes streven? En vooral: waar is hun bestaansrecht gebleven? Met de duizend jaar oude dagboekfragmenten van Sei Shōnagon als voorbeeld, bepleit ze het naar buiten richten van onze blik in plaats van het navelstaren waar we tegenwoordig zo ontzettend goed in zijn.
Welbespraakt schrijft ze in ieder essay een cirkel rond. Zo ligt bijvoorbeeld Johan Huizinga plotseling naast een TikTok-filmpje van een jong nijlpaard dat net zo hoog probeert te springen als een geitje. De columns van haar vader (schaker en schrijver) heeft ze doorgespit en duiken hier en daar op: in wat oudere taal maar met hetzelfde gevoel voor spel en humor bekritiseert hij de absurde alledaagsheden van zijn tijd. Donner vult haar stukken gul met referenties die haar woorden, waarmee ze oproept om in godsnaam niet te vergeten plezier te maken, kracht bijzetten.
Een heerlijk boek om te lezen als het buiten donker is, met de gordijnen half gesloten en in het zachte licht van een kamerlamp. Als je op je rug ligt, kun je af en toe naar de lucht kijken en de woorden op je in laten werken. Met een cynische grijns op je gezicht.
_____
Rooksignalen is geschreven door Marian Donner
Verschenen bij Das Mag Uitgevers
Nora Hendriks is boekverkoper bij Linnaeus Boekhandel, Middenweg 29
