In de Hermitage aan de Amstel is vier weken lang – tot eind juli – een van de hoogtepunten uit de collectie van het Mauritshuis in Den Haag te zien. Het gaat om het Zelfportret (1669) dat Rembrandt van Rijn in zijn laatste levensjaar maakte. Het doek is vermoedelijk zijn allerlaatste in een serie van zo’n tachtig zelfportretten die hij gedurende zijn leven maakte. Oost-online ging en heen en maakt u graag deelgenoot.
Anne-Mariken Raukema
Rembrandts zelfportret vormt de derde editie van Dutch Heritage Amsterdam, een serie van vier afzonderlijke meesterwerken en museale samenwerkingen. Het programma toont wereldberoemde publiekslievelingen. Zo waren eerder Het melkmeisje van Vermeer uit het Rijksmuseum en Het Gele Huis (De straat) van Vincent van Gogh uit het gelijknamige museum te zien. Pieter Bruegels De toren van Babel uit Museum Boijmans Van Beuningen sluit in juli en augustus de serie af.
Veel te zien
In een grote bovenzaal trekt het Zelfportret de bezoekers naar zich toe. Net als Mona Lisa van Leonardo da Vinci kijkt Rembrandt de kijker vanuit alle mogelijke standpunten aan. Hij lijkt mee te kijken als je langs het doek beweegt. Het werk hangt aan de kort kant van de zaal, langs de lange wanden veel meer zelfportretten van Rembrandt. In een belendende zaal is een atelierruimte nagebootst waarin aandacht is voor het maakproces van verf met pigment en de techniek van het etsten. In een andere ruimte is een biografische film te zien. In de eerste – of laatste – zaal worden alle zelfportretten van Rembrandt op chronologische wijze gepresenteerd. De ontwikkeling toont hem van jongeman tot grijsaard en we zien zijn stijl veranderen. In zijn bloeiperiode straalt de succesvolle kunstenaar, zelfverzekerd en goed gekleed. De schilderijen in Rembrandts laatste levensjaar zijn anders. Het lijkt een pure weergave van de werkelijkheid, vol zelfbewustzijn.
Rembrandts zelfportret
Geen zeventiende-eeuwse kunstenaar maakte zoveel zelfportretten als Rembrandt van Rijn. Het zelfportret dat nu te zien is, maakte Rembrandt in zijn laatste levensjaar. Ondanks zijn grijze haren en zijn verouderde huid is niet te zien dat zijn einde nadert. De schilder was hier op zijn best en toont zichzelf eerlijk en treffend.
Rembrandt wist als geen ander hoe hij driedimensionaal een hoofd op het doek kon weergeven. Sommige delen werkte hij nauwelijks uit, terwijl hij de meest expressieve delen juist veel aandacht gaf. Gedetailleerd is zijn zelfportret niet. Maar wie enige afstand neemt, ziet dat Rembrandt je zeer indringend aankijkt.
Aanrader
Knap hoe rond slechts een prominent schilderij – weliswaar een topper, maar toch – een hele expositie is gemaakt, die van begin tot eind interessant is. De tentoonstelling is evenwichtig, leerzaam en biedt inzicht in zowel Rembrandts leven als werk. De informatieve tekstborden zijn evenwichtig, niet te veel en niet te weinig informatie. Alles klopt hier. Dat de film overlap vertoont met de tekstpanelen stoort niet. Ga hier heen. Dat kan nog tot en met 24 juli.
Check hermitage.nl
