Filmmaker Kees Hoogeveen was nieuwsgierig naar de verhalen van zijn buren in de Woltera van Reesstraat. Wie zijn ze? Wat houdt ze bezig? En wat zijn hun dromen en passies? Hij vroeg een aantal van hen of hij een keer een kopje koffie mocht komen drinken. Eén voor één openden ze hun voordeur en vertelden hun verhaal.
Wendy Danser | Foto Kjeld de Ruyter
De Woltera van Reesstraat grenst aan de tuin van het voormalig Burgerziekenhuis en omvat één flat met 76 woningen, twee woongroepen en 139 bewoners. Het idee voor de film ontstond nadat Kees zijn Syrische buurman Mohamed Al Adeep op het balkon op de oed, een snaarinstrument, hoorde spelen. Kees ging bij Mohamed op de koffie en werd geraakt door zijn levensverhaal: Mohamed vluchtte uit Syrië omdat hij niet wilde vechten tegen zijn eigen landgenoten. Tijdens de overtocht belandde hij een kilometer voor de kust van Turkije in zee en moest het laatste stuk zwemmen en tegelijkertijd kinderen en vrouwen helpen om veilig de kust te bereiken.
De camera werd gaandeweg onzichtbaarder
Het verhaal van Mohamed was ineens niet meer een van de verhalen die regelmatig op televisie te zien zijn van groepen anonieme vluchtelingen die aankomen in Turkije of op Lesbos. Het verhaal had het gezicht van de buurman en kreeg daardoor meer betekenis.
Jazzy klanken
Na Mohamed sprak Kees met andere buren, die hem een waaier aan open, ontroerende en, hier en daar ook, grappige, verhalen vertelden. Doordat de filmmaker alleen – en niet met een hele cameraploeg – en verspreid over een langere periode bij de bewoners op bezoek ging, groeide de vertrouwensband en werd de camera gaandeweg steeds onzichtbaarder. Soms ging hij een paar keer terug omdat hij het gevoel had dat er nog meer inzat. De gesprekken leverden uiteindelijk zestig uur aan beeldmateriaal op, waarmee Kees aan de slag ging in de montage. Het resultaat: een serie persoonlijke portretten, omlijst door poëtische beelden en de jazzy klanken van het Art Beat Saxofoon Kwartet. Muziek die Kees speciaal voor de film componeerde.
Zingeving
Ondanks dat de gesprekken in de documentaire raken aan zware thema’s als de Tweede Wereldoorlog, oorlogsgeweld en slavernij, is de film niet zwaar. Mooi is bijvoorbeeld dat vrijwel alle geïnterviewde bewoners zingeving of een uitlaatklep vinden in creatieve activiteiten als schilderen, dansen, schrijven of beeldhouwen. Ook wordt er in de documentaire gezongen, gemusiceerd, poëzie voorgedragen en voorgelezen. Kortom, er gebeurt zoveel dat je de film eigenlijk een tweede keer zou moeten zien. Twee bewoners die in de documentaire worden geportretteerd, hebben de première van de film helaas niet kunnen meemaken. Tineke Binsma is vorig jaar op 87-jarige leeftijd overleden, maar heeft de film nog wel op haar sterfbed kunnen zien. En Eric Orendi is kortgeleden uit het leven gestapt. Voor medebewoners een heftig en verdrietig verlies.
Burendag
De première van de documentaire stond oorspronkelijk gepland in 2020 en zou in de binnentuin van de flat plaatsvinden. Vanwege corona kon dit jammer genoeg niet doorgaan. De feestelijke première vond uiteindelijk plaats op 10 september in Pakhuis de Zwijger – in aanwezigheid van de medebewoners die onder de indruk waren van het resultaat. De documentaire is ook op Nationale Burendag (25 september) een aantal keren vertoond in de raadszaal van het Manor Hotel. Mededelingen over toekomstige vertoningen van ‘In het licht van Woltera van Rees’ volgen later.
Meer informatie over Kees vind je op www.keeshoogeveen.com Ook maakte Geluiden uit Oost een podcast over Kees.
Kees Hoogeveen spreekt over zijn film in de talkshow Dwars door Oost in de Jungle op woensdag 27 oktober.
