Tijdens haar studie filosofie hield Carolien van Welij zich het liefst bezig met de meest abstracte kwesties. ‘Ik studeerde taalfilosofie en had daar veel plezier in; het was bijna wiskunde.’ Tien jaar na haar afstuderen begon ze filosofie meer toe te laten in haar leven. Ze interviewde mensen die naast hun studie filosofie een heel andere baan hadden. Nu ligt er een boek met de verzamelde stukken: Wat denken doet, Als filosofie je leven verandert.
Martien van Oorsouw
Carolien is filosoof, neerlandicus, schrijver en docent. ‘Het is niet een boek om van kaft tot kaft te lezen, het geeft geen antwoorden. Als je af en toe een stuk leest, hoop ik dat je geïnspireerd raakt. Ik nodig mensen uit op zoek te gaan naar hun eigen filosoof. Je hoeft er geen studie voor te doen, ik heb het zo proberen te schrijven dat het toepasbaar is op het alledaagse leven. Nogmaals, het is geen zelfhulpboek, maar ik hoop wel dat het mensen in beweging zet.’ De eerste reacties zijn hoopvol: ‘Mensen zeggen dat een verhaal hen geholpen heeft.’
Ze voerde lange gesprekken met haar gesprekspartners, meestal bij de mensen thuis of in het atelier, en tijdens corona via zoom. De stukken die ze schreef hadden een vaste lengte van driehonderd woorden. In die stukken probeerde ze zo veel mogelijk informatie te verwerken, zonder dat het abstract werd, of onoverzichtelijk. ‘Ik wilde de persoon laten zien in die woorden en de filosofie.’
De artikelen zijn verschenen in het Filosofie Magazine in een vaste rubriek op de achterpagina. Ik studeer filosofie, dat was de oorspronkelijke vraag waar ze mee op pad ging. Ze interviewde studenten filosofie die een heel ander beroep uitoefenden naast hun studie; kok, gemeenteraadslid, vrachtwagenchauffeur.
Met de komst van een nieuwe hoofdredacteur veranderde de insteek van de rubriek. Nu stonden verhalen over de persoonlijke betekenis van de filosofie centraal. Een tiental jaren interviewde ze musici, schrijvers, activisten en natuurlijk filosofen. ‘Bij het samenstellen van het boek bleek een aantal thema’s terug te komen. Die heb ik gebruikt om ordening aan te brengen. Bij elk artikel heb ik een citaat gezocht van de besproken filosoof. Ik ben erg blij met de geweldige foto’, ik had niet gedacht dat het zo mooi uitgegeven zou worden.’
Alle gesprekken staan haar nog bij. Meestal kwamen meteen de grote levensthema’s op tafel. De gesprekken inspireerden haar ook om onbekende filosofen te lezen. ‘Al die stukken hebben ook invloed op mij gehad. Ik las de boeken van de schrijvers en filosofen die ze noemden. Daarmee heb ik mijn eigen kennis kunnen verbreden, dat neem je vanzelf mee in je eigen leven.’
In het boek komen veel kunstenaars aan het woord. ‘Kunstenaars hebben al een filosofische blik in hun werk. Job Koelewijn maakte kennis met Lao Zi op de kunstacademie. Sinds 1 februari 2006 werkt hij aan het Ongoing Reading Project. Elke dag begint hij met voorlezen, drie kwartier. Dat neemt hij op met een ouderwetse cassetterecorder. In wat hij zegt over de diepgang van routine zie je hoe het Taoïsme zijn werk beïnvloedt.’
22 januari start de cursus Doorleefde filosofie aan de Volksuniversiteit in de Oba aan het Javaplein. In zes bijeenkomsten behandelt Carolien vijf filosofen. Deelnemers nemen denkers op hun schouder en passen filosofische thema’s toe op eigen vraagstukken. ‘Aan het eind van de cursus vraag ik wat er gebeurt als je aan de hand van een filosoof op een andere manier gaat denken. In de laatste bijeenkomst wisselen we de ervaringen uit.’
Op 15 januari geeft ze een lezing op de Volksuniversiteit aan de Mauritskade 58 (ingang Oosterparkzijde) over het boek. Aanvang 19.30 uur.
Carolien van Welij: Wat denken doet, Als filosofie je leven verandert (uitgeverij ISVW) is verkrijgbaar in de boekhandel.
