IJopener spreekt met Diane Elshout, mede-initiatiefnemer van het Moving Arts Project (MAP). Dit kunstenaarscollectief doet met publiek toegankelijke kunst dat waar de samenleving steeds minder in slaagt: mensen uit alle lagen met elkaar in contact brengen. Uitvalsbasis is de Transvaalbuurt, maar zoals de naam al zegt: de projecten zijn niet aan één plek gebonden.
Tekst Ruben Cardol | Foto Noud Verhave
De artistieke leiding van het collectief bestaat uit drie leden met elk een andere artistieke achtergrond. Een toevalligheid, maar wel een die bijdraagt aan de veelzijdigheid in projecten. Janine Toussaint is architect en stedenbouwkundige, Noud Verhave fotograaf en beeldend kunstenaar, en Diane Elshout is theatermaker en theaterwetenschapper.
Gesloten deuren
Diane legt uit dat de projecten altijd voortkomen uit een samenwerking met buurbewoners. Door samen kunst te maken wordt ook de buurt gemaakt. Een goed voorbeeld hiervan is het recentelijk afgeronde project Open Deuren. Dat kwam voort uit de vraag: ‘samenleven: wat betekent dat op buurtniveau?’ Goed contact met buurtbewoners lijkt het eenvoudige antwoord, een open deur zou je zeggen. ‘Maar zo makkelijk ligt het niet,’ aldus Diane. Een open deur zelf is bijvoorbeeld helemaal niet overal in Amsterdam vanzelfsprekend.
‘We hebben toen vijftien huishoudens uit Amsterdam geportretteerd. We wilden letterlijk een beeld schetsen. Wat vinden mensen belangrijk, en wat betekent verbinding met de buurt? Elementen die bij alle deelnemers terugkomen zijn kansengelijkheid, eerlijkheid en solidariteit.’ Dat zijn zaken die het leven de moeite waard maken en die men zoekt bij buren. Het zijn die eigenschappen die deuren opendoen, maar die wanneer ze niet aanwezig zijn deuren gesloten houden.
Deelritueel
Vanuit eenzelfde gedachte werd in de Transvaalbuurt in 2016 gestart met Deelritueel, een project dat MAP graag zou uitbreiden naar omliggende wijken zoals de Indische Buurt. Het is een alternatief voor de traditionele feestdagen. Zodat er in de donkerste dagen van het jaar voor alle bewoners een feest is. Een feest zonder specifiek religieuze oorsprong.
‘We wilden iets verzinnen dat meer past bij het hier en nu. Iets dat aansluit op de behoeftes van de buurtbewoners. De basis van dit feestritueel is dat je een buurman of buurvrouw bedankt voor het zijn van een goede buur. Dit doe je met een pakketje met daarin een kaarsje en een korte boodschap. Bijvoorbeeld om te bedanken voor de kleine dingen die je in de ander waardeert: wat fijn dat je soep voor me wilde halen, of: wat word ik vrolijk van je dagelijkse begroeting.’
Het kan één pakketje zijn, maar sommige mensen nemen wel tien pakketjes mee. Op 21 december, de kortste dag van het jaar, komen buren bij elkaar om deze pakketjes uit te wisselen. ‘We vieren het op het Krugerplein. Dat is een belangrijk deel van onze projecten. We zijn op straat. Het is open, iedereen mag er deel van uitmaken. Onze projecten stimuleren je om je huis uit te gaan. Zo’n openbare bijeenkomst geeft een nieuwe aanzet tot gesprek en zorgt ook dat mensen hun directe omgeving opnieuw gaan waarderen.’
Diane legt uit ‘dat het publieke van onze projecten heel positief wordt ervaren. Het Deelritueel is nu al een aantal jaren een succes. Dus misschien is dit wel het moment dit initiatief uit te breiden.’ In economisch moeilijke tijden kan de buurt een belangrijk vangnet zijn. ‘Als andere buurten dit ritueel over willen nemen, dan helpen we daar graag bij.’
Check movingartsproject.nl
