Afscheid van kastanjeboom – Nominaties voor twee musea – Artis krijgt schade niet vergoed – Lawaai langs de Dijksgracht – Dromen over de Weesperstraat – Het Meijer-Visserplein, een nieuw stadshart
Afscheid van kastanjeboom
Een groot aantal bewoners van de Henri Polaklaan heeft vorige maand met een bijzondere ceremonie afscheid genomen van een meer dan honderd jaar oude kastanjeboom in de straat. De bewoners herdachten het feit dat de boom, die ziek was en om veiligheidsredenen gekapt moest worden, de oorlogsjaren had overleefd dankzij buurtbewoonster Rika Hopper. De actrice, danseres en eigenaar van het Rika Hoppertheater in de Plantage Middenlaan (het huidige Desmet) beschermde de boom in de hongerwinter tegen Amsterdammers die op zoek waren naar brandhout.
Elke keer als er mensen met een bijl of zaag in de buurt kwamen, danste zij in haar voortuin om de boom heen en zong ‘Deze boom gaat niet om’. De Tilburgse Beeldjutters raakten in 2010 zo door dit verhaal geïnspireerd dat zij voor het Amsterdam Lightfestival van de dansende Rika Hopper een lichtprojectie op de boom maakten. Voor dit bijzondere afscheid kwamen zij opnieuw, nu voor één avond, naar Amsterdam om samen met een groep bewoners afscheid van hun geliefde boom te nemen.
Nominaties voor twee musea
Het Verzetsmuseum aan de Plantage Kerklaan en het Groote Museum van Artis aan de Plantage Middenlaan zijn genomineerd voor de European Museum of the Year Award (EMYA) 2024. Ook het Mediamuseum Beeld & Geluid in Hilversum en het Schoenenkwartier in Waalwijk dingen mee naar de prijs, die sinds 1977 jaarlijks wordt uitgereikt door het European Museum Forum. De EMYA geldt in museumkringen als de belangrijkste Europese prijs en is bedoeld voor musea die uitblinken in hun innovatieve aanpak, educatieve impact en maatschappelijke betrokkenheid.
In totaal zijn vijftig Europese musea genomineerd voor de prijs die tijdens de jaarlijkse EMYA-conferentie van 1 tot en met 4 mei in het Portugese Portimao wordt uitgereikt. Nederlandse musea zijn in het verleden overigens behoorlijk succesvol geweest in deze Europese competitie. Zo wonnen in het recente verleden onder meer het Museum van de Geest in Haarlem (2022), Naturalis in Leiden (2021), Rijksmuseum Boerhaave in Leiden (2019) en het Amsterdamse Rijksmuseum (2015).
Artis krijgt schade niet vergoed
Tijdens de renovatie van het Groote Museum zijn door het door Artis ingehuurde bouwbedrijf delen van het zeldzame negentiende-eeuwse interieur gesloopt. Artis wilde de geleden schade op het bedrijf verhalen, maar een Amsterdamse rechter heeft daar in januari een stokje voor gestoken. Dat kwam omdat Artis aanvankelijk stelde dat noch de aannemer, noch de projectleider iets te verwijten viel: het monumentale stucwerk zou niet zijn genoemd in de voorwaarden van de omgevingsvergunning.
Twee jaar later verweet Artis de projectleider echter opeens dat hij zonder toestemming van Monumenten en Archeologie het stucwerk had verwijderd en eiste een forse schadevergoeding. Volgens de rechter komt Artis daarmee bijna twee jaar te laat. De dierentuin had ‘binnen redelijke termijn’ moeten melden dat de projectleider deze toestemming had moeten regelen. De fouten die bij de renovatie van het museum zijn gemaakt mag Artis nu niet alsnog in de schoenen van de aannemer en het projectbedrijf schuiven. Dat hoeft daarom geen schadevergoeding aan Artis te betalen.
Lawaai langs de Dijksgracht
Omwonenden van de Dijksgracht-Oost moeten tot begin maart rekening houden met geluidsoverlast. Deze maand is de gemeente langs de oever van de Dijksgracht gestart met het slaan van een damwand voor de aanleg van een plas-dras zone met riet en waterplanten. Dit als voorbereiding op het fietspad dat langs de gracht moet gaan lopen. De aanleg van zo’n zone is nodig omdat de begroeiing van het spoortalud een favoriet foerageergebied is van de beschermde dwergvleermuis. De bedoeling is dat de vleermuizen, als die begroeiing voor de aanleg van het fietspad gekapt wordt, in de plas-dras zone kunnen gaan foerageren. De werkzaamheden, die plaatsvinden op werkdagen tussen 8 en 17 uur, duren tot begin maart. Tegelijkertijd varen tot en met 11 maart op werkdagen tussen 6 en 19 uur zogeheten beunbakken met zand door de Dijksgracht naar een terrein naast het Inntelhotel. Het zand wordt door ProRail gebruikt voor de bouw van een vrije spoorkruising op voormalig emplacement Dijksgracht.
Dromen over de Weesperstraat
Het lijkt erop alsof de Weesperstraat zijn langste tijd als snelweg door de stad heeft gehad. Dat kan althans worden afgeleid uit het enthousiasme waarmee de stadsdeelcommissie Centrum en het bestuur van het stadsdeel in januari een rapport verwelkomden waarin bewoners hun dromen voor de straat en het omliggende gebied hadden laten vastleggen. Het hoeft geen verbazing te wekken dat een grote meerderheid van de ondervraagden voorstander is van een groene, autoluwe straat met tweemaal één rijbaan en een maximumsnelheid van 30 km/uur.
Stadsdeelbestuurder Micha Mos noemde het rapport ‘waardevolle input voor een lange termijn visie op de ontwikkeling van dit gebied’, maar dat was Michel van Wijk van Bewoners Amsterdam te vaag. Hij stelde voor om de gewenste versmalling van de Weesperstraat al dit voorjaar provisorisch te realiseren door middel van het plaatsen van bloembakken op de weg. Dat ging zijn mede-commissieleden echter te ver. Zij gaven aan in ieder geval te willen wachten op de dit voorjaar verwachte evaluatie van de proef met de knip in de Weesperstraat alvorens een besluit te nemen.
Het Meijer-Visserplein, een nieuw stadshart
Meest opmerkelijk onderdeel van het rapport is een voorstel van een groep kunstenaars, ontwerpers en architecten om de Weesperstraat te laten uitlopen op een nieuw plein, het Meijer-Visserplein. Dat plein kan worden gerealiseerd door van het Meester Visserplein en het Jonas Daniël Meijerplein één aaneengesloten groen voetgangersgebied te maken en daar ook de tunnel van 6000 vierkante meter onder het Meester Visserplein bij te betrekken. Die ruimte, met een rechtstreekse toegang tot metrostation Waterlooplein, kan volgens de plannenmakers gaan dienen als gemeenschappelijk toegangsportaal van de eromheen gelegen instellingen zoals de Portugese Synagoge en het Joods Museum.
Voor bezoekers kan in de tunnel een informatiecentrum worden ingericht met een filmzaal en een tentoonstellingsruimte. Een ondergronds waterreservoir kan gaan dienen om regenwater vast te houden. De plannenmakers laten in het midden of er op het Meijer-Visserplein nog autoverkeer zal zijn, maar de nadruk ligt er op voetgangers en fietsers. Het plein kan zo uitgroeien tot een echt stadshart voor Amsterdam-Oost, zoals het Museumplein dat is voor Zuid en de Dam voor Centrum, aldus het voorstel.
