Aan het begin van de Plantage Middenlaan, naast de Hortus Botanicus, staat het Hugo de Vries gebouw. Het werd gebouwd rond 1911 in de Amsterdamse School stijl als collegeruimte en laboratorium. Destijds was hoogleraar Hugo de Vries directeur van de Hortus. In 1990 moest de Hortus het gebouw verkopen na het afstoten van de tuin door de Universiteit van Amsterdam. De Van Dijk Nijkamp Stichting nam het gebouw over. Sindsdien zijn er organisaties gehuisvest die een sterke binding met natuur en milieu hebben. We stellen ze aan je voor. Deel vijf van een estafette: een gesprek met Job van den Assem, directeur van Lowlander Project.
De Groene Plantage, deel 5
Anne-Mariken Raukema
‘L
owlander Project – waarbij we het laatste woord gewoon in het Nederlands uitspreken – bestaat nu vijf jaar. Sinds zo’n drieënhalf jaar zitten we hier, gebruiken een klein kamertje in dit grote, statige gebouw, dat we ook nog wel eens delen met anderen’, legt Job van den Assem uit. ‘Ik kom hier sinds m’n zestiende, was toen actief als vrijwilliger voor IVN-jongeren, organiseerde in de groep Woesteland natuurvakanties voor jongeren. We kwamen hier om leef- en slaaptenten op te halen, veldkeukens en pannen. Als die na een weekend nat terugkwamen, hingen we die zondagavond op over de balustraden in de grote hal. Dan wist iedereen hier: Woesteland was weer een weekend weg.’
‘Het Lowlander Project is geïnspireerd door Highlander Folk School in de Verenigde Staten, ontstaan in de jaren 20 en 30 in de vorige eeuw. Het was een school die leerde hoe sociale veranderingen werkten. Rosa Parks, de latere burgerrechtenactiviste, was een van hen. Ze zaten in de Appalachian Highlands, vandaar de naam. En logisch dat wij dan de Lowlander werden.’
‘Het gaat ons erom hoe je sociale veranderingen in gang kunt zetten. Vakbonden doen het, wij leren het anderen; we zijn een school, waar mensen leren actief burgerschap op gang te krijgen en hoe ze een sociale beweging kunnen organiseren. En niet alleen op het gebied van groen, ook sociaal-maatschappelijk.’
‘Ja, dit is een prachtig gebouw en we zitten in hetzelfde pand als een aantal organisaties die onze diensten afnemen: IVN en NIVON, maar ook Natuurmonumenten.’
Wat is het doel van Lowlander Project?
‘Ik heb samen met Sandra Ball Lowlander Project opgericht, ben volkomen autodidact en kom bij Milieudefensie vandaan, waar we toen strijd voerden tegen de vijfde baan op Schiphol. Daarvoor heb vijf jaar in Ierland gewoond.’
‘Mobiliseren en organiseren zijn echt twee verschillende dingen. Als je iets organiseert, creëer je blijvende structuren, heb je een duidelijk doel voor ogen en weet wat voor soort leiderschap daarbij hoort. Veel mensen hebben een mening over Extension Rebellion, maar ze hebben in korte tijd wel veel mensen op de been gekregen, die blijven komen. Ja, zij werken volgens het ‘organizing’ boekje.’
Wat is de betekenis voor de buurt, de stad, nationaal en/of internationaal?
‘We hebben de Noord-As ondersteund met trainingen een organisatie verbonden aan de Diaconie die bij de Hermitage zit. Noord-As organiseert een project in Amsterdam-Noord: kopzorgen over geldzorgen. Door die groep te organiseren komen de aan tafel bij de gemeente en kunnen ze zo invloed uitoefenen op de gemeenteraad waar het gaat om armoedebestrijding. We zijn niet primair op Amsterdam gericht, maar hebben meer landelijke projecten en opdrachtgevers. Maar ook met de Vogelbescherming, Pollinators en stichting Ark, die de natuur die we nog hebben in Nederland met rust wil laten, terugbrengen. Ja, we werken deels tegen de stroom in, maar na een neo-liberaal tijdperk hebben met name veel jongeren behoefte aan gezamenlijkheid en zingeving. Het wordt hoognodig tijd dat we de solidariteit die we zijn kwijtgeraakt weet op nummer één zetten.’
‘Internationaal zijn we actief in twee grote netwerken: het Angelsaksisch gerichte Leading Change Network, opgezet door Marchal Ganz van Harvard University en het meer op Oost-Europa gerichte European Committee Organising Network.’
Wat speelt er nu?
‘We beseffen ons steeds meer dat de democratie onder druk staat. Ken je het Raam van Overton? Joseph Overton (1960-2003) beschreef dat als je maar heel hard dingen roept, de samenleving vanzelf de verkeerde kant wordt opgeduwd. Dat speelt nu al zeker twintig jaar. Gedachtegoed wordt voornamelijk geaccepteerd als het binnen hun venster past. Het venster bevat een reeks gedachtegoed dat als politiek acceptabel wordt beschouwd binnen het geldende klimaat van de publieke opinie. Een politicus kan – zonder extreem te lijken – zo een politieke functie winnen of behouden.
Bijvoorbeeld de discussie over wel of geen migratie is eigenlijk een discussie over wel of geen democratie. Zo past het stopzetten van alle subsidie aan de 21 nationale parken, waar Jan Dijstelbloem het over had, in dit raam. Natuur is net als cultuur ‘woke’ en een linkse hobby, en niemand heeft het over de feitelijke waarden ervan. Het wordt door sommigen gezien als van geen waarde.’
‘We worden steeds populistischer; we zijn de democratie aan het uithollen en extreemrechts viert hoogtijdagen. Organizing is een belangrijk democratisch middel om hier tegen in het verweer te komen, want opkomen voor belangen is de kern van de democratie. Het grote geld heeft veel kapot gemaakt. We zijn iedereen als klant gaan zien, als al dan niet een waardevol datapunt…’
Aan wie geef je het stokje door en waarom aan haar/hem?
‘Aan Ron Manuel van het NIVON, omdat ik vind dat zij al heel lang dicht bij hun waarden blijven en grotendeels met vrijwilligers mooie plekken met interessante activiteiten op een fantastische manier aanbieden.’
Check
www.lowlanderproject.nl
Lees ook
Hugo de Vries Centrum verbonden met natuur en milieu
‘Kennis en invloed uitdragen’
‘Natuurverbondenheid is cultuurbepaald’
‘We halen en brengen kennis en ervaringen’
‘We hebben gewoon de wind mee’
