Het grootste cellofestival ter wereld, de Cello Biënnale, gaat op donderdag 20 oktober van start. Elke twee jaar staan Muziekgebouw en Bimhuis een dikke week volledig in het teken van dit snaarinstrument. oost-online sprak met Maarten Mostert artistiek directeur en oprichter van het tweejaarlijks festival. En zelf cellist.
Anne-Mariken Raukema
Mostert begon – na wat voorbereidingstijd – in 2006 met het festival. Een jaar eerder was het Muziekgebouw aan het IJ geopend en dat zag het aanvankelijk niet zo zitten dat er ‘wel drie concerten’ op een dag zouden plaatsvinden. Inmiddels zijn dat er minstens vijf en ook de ondersteunende diensten van het Muziekgebouw evolueerden mee. Bewust werd gekozen voor één locatie; ‘dan pas kun je een echte festivalsfeer creëren, dat bereik je niet als je op verschillende locaties programmeert’.
Hij omschrijft die sfeer als heel levendig en aanstekelijk. Dat komt vooral door de grote variatie aan programmaonderdelen en door de benaderbaarheid van de solisten. Zo wisselen optredens van solisten en kwartetten, kamerensembles en jeugdoptredens elkaar af in de kleine en grote zalen. Vinden er workshops plaats, masterclasses, interviews en prijsuitreikingen. Er is een festivalmarkt met cellobouwers, stokkenmakers, bladmuziek en cd’s. Beide muziektempels barsten voor de negende keer uit hun voegen met een feestelijk programma, waarbij de verschillende onderdelen over elkaar heen lijken te buitelen.
Festival voor de cello
Maarten Mostert ging als jongen al naar de muziekschool in Beverwijk. Zwaar gesubsidieerd, maar anders had het niet gekund. Een zeer enthousiaste muziekschooldirecteur haalde hem over en hij was verkocht. Hij ging cello studeren bij onder andere Anner Bijlsma aan het Sweelinck Conservatorium in Amsterdam, speelde in verschillende ensembles en gaf les in binnen- en buitenland. Was betrokken bij de oprichting van kamerorkest Nieuw Sinfonietta Amsterdam en leidde dit vijftien jaar als artistiek coördinator. Hij speelt nog altijd in dit orkest. Tenslotte is hij ook nog eens hoofdvakdocent cello aan het Conservatorium van Amsterdam.
Een druk baasje dus, die al tijdens zijn studie het idee van een festival bedacht. ‘Je had het Oscar Back Viool Concours, maar dat was tuttig, en de eigen leraren zaten in de jury’, aldus Mostert. ‘En cellisten zijn leuker dan violisten, veel minder competitief en dienender.’ Cello klinkt ook rustgevender dan viool.
Gaandeweg werd het niveau van het Conservatorium steeds hoger en het werd tijd om aan de plannen handen en voeten te geven. Organiseren zit ‘m in het bloed, dat vindt ‘ie gewoon leuk om te doen. Vanaf het begin speelde hij hoog spel met veel concerten en spannende programmering. ‘Geen Elgar of Schumann, maar Willem Jeths en Sjostakovitsj.’ Zijn musici betaalt hij ongeveer hetzelfde voor dezelfde hoeveel tijd die ze spelen en ze worden vooral in de watten gelegd. ‘Aandacht is zo belangrijk!’
Publiek
Van meet af aan bestaat een harde kern van mensen die het festival een warm hart toedragen, betalen en komen. Maar ook is er elke keer een grote groep nieuwkomers. Mede door corona ziet Mostert dat die groei nu wel is gestagneerd. Hij merkt ook dat mensen minder te besteden hebben. En omdat de editie van 2020 volledig online moest, is het inmiddels vier jaar geleden dat mensen in levenden lijve naar de muziektempels aan het IJ kwamen.
Waar vooral op wordt ingezet is jeugd. Misschien komt het omdat Maarten Mostert zelf uit een vrij arm gezin de mogelijkheid kreeg om kennis te maken met de cello via de muziekschool, dat er hoog wordt ingezet op educatie. De naam van Halbe Zijlstra valt natuurlijk, die een verwoestende rol speelde binnen de culturele sector en de meeste muziekscholen om zeep bracht. ‘De weken voor het festival worden op basisscholen in het hele land en dan vooral de wijken waar niet de geprivilegieerde kinderen opgroeien – in Amsterdam: Oost, Nieuw-West, Zuidoost – muzieklessen gegeven in de bovenbouw.
Een muziekschool in Eindhoven kreeg ooit na afloop van die lessen ineens 66 aanmeldingen, een fantastische spin off!’ Het programmaonderdeel Hello Cello, een gratis concert waarbij 160 kinderen en jongeren uit het hele land in de grote zaal samen spelen, moet nu zelfs twee keer worden uitgevoerd, vanwege de enorme toeloop. ‘Een kwartier na opening van de inschrijving is het vol, de site ontploft!’ aldus Mostert.
Niet elitair
Van het woord ‘elitair’ wil Mostert niet weten. ‘Concerten in de Ziggo Dome of kaartjes voor voetbalwedstrijden zijn zeker zo duur.’ Om ook mensen met een kleinere beurs de kans te geven naar kwalitatief hoogstaande uitvoeringen te laten gaan, zijn er verschillende gratis of goedkope concerten. En op doordeweekse dagen ’s morgens om half tien Bach & Breakfast, voor weinig geld luisteren naar een van de zes cello suites met koffie, verse jus en croissant. Ervaring leert dat hier tot op het laatste moment nog kaarten voor verkrijgbaar zijn. Gaat dat zien en vooral horen!
Check www.cellobiennale.nl
