Het Oosterpark is een buurtpark, een groene oase voor actieve recreatie. Het is geen speeltuin en geen festivalterrein. Het is ook geen bos, waar je wildgroei duldt. Het moet actief worden beheerd en ligt midden in de stad. Maar het park is de laatste tijd ook in een verkeerd daglicht terecht gekomen. Tijd voor een gesprek met Frank Köhler, voorzitter van de Vereniging Vrienden van het Oosterpark.
Anne-Mariken Raukema
Afgelopen najaar stond het Oosterpark veel in de belangstelling en niet in positieve zin. Het zou ‘volledig verpest’ zijn en er zou ‘grote onrust’ heersen ‘na onthullingen (over) vervuilde grond’. De afzender van deze berichten, Stichting Herstel Oosterpark (SHO), bood in december burgemeester Halsema een zwartboek aan over de deplorabele staat van het park.
‘Het echte probleem is de slechte staat van onderhoud van het park. En daarachter ligt nog eens de ongunstige lage ligging’, aldus Köhler. Hij licht toe dat de renovatie van vijf jaar geleden niet goed is aangepakt waardoor veel bomen en struiken de wateroverlast door zware regenbuien niet overleefden. Die renovatie was echter niet de aanleiding voor de oprichting van de Vriendenvereniging. Dat vormde de overlast van het toenemend aantal grote evenementen, die het park in de zomer wekenlang voor andere bezoekers onbruikbaar maakten. De plannen voor renovatie waren er al voordat de vereniging werd opgericht.
Dankzij goed contact met met name portefeuillehouder Ivar Manuel (destijds stadsdeelvoorzitter) zijn uiteindelijk zo’n honderd waardevolle bomen bewaard gebleven. Köhler: ‘Het plan om de noordrand van het park op te knappen en de tuinen van de panden aan de Mauritskade erbij te betrekken was goed, maar ze waren van plan daarbij veel te veel gezonde bomen te kappen. De rozentuin werd ook opgeofferd, maar daarvoor zouden bloeiende heesters in de plaats komen.’
Wateroverlast
Het park is net een badkuip, waarbij de waterpartijen de laagste punten vormen. Veel oude bomen en heesters, ook die in 2015 nieuw zijn aangeplant, sneuvelden door de natte grond. Met name geldt dit voor de noordelijk rand van het park, langs de achtertuinen van de huizen aan de Mauritskade. ‘We hebben een paar jaar achter elkaar natte winters en lentes gehad, maar ook lange periodes van grote droogte. En flinke stormen.‘ De Vereniging Vrienden van het Oosterpark (voortaan: Vrienden) heeft meteen aangedrongen op herstel en gevraagd of er geen andere heesters konden worden geplant.
De afwatering was altijd al slecht. Veel rododendrons hebben het niet overleefd, omdat die werden ingegraven in te natte en te zeer ingeklonken grond. Bij de Middenweg staat een gemaal, maar dat heeft te weinig capaciteit om het overtollig water snel af te voeren. Het probleem van de wateroverlast is niet goed oplosbaar. En als de regenbuien in de toekomst in hevigheid blijven toenemen, wordt het onoplosbaar. Köhler ziet op de lange termijn dan nog twee mogelijkheden: de beplanting langs de vijvers en op de ligweiden vervangen door planten die tegen het water kunnen, zoals moerasplanten. Of het park eenmalig ophogen. Maar dat laatste heeft als nadeel dat vrijwel alles wat er nu staat afsterft. Dan maar liever moerasachtigen.
Stichting Herstel Oosterpark
Een actiegroep, ‘Omsingel het Oosterpark’, was vanaf het begin tegen de plannen van de gemeente en het stadsdeel om het Oosterpark te renoveren. Zij wilden alle bomen behouden, ook de vele wildgroei van zaailingen. Een jaar na de renovatie ontstond uit de actiegroep de SHO. Een oud-bestuurslid van de Vrienden is er nu actief: Hans Olykan. ‘We staan niet op voet van oorlog’, aldus Köhler, ‘maar we hebben ook niets aan elkaar. Toen ze ons beschuldigden van collaboratie, omdat we stopten met juridische procedures toen we met het stadsdeel een compromis hadden bereikt over het minder kappen van bomen en het minder toestaan van grote evenementen, was dat verre van aangenaam. Ze wilden dat we hun klacht steunden toen ze dachten dat er lood in de grond van de speelplaatsen zat, maar daar zijn we terecht niet in mee gegaan.’
