Het Tropenmuseum heeft een nieuwe naam: Wereldmuseum Amsterdam. Ook het Afrika Museum in Berg en Dal en Museum Volkenkunde in Leiden gaan samen met Wereldmuseum Rotterdam onder één naam: Wereldmuseum.
De nieuwe naam Wereldmuseum past in de lijn van de ontwikkelingen die de musea de laatste jaren hebben doorgemaakt. In de tentoonstellingen en activiteiten wordt steeds de verbinding gezocht tussen urgente mondiale thematiek en historische context. Dat wordt toegelicht vanuit meerdere perspectieven voor een zo volledig mogelijk wereldbeeld. Het Wereldmuseum onderzoekt wat het betekent om mens te zijn, wat onze connectie is met de wereld om ons heen en hoe we in relatie staan tot elkaar.
In 2014 fuseerden Tropenmuseum, Afrika Museum en Museum Volkenkunde. Drie jaar later werd tevens een intensief samenwerkingsverband aangegaan met Wereldmuseum Rotterdam. De musea hebben al jaren een gezamenlijke missie: inspireren tot wereldburgerschap. Nu dragen de vier locaties een en dezelfde naam: Wereldmuseum.
‘Met onze tentoonstellingen en activiteiten, maar ook in ons voortdurende onderzoek gaan we uit van een wereld die we met elkaar delen en waarin we elkaar beïnvloeden’, licht algemeen directeur Marieke van Bommel toe. ‘We hopen aan te zetten tot begrip, compassie en empathie en daarmee bij te dragen aan een gelijkwaardigere, rechtvaardigere wereld. Een kritische blik naar binnen is ook op zijn plaats. Ons museum erkent zijn koloniale verleden. De collectie, bestaande uit circa 500.000 objecten en 700.000 foto’s is voor een deel geroofd in het koloniale tijdperk.’
Het nieuwe beeldmerk bestaat uit de handgeschreven letters W en M die samen een menselijke figuur vormen. Ze kunnen elke keer door iemand anders op net een andere manier geschreven worden en zo een oneindige verscheidenheid tonen. Net als de mens zelf.
Het Wereldmuseum heeft de laatste tien jaar grote focus op dekolonisatie. Van Bommel: ‘In onze optiek gaat dekolonisatie over het loslaten en ‘ontleren’ van het eurocentrisch gedachtegoed dat zo verankerd zit in onze samenleving. Dat gedachtegoed past niet bij de gelijkwaardigere wereld waar we met onze activiteiten aan willen bijdragen.’
Onderdeel van die dekolonisatie is het doorlopende onderzoek dat het museum doet naar de herkomst van de objecten in samenwerking met andere musea, overheid, universiteiten, maar vooral ook met herkomstgemeenschappen. In juli dit jaar vond de restitutie van 485 objecten aan Indonesië plaats.
‘Restitutie gaat ons om meer dan alleen het teruggeven van objecten. Het gaat over het nemen van verantwoordelijkheid voor onze eigen geschiedenis, erkenning van onrecht en een weg vinden naar herstel. En over respect voor anderen met wie we de planeet delen en het vinden van gezamenlijke toekomst’, aldus Van Bommel. Het museum betrekt gemeenschappen actief bij de totstandkoming van tentoonstellingen.’
Onder de nieuwe gezamenlijke naam zijn de musea toekomstbestendig en gaan ze een jaar vol mooie programmering tegemoet, over thema’s die onze dagelijkse levens wereldwijd beïnvloeden. Zo programmeren de Wereldmuseumlocaties tijdens de Black Achievement Month dit najaar verschillende activiteiten. Centraal staan vertellingen over slavernij en de nalatenschap hiervan, maar er wordt ook gekeken naar de toekomst. Het in de schijnwerpers zetten van verschillende kunstvormen uit de zwarte gemeenschap, opent het pad naar het (her)vinden van waardigheid.
Wereldmuseum Amsterdam komt in mei volgend jaar met de tentoonstelling Martial Arts. Vechtkunsten zijn bij uitstek een vorm van immaterieel cultureel erfgoed; als traditie, meditatie, sport, zelfverdediging, body culture. Over de hele wereld komen vechtkunsten in verschillende vormen voor. Sommigen hebben een aloude geschiedenis en meer dan een is populair geworden in andere werelddelen dan waar de specifieke vorm zijn oorsprong vond. Te zien hoe gelijksoortige culturele verschijnselen op verschillende plaatsen in de wereld voorkomen, doet ons nadenken over wat het betekent om gezamenlijk mens te zijn.
