Een Surinaams lied over ‘meester Jantje’, die een zwart kind heeft weggehaald van zijn moeder. Een boefje dat in het Arabisch smeekt of zijn moeder hem wil vergeven. Een Chinees lentelied. Alles gezongen door vrouwen met verschillende achtergronden. IJopener is te gast bij het Internationaal vrouwenkoor van IJburg & Zeeburgereiland.

Inna van den Hogen | Foto met dank aan Ghalia Jando

Ghalia Jando is in Syrië geboren. Ze is Koerdisch en was 21 toen ze haar land moest verlaten. Ze vertelt dat ze een zware rugzak meezeult. De eerste tijd in Nederland gaf ze zichzelf geen ruimte voor nadenken. Ze leerde heel snel Nederlands, kreeg toen bij de inburgering een vrijstelling voor taal en begon aan een studie rechten. Dat ging heel goed, tot ze steeds meer vermoeidheidsklachten kreeg. Haar mentor gaf haar alle ruimte. Ze mocht natuurlijk langer doen over de studie. Toen kwam het eerste kabinet Rutte in 2010.

Ghalia: ‘Rutte heeft toen letterlijk gezegd: “We gaan snoeien om te groeien.” Het beleid werd omgegooid. Mijn studiepunten vervielen na korte tijd en bijna alles werd ongeldig. Ik accepteerde die klap niet. Ik kon niet meer slapen en had paniekaanvallen. Op een zeker moment zag ik bleek en gelig van het slaaptekort, zoiets’ – ze wijst op een gebruikt theezakje. Om toch bezig te blijven, gaat Ghalia werken bij een vertaalbureau. Het is inmiddels 2016 en de uitvoerders van de steeds complexere asielprocedures kunnen haar hulp als tolk Koerdisch en Arabisch goed gebruiken. Thuiszitten is voor haar geen optie. Ze neemt deel aan een project: Leer uw buurt kennen. Daar doet ze mee aan korte activiteiten. En aan het opzetten van een centrum voor asielzoekers. Dan komt er iets groters langs: Oost Begroot 2022.

Buurtbewoners kunnen bij Oost Begroot een voorstel indienen dat bijdraagt aan de cohesie in de buurt. (Er zijn ook hele andere projecten, zie daarvoor www.amsterdam.nl/stadsdelen/oost/oost-begroot). Voor Ghalia is een koor het beste voorstel voor de buurt. Wat is er nou mooier dan met vrouwen van verschillende achtergronden samen te zijn en muziek te maken, die uit de hele wereld afkomstig is? Ze wil met het koor krachtige verhalen van vrouwen vertolken. Ze dient dus een aanvraag in, geholpen door het vrouwencafé op IJburg. Ze verspreidt flyers in de buurt en vraagt zoveel mogelijk mensen in Oost om haar te steunen en op haar te stemmen. En dat lukt, ze eindigt op de tweede plaats met ongeveer vierhonderd stemmen. In mei 2022 is het zover: het koor geeft twee uitvoeringen in de zaal van Nautilus onder de muzikale leiding van Luciana Cueto.

Het koor

In een klein kerkje op IJburg ben ik bij de repetitie van het Internationaal vrouwenkoor. Ze hebben dan nog zo’n tien weken te gaan voor hun optreden in Nautilus, op het Zeeburgereiland. Mik Kruiswijk, de dirigent, begint na een stevige stem- en lijfopwarming met het doornemen van de liederen. We zwerven in korte tijd de hele wereld over. Van Italië naar Suriname, van Engeland naar China. Het is prachtig om een jonge Chinese vrouw te zien en te horen met een solo in een lied uit haar geboorteland. Ze heeft nog niet heel veel ervaring met zingen en optreden, maar haar uitstraling is groot en ze brengt een sfeer over die heel bijzonder is en me raakt. De vrouwen zingen in veel talen en de solo’s zijn altijd in hun moedertaal, zoals Italiaans, Arabisch, Chinees en Russisch.

Naast de zang zijn er ook verhalen. Die gaan over de persoonlijke ervaringen van de vrouwen die optreden, soms direct verteld, in een gedicht of tekst. Niet iedereen kan en wil haar verhaal te dichtbij laten komen.

De voorstelling van afgelopen jaar was een groot succes. Er deden toen 35 vrouwen mee met het koor. Era zat in het publiek en heeft zich meteen opgegeven. Zij zingt nu een solo in het Sranan.

Yvonne, koorlid, geeft les aan nieuwe Nederlanders. Ze heeft negen cursisten die zeven talen spreken. Is zingen makkelijker dan spreken? ‘Muziek verbindt en het gevoel voor klanken en vibraties is aangeboren, dus ik greep mijn kans om te zingen in al die talen’, legt ze uit. ‘En het is heel verrijkend, net als in de les, om met andere nationaliteiten te ontdekken wat ons als mensen nou echt verbindt! Maar daarvoor moeten we wel stevig aan de bak. Met fysieke oefeningen en leren volume te produceren. Dat het ons lukt om onze tong te plooien naar Chinees, Arabisch en Sranan is een triomf voor onze koorleidster en de dirigent.’

Dankzij de bijdrage van het Fonds Oost, bestemd voor maatschappelijke initiatieven, kan er ook dit jaar gezongen worden.

Uitvoeringen op 26 en 27 mei in Nautilus, Leo Hornstraat 47. Kijk hiervoor op de facebookpagina van het koor.