Tijdens de wandeling in het kader van dertig jaar Boekhandel Linnaeus lopen we langs het Spinozabankje aan het Darwinplantsoen. Dit bankje staat er nog niet zo lang en is onderdeel van een nieuwe fietsroute dwars door Oost. De route – van maar liefst drie uur in totaal, begint bij het Spinozamonument bij de stopera en eindigt in het Nelson Mandelapark in Zuidoost. In het Oosterpark, park Frankendael en het Darwinplantsoen wordt de fietser uitgenodigd op een bankje naar een podcast te luisteren over de relatie tussen mens en (stads)natuur. Aan QR-codes raken we inmiddels steeds meer gewend.
Spinoza werd geboren in Amsterdam als kind van Joodse ouders, die uit vrees voor de inquisitie uit Portugal naar Nederland waren gevlucht. De jonge Baruch Spinoza was niet bepaald een makkelijk kind, al jong rebelleerde hij tegen de strenge regels rond eten, drinken en bidden. Hij ontpopte zich als een ‘gevaarlijk’ denker, die sprak over godsdienstvrijheid, vrijheid van meningsuiting en gelijkheid tussen ieder mens. Hij werd verbannen en pas na zijn dood werd zijn boek Ethica gepubliceerd. Hij had toen vast niet durven dromen dat veel van zijn opvattingen later zouden worden vastgelegd in onze Grondwet.
Terug naar de wandeling die vrolijk versierd wordt met gele, bruine en rode herfstbladeren. De straten liggen ermee geplaveid en een zwak zonnetje breekt door. Wat is de Watergraafsmeer mooi. Spinoza zag ons als onderdeel van de natuur, en ook dat was een proteststem. Ons historisch gegroeide superioriteitsgevoel is niet alleen misplaats maar ook ethisch onverantwoord. We lopen terug door Frankendael en ik bedenk me dat ik nog niet ben uitgelezen over deze voorloper van zijn tijd. Daar weten ze bij de boekhandel vast wel raad mee.
