Geluidsoverlast, luchtvervuiling, graffiti, zwerfvuil, plannen voor een trambrug naast de Amsterdamsebrug, een nieuw binnenzwembad, en een nieuwe brug naar Cruquius… Er speelt veel in gebied Zeeburgerdijk-Oost. Hoe kijken de bewoners aan tegen hun woonomgeving en wat is nodig om zaken te verbeteren? We spraken hierover met Jan Benjamens en Sylvia Witteveen.
Tekst en foto’s Goos van der Sijde
We zitten in de buurttuin van het woongebouw dat het dichtst tegen de Amsterdamsebrug aanligt. Je hoort het verkeer goed, maar de zitjes, het groen en het laatste herfstzonnetje dragen bij aan de prettige sfeer. Jan Benjamens vertelt dat de wijk rond het jaar 2000 gebouwd is en dus een andere geschiedenis heeft dan de rest van de Indische Buurt. Jan woont al 45 jaar in het gebied en is een van de bewoners die destijds hebben meegepraat over de ontwikkeling van deze groene, ecologische wijk. Sylvia Witteveen noemt de aanleiding om in actie te komen: ‘Het is niet de eerste keer dat we ons overvallen voelen door allerlei plannen. De plannen voor de brug waren dit keer de aanleiding, maar er speelt veel meer. We staken als bewoners de koppen bij elkaar en kwamen tot de conclusie dat het tijd werd om bij de gemeente aan de bel te trekken. Samen met buurtmakelaar Desmond Ronner hebben we met een groep bewoners een schouw door het gebied gehouden om knelpunten in kaart te brengen. Eind oktober vond op ons initiatief een grote informatieavond voor de buurt plaats waar alle plannen die het gebied raken, zijn gepresenteerd.’
Wonen bij de brug
Sylvia woont sinds een jaar of 15 in het woonblok aan de Flevoparkweg, dat ongeveer het dichtst op de Amsterdamsebrug staat. Op de informatieavond van de gemeente heeft zij een presentatie gehouden over de huidige knelpunten in de openbare ruimte van het gebied Zeeburgerdijk-Oost. Sylvia: ‘Ik ben ingegaan op veiligheid, leefbaarheid en duurzaamheid van de buurt. Rond de Amsterdamsebrug hebben we last van auto-inbraken, afwerken, overvallen en zwerfvuil. Er zijn hangjongeren en feestjes met druggebruik en geluidsoverlast. Verder slapen dak- en thuislozen regelmatig onder de brug en in het groen. En het lawaai en de luchtvervuiling door het verkeer zijn ook niet gering.’
De pijlers van de brug zijn een erkende plek voor graffitimakers. Sylvia: ‘We zijn niet tegen graffiti an sich, maar het moet wel gereguleerd worden. Niet alles kan overal.’ Als voorbeeld noemt ze Graffiti Fun, een commerciële partij uit Utrecht. Zij organiseren regelmatig op zondag graffiti-kinderpartijtjes. Gevolg: wildplassende kinderen en parkeeroverlast. ‘Als we dan in de tuin zitten, ruiken we een sterke chemische lucht, door het spuiten met graffitiverf. Dat is niet prettig en ook niet erg gezond.’
Rustieke dijkweg?
Op de Flevoparkweg zien we regelmatig dump van zwerfvuil en ook drugsafval. Ook op het klinkerweggetje van de oude Zeeburgerdijk zijn er problemen. Fietsers worden daar gedoogd, maar regelmatig rijden er racefietsers, snelfietsers of zelfs scooters op de dijk, ondanks de verkeersdrempels. Jan: ’En dat is levensgevaarlijk voor kleine kinderen die er spelen. Wij denken dat meer verkeersdrempels en een fietssluis midden op de dijk de oplossing zijn.’
Genoeg problemen dus, maar Sylvia vertelt dat de bewoners zich op een positieve manier willen inzetten voor de buurt. ‘Dat het kan, bewijst deze tuin’, vertelt ze enthousiast. ‘Rond 2013 hadden wij op deze plek veel last van hangjongeren en ook diefstal uit tuinen en woningen. We hebben toen contact gezocht met de gemeente om deze problemen op te lossen. We kregen toen een deel van de openbare ruimte in eigen beheer, de gemeente heeft de paden aangepast en er is een heg omheen geplaatst. Wij hebben er een leuke tuin met zitbanken voor de buurt van kunnen maken. Het is een succesvol project, want zowel de sfeer als de leefbaarheid is sterk verbeterd.’
