Een gelukkig huwelijk is een lang gesprek dat altijd te kort lijkt. Dat is het motto van het boek van Lene Marie Gravesen. Het is een ongewone roman. Om haar verdriet te bezweren schrijft een vrouw brieven aan haar overleden geliefde. Tot het niet meer kan – Een Amsterdams verhaal van liefde en verdriet verscheen onlangs bij uitgeverij Aspekt.
Martien van Oorsouw
Lene Marie Gravesen is in Kopenhagen geboren en kwam na allerlei omzwervingen in Amsterdam terecht. Ze werkte onder andere als receptionist bij een advocatencollectief, runde een studentencafé en was bibliothecaris van de faculteit Theater en Dans van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Het verhaal speelt zich voor een groot gedeelte in oostelijk Amsterdam af.
‘Na het overlijden van mijn geliefde liep ik steeds hardop tegen hem te praten, alsof ons gesprek doorging. Op een gegeven moment dacht ik dat ik een toneelstuk kon maken van mijn gesprek met hem, een monoloog of een dialoog met zijn overleden stem. Maar ja, al heb ik veel toneelstukken gezien en gelezen, dat werd me te ingewikkeld. Ik heb nog nooit een toneelstuk geschreven, terwijl ik wel duizenden brieven heb geschreven.’
‘Een paar maanden na zijn dood schreef ik spontaan een lange brief naar hem. Dat was triest en troostrijk tegelijk. Daarna was de ban gebroken, ik had hem ineens zo veel te vertellen: dingen waar we niet zo vaak over praatten, over mijn leven voor ik hem leerde kennen. Ik heb hem veel brieven geschreven, die niet allemaal in het boek zijn opgenomen. Het moeilijkst was het kiezen welke brieven in het boek pasten en welke niet. Ik heb veel steun gehad van een paar meelezers. Het was een bitterzoete onderneming om ‘s ochtends of ‘s avonds in mijn eentje aan de tafel aan hem te denken en over hem te schrijven. Zo heb ik hem nog een paar jaar dicht bij me kunnen houden. Ik had wel jaren kunnen doorgaan met schrijven. Ik heb nog zo veel te vertellen over mijn ontregelde leven nu en mijn ongeregelde leven van vroeger.’
‘Amsterdam is zowel decor als personage in het boek, ik hou van de stad en het multiculturele klimaat. De eerste paar jaar was ik illegaal in Nederland, maar ben inmiddels volledig ingeburgerd. Die levensstijl van toen is in Fort Europa anno nu ondenkbaar, daar reflecteer ik over in het boek. Ik mis mijn liefste gesprekspartner nog altijd. We hebben twintig jaar gesproken over van alles. Daarom heb ik dat citaat van André Maurois als motto gekozen.’
De lezer maakt kennis met een aantal personages. Allereerst de briefschrijver, een vrouw die het vermogen cultiveert het leven intens en per moment te ervaren. Schrijvend doet ze een poging haar leven opnieuw te definiëren. Walter natuurlijk, haar overleden geliefde. Een tot in de puntjes verzorgde man die vaak ziek, maar mentaal sterk is, eigenwijs en ondoorgrondelijk. Met Max verhuist de schrijver in 1976 naar Amsterdam, waar ze actief worden in de internationale experimentele filmscene en getuige zijn van de opkomende performancekunst.
Dochter Felipa en een aantal vriendinnen van nu en van vroeger komen regelmatig ter sprake. Speciale aandacht krijgt de vulpen, de New Yorkse ex-vriendin van Walter wiens naam niet genoemd wordt.
Een lezer meldt dat ze haar tranen moest tegenhouden toen ze het boek las. Ze kon niet stoppen met lezen. Met de inkijk in je ziel stel je jezelf wel erg kwetsbaar op. Het is heel invoelbaar geschreven. Een geslaagd boek: de compositie, het wisselende perspectief, de observaties, de zelfspot, de taal; alles klopt, meldt een andere lezer.
Hiervoor heeft Lene Marie Gravesen een reisverhaal geschreven, Detail of India, Reflections on an Amaranthine Journey, ‘dat gek genoeg ook veel over de dood gaat.’ Binnenkort is het weer verkrijgbaar. Ze heeft meegewerkt aan het boek over media artiest Babeth Mondini-VanLoo, Kunst = leven = kunst.
Lene gaat zich richten op het schrijven van korte verhalen. ‘Ik loop al langer rond met het idee fictie te schrijven, wellicht korte erotische verhalen, alhoewel ik niet weet of ik dat kan maken tegenover mijn dochter. Zij vindt de onthullingen in dit boek al gênant genoeg. Het lijkt me wel een mooie uitdaging. Ik ben al begonnen met korte stukjes, vingeroefeningen. Misschien wordt het wel weer een boek in het Engels, dan kunnen mijn vrienden in het buitenland het lezen.’
Het boek kan direct besteld worden bij de auteur: [email protected]. Ze komt in Amsterdam graag een gesigneerd exemplaar aan de voordeur afleveren of in de brievenbus doen. Het boek is online verkrijgbaar, maar steun uw lokale boekwinkel.
Lene Marie Gravesen | Tot het niet meer kan, een Amsterdams verhaal van liefde en verlies | Uitgeverij Aspekt, 2021
