DOE IETS – de metalen letters prijken in de zon op het spoorwegviaduct aan de Wibautstraat. Ik zag ze op een maandagochtend in juni voor het eerst. De rest van die dag klonken de woorden na. ‘Doe Iets’ is een kunstwerk van Serge Verheugen en staat er sinds 2011.
Die ene ochtend dacht ik dat de woorden gericht waren aan de dromers onder ons. Voor de mensen die niet met een noodvaart over het gladde asfalt van de Wibautstraat sjezen, die niet doelgericht bezig zijn en die omhoog kijken, de hemel in. Een terechtwijzing. Kijk niet alleen maar. Doe iets.
De Wibautstraat was een straat die ik alleen maar overstak. Dankzij dit kunstwerk fiets ik er voor om. Vandaag ben ik er weer. Inmiddels ligt de warmste juli ooit gemeten achter ons. Vlak voor het viaduct staat een oranje container voor de inzameling van plastic. Aan de ene zijde hangt een zwart affiche met de vraag: how much time do we have left on earth? Aan de andere kant van de bak een aankondiging van de voorstelling ‘De ark van Noach’. Voor wie het beeld van een man die tot zijn schouders in het water staat niet duidelijk genoeg is, volgt de toelichting: ‘een voorstelling over klimaatverandering’. Ik kijk naar de lucht. Een donkere wolk schuift achter de letters boven het viaduct. Doe iets.
Op een raam van de Scientology-kerk aan de Wibautstraat hangt een poster met de tekst: ‘Kom binnen en doe een gratis persoonlijkheidstest!’ Is dat de manier om mensen over de drempel te krijgen? Door te beloven dat je gratis en zonder veel moeite het antwoord kan ontvangen op die grote vraag ‘wie ben ik?’. Boven de tempel van Apollo in Delphi stond het beroemde opschrift ‘Ken uzelf’ – een oproep tot zelfonderzoek. Als je nu dit onderzoek in handen wilt leggen van een test, heb je misschien meer aan de woorden van het kunstwerk. Wil je jezelf kennen? Wil je weten wie je bent? Doe iets.
Het dwingende van het woord ‘doe’, een gebod dat je ongevraagd onder ogen komt, roept geen irritatie op. Dat is te danken aan de lichtvoetigheid van het tweede woord ‘iets’. Het relativeert – iets is al goed genoeg. En wat dat ‘iets’ is, weet alleen jijzelf en is iedere keer wat anders. Het zegt niets en het zegt alles.
Wat te doen? Hoe te leven? Op die vragen proberen filosofen al duizenden jaren een antwoord te vinden. Als je nou één antwoord zou willen geven, een leefregel waaraan je je altijd kunt vasthouden als je het niet meer weet, dan zijn dat misschien wel deze woorden. Doe iets.
