Op 8 februari jongstleden werd in Wereldmuseum Amsterdam, voormalig Tropenmuseum, de Tentoonstelling ‘Imprints’ geopend. Drie kunstenaars, Elia Nurvista, Max Kisman en Sabine Groenewegen, maakten werk dat voor hen weergeeft welke sporen de Nederlandse overheersing van Indonesië heeft achtergelaten.
Annette Douwes | Foto Frits Wegenwijs
De kunstenaars pasten beeldmateriaal uit de Archieven en Collecties van het Wereldmuseum -ooit begonnen als ‘Koloniaal Instituut’- toe in hun werk. Zij nodigen de bezoekers uit om tot nieuwe inzichten te komen over hoe ons koloniaal verleden fysiek, psychologisch en ideologisch doorwerkt in het heden.
Palmplantages
In haar project ‘Long Hanging Fruits’ onderzoekt Elia Nurvista (Djokdjakarta, 1983) de complexiteit en de impact van de palmolie-economie en -politiek van de plantages. Die hebben nóg steeds een verwoestend effect op de natuur en de samenleving in Indonesië. In haar rode batikdoeken heeft zij afbeeldingen en foto’s van de Nederlandse koloniale tijd verwerkt. Op haar witte doeken heeft zij koloniale taferelen geborduurd.
Hoe werkt ons koloniaal verleden nog steeds door?
Indische afkomst
Max Kisman (Amsterdam, 1953) kunstenaar, illustrator en grafisch ontwerper, is geïnteresseerd in de psychische gevolgen van de Nederlandse koloniale bezetting in voormalig Nederlands Indië. Zijn stijl is geinspireerd door Indonesische batik en het wajangpoppenspel. De laatste jaren staat zijn eigen Indische afkomst en geschiedenis centraal. Zoals in zijn publicaties Kuspinah ik heb alleen jouw naam en De leugen zal worden gewroken, opgedragen aan zijn Indische grootmoeder Kuspinah. Hij heeft haar nooit gekend. Zijn werk is opgenomen in de collectie van het Stedelijk Museum Amsterdam en op 1 maart 2024 opent in het Centraal Museum Utrecht de tentoonstelling ‘Kuspinah, ik heb alleen jouw naam’.
Uitgebuit
Sabine Groenewegen (Den Haag 1985), filmer en kunstenaar, analyseerde voor haar project ‘Surrounding Silences’ koloniale propagandafilms en -foto’s van de rubberplantages. Deze propaganda verhulde de harde alledaagse werkelijkheid. Vooral de inlandse vrouwen op de plantages werden vaak dubbel uitgebuit, als arbeidsters en daarnaast als concubines van de koloniale heersers en opzichters op die plantages. In de tentoonstelling zien we een film over de rubberindustrie zoals die begin 20e eeuw vanuit Amsterdam werd beheerd.
Gedeelde geschiedenis
Imprints is een mooie aanvulling op ‘De Grote Indonesië-tentoonstelling’ in de Nieuwe Kerk en op de permanente tentoonstelling ‘Ons Koloniaal Verleden’ in Wereldmuseum Amsterdam. Daarnaast verscheen er de laatste veel, vaak persoonlijke, Indische literatuur, meestal geschreven door tweede en derde generatie Indische auteurs. Dit alles biedt ons een completer en helderder beeld van onze gedeelde geschiedenis.
