Als het aan de buurt ligt komt er een nieuwe woontoren op het KNSM-eiland. Dat beeld wordt geschetst in een opmerkelijke flyer die de gemoederen in de buurt bezighoudt. In het pamflet presenteert de in Leeuwarden gevestigde wooncoöperatie MP Minipakhuis plannen voor een opzichtige stalen constructie met modulaire woningen boven Loods 6.
Ruben Cardol | Beeld MP Minipakhuis
Een schitterende locatie grenzend aan het Azartplein met uitzicht op het IJ. Het klinkt te mooi om waar te zijn. Een Friese coöperatie die deze droomkavel bemachtigt. Wat schuilt er achter deze groene oase van vrij forse tiny houses, met een oppervlakte tot 100 vierkante meter? De IJopener gaat op onderzoek.
Eén mail volstaat om lid te worden van het buurtinitiatief. Er volgt een keurige reactie van oprichter en voorzitter van het eenkoppig bestuur van de wooncoöperatie, Maha Tafahomi. Bij voldoende inschrijvingen voor het initiatief wordt het aangeboden aan de wethouder. De artist-impression uit de flyer lijkt dus nog wel flink op de zaken vooruit te lopen.
‘In 2018 ben ik met dit idee gestart’, vertelt Maha aan de telefoon. ‘Mijn dochters konden geen woning vinden, ik wilde helpen en graag dichtbij wonen. Ik zag de mogelijkheden van de locatie boven Loods 6. Het heeft prachtig uitzicht en je bent niemand tot last.’ Of de bewoners van de naastgelegen woonblokken, die uitkijken op het pand, het daarmee eens zijn laat Maha in het midden. ‘We hebben eigenlijk alleen positieve reacties ontvangen uit de buurt, Loods 6 is de enige partij die niet positief heeft gereageerd.’
Het concept voor de tiny houses ontwikkelde Maha in 2008. Sinds dat jaar maakt zij onder de bedrijfsnaam MV MiniVilla compacte woningen. Het sympathieke idee om deze expertise in te zetten om haar dochters en anderen te helpen gaat gepaard met flinke daadkracht, maar stappen zoals een buurtonderzoek of haalbaarheidsstudie worden overgeslagen. Daarnaast speelt een gebrek aan Amsterdamse contacten en bestuurlijke sensitiviteit haar parten. Wethouders en stadsdeel-vertegenwoordigers worden nogal eens door elkaar gehaald en het bestemmingsplan wordt vooral gezien als vervelende sta in de weg.
Het voorstel wordt al in 2018 aangemeld voor het loket voor zelfbouw in Amsterdam. Wethouder en stedenbouwkundigen geven aan dat er niet meer bijgebouwd wordt op het KNSM-eiland. Na aandringen komt er toch een voorzichtige toezegging. Zolang het geen hinder oplevert, mag Maha de mogelijkheid tot aanpassing van het bestemmingsplan onderzoeken.
Bastion van oude mannen
In 2021 wordt het voorstel behandeld door de integrale adviestafel Amsterdam-Oost. De conclusie laat weinig ruimte voor interpretatie. Hoewel ‘interessant’, wordt het bestempeld als ‘niet kansrijk om verder uit te werken’. Er is geen erfpachtpositie op de locatie en de gebruikers van Loods 6 zijn niet vooraf geconsulteerd. De monumentenstatus van het pand botst met de voorgestelde constructie en de bouw heeft ‘grote gevolgen voor de directe omgeving’. In reactie adresseert Maha elk van deze struikelblokken. Het is volgens haar vooral een teken van bestuurlijke onwil om niet mee te werken aan een bestemmingswijziging. Zonder daar direct bewijs voor te leveren spreekt zij het vermoeden uit dat de gemeente de locatie het liefst zelf aan een ontwikkelaar verkoopt, ook al lijkt dit niet te kunnen binnen het bestemmingsplan.
Maha laat het er niet bij zitten. De buurt moet zich kunnen uitspreken en een democratische commissie de plannen beoordelen. ‘De Amsterdamse stedenbouwkundigen bedoelen het goed hoor, maar het zijn toch vooral oude mannen die niet buiten de kaders willen denken. Ze geven de voorkeur aan projectontwikkelaars en hebben geen oog voor nieuwe initiatieven om de woningnood aan te pakken.’
Torenhoge ambities
Bijna 150 geïnteresseerden schrijven zich in. Maha mikt op een informatiebijeenkomst op 7 juni in de Kompaszaal van Loods 6, maar heeft deze niet vooraf gereserveerd. Dat ze de zaal niet kon gebruiken is voor haar tekenend voor de onwil bij Loods 6. Volgens Maha kon de geplande bijeenkomst zorgen van bewoners en huurders juist wegnemen. Dat wordt gedwarsboomd. ‘Wellicht zijn er enkele woningen die hun uitzicht kwijtraken, maar ik wil de woningzoeker een stem geven. Loods 6 wil niet meedenken, en beweert dat ik onwaarheden vertel. Dat klopt niet.’
Stephan Aerts, directeur van de beheerstichting van het pand Kunstwerk Loods 6, herkent zich niet in de beschuldigingen. ‘Mevrouw Tafahomi heeft afgezien van één belletje geen enkel overleg gepleegd. Wij zijn niet boos, maar wij krijgen wel verontwaardigde huurders aan ons bureau. Die denken dat wij betrokken zijn bij dit initiatief. De huurders zijn ongerust.’ Volgens Aerts zijn goede plannen altijd welkom, maar moet dat wel in overleg. ‘In plaats van een verkennend gesprek krijg ik het verzoek om een informatiebijeenkomst te faciliteren over een project waar wij zelf niet achter staan. De gemeente is overigens niet de eigenaar van Loods 6 en er is geen sprake van dat het pand wordt verkocht aan een ontwikkelaar.’
Inmiddels heeft Maha de plannen omgegooid. Op 30 juni, om 16.00 uur vindt de bijeenkomst plaats in het Borneo Architectuur Centrum. Om het buurtinitiatief van het benodigde gewicht te voorzien had Maha minister de Jonge en drie Amsterdamse wethouders uitgenodigd, maar in de nieuwe uitnodiging zijn zij uit het programma geschrapt.