Nieuwe plannen
Op de informatiebijeenkomst van de gemeente is ook uitgebreid ingegaan op de plannen voor de Amsterdamsebrug, de nieuwe voetgangers- en fietsbrug over de Nieuwe Vaart en (de plannen voor realisering van) een nieuw binnenzwembad op het Flevoparkbadterrein. Wat vinden Jan en Sylvia van deze plannen? Jan: ’We zijn natuurlijk niet blind voor nieuwe ontwikkelingen. Amsterdam bouwt door, het wordt drukker en dat heeft consequenties voor het verkeer, het openbaar vervoer en voorzieningen. Maar veel projecten en instanties werken langs elkaar heen. Bij de zwembadplannen bijvoorbeeld wordt nu nog niet gekeken naar de parkeer- en vervoersdruk die het oplevert. En dat verbaast ons.’ Bewoners praten nu ook al een tijd mee in de klankbordgroep over verbetering van de verbinding met Zeeburgereiland. ‘En daar is wel degelijk naar ons geluisterd’, vertelt Sylvia, ‘Zo krijgen we er aan de kant van de woningen geen extra brug bij. Een eventuele extra trambrug komt aan de parkkant. Onze tuinen komen zo gelukkig niet in de schaduw te liggen van een nieuwe brug.’
De route van de nieuwe voetgangers- en fietsersbrug over de Nieuwe Vaart die het Cruquiusgebied met het gebied Zeeburgerdijk-Oost en het Flevopark verbindt loopt over het terrein van Waternet, langs de voorboezem bij Gemaal Zeeburg. Waternet wil daar voor de veiligheid een hoog hek neerzetten. Die voorboezem heeft een natuurlijk karakter met broedende watervogels en ijsvogels, dus vindt Jan het raar om daar nieuwe barrières te gaan maken, ‘terwijl het beleid van Stadsecologie er juist op is gericht om ecopassages voor dieren te maken zoals verderop bij het Amsterdam-Rijnkanaal; en overleg over aanpassingen is met Waternet niet mogelijk’, verzucht Jan. ‘Je ziet dat er met ieder initiatief een stukje van het groen afgaat in plaats van dat wordt nagedacht over méér groen.’
Groene wijk
Jan en Sylvia willen samen met de andere bewoners en de gemeente graag aan de slag. Jan: ‘We willen als bewonersgroep actief meepraten over de energietransitie, verdere verduurzaming en vergroening. Er zijn al veel woningen met zonnepanelen, maar we willen met de buurt ook samen plannen maken om de energietransitie te realiseren. Er kan dus meer.’ Hij heeft op de bijeenkomst gevraagd of stadsdeelbestuurder Rick Vermin zich achter de doelen en principes van de bewonersgroep kan scharen.
‘Zeeburgerdijk-Oost is ooit begonnen als een gezamenlijk project van bewoners met gemeente en ontwikkelaars om een ecologische wijk op te zetten en zo willen we graag verder gaan. We willen streven naar een veilige, duurzame, en leefbare buurt, én dat problemen en plannen in samenhang worden bekeken.’ Het antwoord van Vermin was dat hij deze ambities deelt, hoewel hij geen gouden bergen kan beloven. Zijn we er nu volgens Jan en Sylvia? Beiden: ‘Het blijft belangrijk erbovenop te zitten!’
De Amsterdamsebrug – Fiets heeft prioriteit
De Amsterdamsebrug is nu al een heel belangrijke verbinding van de stad met Zeeburgereiland en IJburg, zowel voor het openbaar vervoer (OV) als de fiets. Die verbinding zal alleen maar belangrijker worden, aangezien er nog meer wijken worden bijgebouwd zoals de Sluisbuurt op Zeeburgereiland. Voor het OV is gekeken naar bus en tram. Voor een tram is een heel nieuwe brug nodig, naast de bestaande brug. In de plannen is deze aan de zuidkant geprojecteerd (de kant van het Flevopark) ook omdat dat logisch is vanuit de ligging van de bestaande sporen. Maar de tram is de eerstkomende jaren nog niet nodig en vereist veel voorbereiding. Het OV kan voorlopig toe met de inzet van meer bussen. En wellicht is een tramverbinding ook in de verre toekomst niet de beste oplossing.
Op dit moment heeft de fiets prioriteit. Nu al is de fietscapaciteit via de brug aan de krappe kant. De variant die nu de meeste kans maakt op realisering houdt het volgende in. Aan de noordzijde van de viaducten (aan de kant van de woningen) wordt het fietspad verbreed tot een tweerichtingsfietspad. Dit zonder het viaduct zelf te verbreden; ruimte wordt gewonnen door het huidige voetpad bij het fietspad te trekken. Voetgangers lopen op straatniveau naar de boogbrug toe en via zogeheten luie trappen komen zij op de brug. De rijbaan van het wegverkeer op de viaducten wordt verplaatst naar de zuidzijde. Maar bij de boogbrug over het kanaal moet het autoverkeer onder de boog door rijden. Daarom komt daar – aan de noordzijde van de brug – een aparte fietsbrug die uitkomt op de Zuider IJdijk. De planning is om de fietsbrug vanaf 2026 te bouwen. De formele inspraak start in het voorjaar van 2023.
Meer informatie over de OV-plannen Amsterdamsebrug kun je vinden op: www.amsterdam.nl/verbindingzeeburgereiland
Woonbootbewoners vragen zich overigens af waarom gekozen is voor een vaste in plaats van een beweegbare brug. Woonschepen moeten er namelijk voor onderhoud uit kunnen. De brug kan er dan uitgetakeld worden. De gemeente betaalt de kosten van het uittakelen en terugleggen van de brug.