Wegens een grote renovatie is de Hollandse Schouwburg op de Plantage Middenlaan tijdelijk gesloten en verviel de herdenking op 4 mei. Dit jaar was een bijeenkomst weer mogelijk en begin 2024 gaat de voormalige schouwburg helemaal open voor publiek. Een paar honderd mensen herdachten in het gebouw en op straat de tienduizenden slachtoffers die hiervandaan werden weggevoerd naar concentratie- en vernietigingskampen.

Lewis Daniels

Tijdens de Tweede Wereldoorlog verandert de naam Hollandse Schouwburg op last van de nazi’s in Joodse Schouwburg. Door steeds meer anti-Joodse maatregelen stoppen de voorstellingen in 1942. Eind juli datzelfde jaar worden voor het eerst Joden in het gebouw samengebracht en afgevoerd. Elke dag bivakkeren honderden mensen in het gebouw. Na bijvoorbeeld razzia’s kon dit aantal oplopen tot veertienhonderd mensen. Het verblijf in het gebouw, dat ongeschikt is om grote getallen mensen langdurig onder te brengen, kon weken duren. Kleine kinderen verbleven aan de overkant van de Plantage Middenlaan in de Joodse Crèche.

Na de bevrijding is er aanvankelijk geen toekomst voor de meest beladen plek in Amsterdam die herinnert aan de holocaust. Op voorwaarde dat de schouwburg nooit meer wordt gebruikt om amusement te vertonen, krijgt het gebouw toch een nieuw leven als Joods monument.

Sinds de jaren zestig organiseren het Joods Cultureel Kwartier, buurtbewoners en leerlingen van de IVKO school elke 4 mei een herdenkingsbijeenkomst in de Hollandsche Schouwburg.