De Zuider IJdijk van Fokko Kuik

In deze rubriek komt regelmatig het verleden van straten aan de orde. In het stukje van deze week over de Zuider IJdijk is vooral ook de toekomst interessant. De dijk vormt namelijk de westelijke en noordelijke begrenzing van het Zeeburgereiland, waar inmiddels volop gebouwd wordt aan de Sluisbuurt.

Toen ik er verleden week weer eens fietste, probeerde ik me voor te stellen hoe het er over pakweg tien jaar uit zou zien. Inmiddels heeft de eerste torenflat ‘Justus’ zijn hoogste punt (100 m) bereikt en naar verwachting zullen de eerste bewoners er nog dit jaar intrekken. Ook de bouw van de Hogeschool Inholland lijkt al bijna klaar en vanaf september zullen hier dan dagelijks duizenden studenten naar toe komen. Op het GVB-pontje tussen de Sluisbuurt en Sporenbuurt was het laatst nog erg rustig, maar dat zal dit najaar vermoedelijk al heel anders zijn. Ook in de IJtram zal het vermoedelijk een stuk drukker worden.

Wat verder naar het oosten, als je over de Zuider IJdijk onder de Schellingwouderbrug door fietst staat, een mooi rijtje zelfbouwwoningen met een fraai uitzicht op het druk bevaren Buiten IJ en op de dijk van Waterland tussen Schellingwoude en Durgerdam. Ook deze bewoners begonnen zo’n tien jaar geleden in een bijna leeg gebied, waar van 1982 tot 2006 de Rioolwaterzuivering Oost was gevestigd. Er zijn nog een paar oude gebouwen van terug te vinden: drie grote silo’s, waarvan er één wordt omgebouwd tot een Rialtobioscoop. Grappig zijn ook de twee veel kleinere betonnen gebouwtjes waar nu een éénkamerhotel en een espressotentje in gevestigd zijn.

Vroeger werd het Amsterdamse rioolwater trouwens nog ongezuiverd geloosd op het Buiten IJ via een buis onder een lange strekdam. Twintig jaar geleden kon je vanaf de tijdelijke strandtent Kaap Kot een fantastische wandeling maken over het paadje op die strekdam. Helaas zag ik dat daar inmiddels een hek voor staat. Zo gaat dat in dit soort ontwikkelgebieden: nieuwe dingen verschijnen en kunnen ook zo maar weer verdwijnen. Op de oostelijke punt van het Zeeburgereiland, waar ooit Kaap Kot stond, is nu restaurant Kaap Amsterdam gevestigd en vlak daarbij kun je strandzeilen bij Wind ’n Wheels.

Het zal wel door mijn polderafkomst komen dat ik wel houd van dit soort lege gebieden, waar vervolgens alles weer verandert en soms alleen het uitzicht of een paar oude gebouwen nog herinneren aan hoe het er ooit was. In de Sluisbuurt zelf ontbreken die oude gebouwen helaas, want daar zijn ze een paar jaar geleden gaan bouwen op een grote opgespoten plak zand, waarvoor alles wat er eerder stond moest wijken. De oude camping Zeeburg bijvoorbeeld, in de jaren 70 ontstaan als een soort hippiecamping, lag ongeveer waar nu de Piet Heintunnel begint. Gelukkig is er voor die camping een mooie nieuwe plek gevonden, iets verderop, nog steeds aan de Zuider IJdijk, maar deze is wel wat meer aangeharkt.

Wat nog wel een mooi oud element is om een keer te bezoeken vanaf de Zuider IJdijk is het Oranjesluizencomplex naar – hoe kan het ook anders – de Noorder IJdijk. Je kunt er lopend of met de fiets over de sluisdeuren oversteken naar Schellingwoude. Voor de opening van de Schellingwouderbrug in 1957 was deze 150-jarige sluis de enige landverbinding met Waterland aan de oostzijde van de stad. Ook de beroemde schrijver Nescio uit oost maakte met zijn ‘aardige jongens’ Bavink, Bekker, Kees en Hoyer geregeld gebruik van deze sluis bij hun wandelingen naar Waterland. Ik ben bang dat zij – als ze nu nog zouden leven – niet erg enthousiast zouden worden over de plannen van Sluisbuurt. Zelf heb ik ook mijn twijfels over zoveel hoogbouw op deze plek, maar ga er de komende jaren vast nog vaak naar toe om het te zien veranderen. Zo rustig als tijdens mijn laatste fietstochtje daar zal het er vast niet meer worden.

Lees ook
De andere straten van Fokko Kuik