Jezelf opnieuw uitvinden, hoe doe je dat? Theatermaakster Dette Glashouwer deed het een paar keer. Zo greep zij de coronatijd aan om huiskamervoorstellingen te geven over onderwerpen die iedereen aangaan: geld, en de dood.
Mariska Meijer | Foto Marcel de Cnock
De van oorsprong Friese actrice en theatermaakster Dette Glashouwer maakt al meer dan dertig jaar spraakmakende voorstellingen. Meer dan twintig jaar was zij onderdeel van het drietal Suver Nuver, Fries voor ‘een beetje vreemd’. Spraakmakende voorstellingen, rauw en confronterend. Tot de crisis van 2009. Dette: ‘We werden weggesaneerd. Halbe Zijlstra was aan de macht en hij bedacht dat kunst niet zo interessant was. Het was een rottijd want opeens hield alles op. Ik moest opnieuw bedenken wat ik ging doen. Ik woon op Java-eiland aan het IJ en ik dacht: “Kom laat ik een jaar naar het IJ gaan zitten kijken, in de hoop dat er uit mijn buik een gouden ei komt, een nieuw passie”.’
Die nieuwe passie kwam er niet, want theatermaken is nu eenmaal Dette’s raison d’être. Wel kwamen er andere dingen op haar pad: ‘Ik had ooit in Oslo een geldworkshop gedaan, niet omdat geld mij interesseerde, maar juist om het gegeven dat het me niet boeide, vond ik het interessant. Toen ik werd gevraagd om hier ook zelf een workshop over te geven, dacht ik: “Hier zit een voorstelling in”. Ik blijf tenslotte theatermaker.’
Theater maken is nu eenmaal Dette’s raison d’être
Zo kwam de voorstelling Geld en Genoeg tot stand, in samenwerking met regisseur Dirk Groeneveld. Voor deze voorstelling deed Dette onderzoek naar complementaire geldsystemen, die naast de euro kunnen bestaan. ‘Ik heb geprobeerd om geld te snappen, daarom ben ik bijvoorbeeld naar Sardinië geweest. Daar hebben ze naast de euro de Sardex. In de tijd van de crisis dachten de Sardijnen: “Al die euro’s gaan weg, maar we willen nog wel met elkaar handelen.” Deze andere munt heeft inmiddels een miljoenenomzet per jaar. ‘Ook ik werd er tijdens mijn verblijf in uitbetaald, met die Sardex kon ik mijn kamer betalen en mijn eten. Het is geld waarvan het geen zin heeft om te sparen, maar wat wel zin heeft om in omloop te brengen.’
Tijdens corona was Dette echter niet met Geld en Genoeg bezig, maar kwam zij met de voorstelling Dying is Absoluteley Safe. ‘Ik was samen met een vriendin in een traject gestapt om uitvaartspreker te worden. Ik vind sterven een interessant onderwerp, ook als theatermaker. Dus heb ik ook een jaar in een hospice gewerkt als vrijwilliger. Toen kwam corona. Samen met regisseur Moniek Merkx maakte ik een huiskamervoorstelling, die ik ook tijdens de lockdown kon spelen.’
Waar komt de titel van deze voorstelling vandaan? Dette: ‘Ik stuitte op die zin van Ram Dass (spiritueel leraar, red.): “Dying is absolute safe, it’s like taking off a tight shoe”. Doodgaan hoeft niet eng te zijn, en in de voorstelling ben ik dat aan het onderzoeken: hoe kan ik die geruststelling nu al voelen.” De voorstelling blijkt een eyeopener te zijn voor mensen, en een aanleiding om over de dood te kunnen praten. ‘Het wordt vaak cadeau gedaan aan mensen.’
Mensen die Dette cadeau kregen raakten ook geïnteresseerd in haar voorstelling over geld. ‘Dus heb ik mijn voorstelling Geld en Genoeg ook zó gemaakt dat ik het in een koffer kon doen, dat ik mijn eigen techniek doe en heel wendbaar ben, overal kan spelen. En dat heeft erg aangeslagen. Dus nu speel ik beide voorstellingen voortdurend.’
Hoe is het om zo dicht op je publiek te zitten als tijdens een huiskamervoorstelling? ‘In eerste instantie was dat raar. Ik kreeg boekingen van mensen die ik niet kende en wist niet waar ik terecht kwam, totaal buiten mijn comfortzone. Maar ik kreeg vrij snel te horen dat mensen zich op hun gemak voelden met de voorstelling en met mij, dat gaf vertrouwen. Mensen bleken telkens onwaarschijnlijk hartelijk en vriendelijk. En het is ontzettend leuk om in zo’n huiskamer mijn voorstelling te mogen spelen. Ik ben er helemaal fan van geworden. Ik kom in de meest bizarre situaties terecht. Soms speel ik in een rommelhok, maar dat is minder leuk.’
Om een huiskamervoorstelling van Dette te kunnen faciliteren is er niet veel nodig: ‘Qua ruimte heb ik minimaal twee keer twee meter nodig, en een paar stopcontacten. Verder neem ik alles mee in mijn koffer.’
Inmiddels is Dette bezig met een nieuwe voorstelling, over communiceren. ‘Ik heb een training gedaan over geweldloos communiceren en vind dat een superleuk onderwerp. De voorstelling maak ik in samenspraak met het gezelschap Rechtdoorzee.’ Maar ook de twee huiskamervoorstellingen blijft Dette spelen.
Heb je interesse in een voorstelling, neem dan even een kijkje op Dette’s website www.detteglashouwer.com