‘SHO denkt zwart-wit en doet allerlei beschuldigingen die onjuist zijn’
De SHO bleef maar procederen, maar wonnen geen enkele zaak. Köhler: ‘Ze verweten de overheid corrupt te zijn. En dat die maar niet wilde inzien dat de renovatie was mislukt. Maar het stadsdeel zag de mislukkingen wel degelijk in.’ Köhler is duidelijk: SHO denkt zwart-wit en doet allerlei beschuldigingen die onjuist zijn. Het zwartboek bevatte eigenlijk alleen maar oud nieuws. Mooi vormgegeven, veel publiciteit, maar het enige nieuws was het bericht van de loodvergiftiging. En dat was onjuist: bodemonderzoek wees uit dat er bij twee speelplaatsen geen lood zat, en bij één wel, maar in een ongevaarlijke concentratie. Köhler ziet het met afkeuring aan, maar vindt dat het niet de taak van de Vrienden maar van de gemeente is, om tegen onjuiste berichten van SHO in te gaan.
Keti Koti
‘Keti Koti staat boven de wet’, zegt Köhler. Het is met Roots een van de twee grote festivals die elke zomer in het Oosterpark plaatsvinden. Het belast het park, omdat de schade die elke zomer wordt aangebracht aan het grasveld en de beplanting niet of nauwelijks hersteld wordt. Het stadsdeel eist dit herstel van de organisator, maar die heeft er geen geld voor. De gemeente subsidieert het festival en zou dan het herstel ook moeten subsidiëren. En dat doet ze niet. Voor Keti Koti zit geen enkele sanctie op. ‘Toen de FNV een manifestatie organiseerde waarbij schade was, moest de vakbond wel € 30.000 betalen. Er wordt met twee maten gemeten. Keti Koti is de gemeente heilig.’
Beheerplan
Er is een beheerplan voor het park in wording, dat in het eerste kwartaal van dit jaar af moet zijn. Daarvoor moet nog overleg plaatsvinden. Het zal behandeld worden in de stadsdeelcommissie. Als het aan Köhler ligt staan daar vier belangrijke punten in: een bomenplan met herplanting van tientallen bomen en een heldere planning; een vergelijkbaar plan voor planten en heesters; een duidelijk plan voor het opknappen van het zuidelijke pad om de wateroverlast te beperken en vernieuwing van de twee grasvelden die als ligweiden worden gebruikt. Los daarvan zou hij graag zien dat er eindelijk oplossingen worden gevonden voor andere problemen die eerder schriftelijk werden aangekaart. Maar waarvan slechts een kleine helft werd beantwoord. Zo stelden de Vrienden vragen over het barbecuebeleid en de problemen die de drank- en drugsgebruikers nog altijd geven, en de cruisers. Het wachten is op het stadsdeel.
Wat vindt de Heer Köhler van de 450 gezonde bomen die destijds (plm. 4 á 5 jaar geleden) door mw. Nevin Özütok werden aangemerkt als zijnde “ziek” en vervolgens zijn gekapt ? Iedereen in Amsterdam die een boom wil (laten) kappen moet hier een vergunning voor aanvragen ! Er waren voldoende “ontvankelijk verklaarde bezwaarschriften” Gelijke monniken, gelijke kappen toch ? Jammer dat dhr. Köhler zich destijds met een kluitje in het riet heet laten sturen door Ivar Manuel. Honderd bomen mochten blijven staan ! Al dan niet ziek ! Hier is een heel vies spelletje gespeeld, jammer dat u hieraan heeft toegegeven !