Na vijftien jaar keert het beroemdste nijlpaard van Amsterdam terug in Artis. Vanaf 17 oktober staat Tanja centraal in de tentoonstelling ‘Dichtbij Tanja’ in het Artis Groote Museum. De opgezette Tanja krijgt een plek tussen verhalen, herinneringen en beelden van generaties bezoekers. Ze blijft het symbool van de band tussen mens en dier.
Arie Martijn Schenk | Foto’s Ronald van Weeren
Tanja leeft voort. In herinneringen, op foto’s, in tekeningen. Op social media duiken regelmatig oude beelden op van het nijlpaard dat zo lang het gezicht van Artis vormde. Op 25 december 2009 namen honderden mensen afscheid van haar. Een icoon, die generaties bezoekers aan zich wist te binden. Niet vanwege spectaculaire capriolen, maar door haar rustige aanwezigheid.
Een fascinerend dier
Karlien Pijnenborg, hoofd van het Artis-Groote Museum, noemt Tanja een verhalendrager. ‘Via Tanja kun je kijken naar de relatie tussen mens en dier en naar de manier waarop we de natuur beleven.’ Die benadering past bij het museum, dat na 75 jaar gesloten te zijn geweest, sinds de heropening reflectie biedt op de band tussen mens, natuur en leven. ‘Steeds kwam die vraag terug: komt Tanja ooit terug? Dat moment is nu daar.’
Tanja stond jarenlang in het depot. Kort na haar dood is ze opgezet. In 2012 was ze te zien in een tentoonstelling, daarna verdween ze weer uit beeld. Nu krijgt ze opnieuw een plek. Niet als curiositeit, maar als aanleiding om te kijken en te verbinden. Bezoekers mogen bijdragen aan de tentoonstelling met foto’s, tekeningen en verhalen. Die worden samengebracht tot een collectief kunstwerk.
Toen en nu
De tentoonstelling ‘Dichtbij Tanja’ bestaat uit drie verhaallijnen: Tanja en de bezoeker, Toen en nu, en Blik op het nijlpaard. Daarmee schetst Artis niet alleen een portret van een dier, maar ook van een tijdperk. Tanja leefde in een ander Artis – met een kleiner verblijf en een ander perspectief op dierhouderij. De inrichting van het park, de kennis over gedrag en welzijn zijn sindsdien sterk veranderd.
‘Tanja was het laatste nijlpaard in Artis’, vertelt Karlien. ‘Ze blijft veel bezoekers fascineren. Niet alleen als biologisch fenomeen, maar als dier dat iets raakte in mensen.’
Kijkje achter de schermen
De tentoonstelling laat zien hoe een overleden dier een tweede leven krijgt. Technieken, gereedschappen en keuzes komen in beeld: van huidconservering tot positionering. Preparatie krijgt context als middel om dieren tastbaar te maken voor onderzoek en educatie. Tanja staat niet alleen opgesteld, maar ingebed in een groter verhaal over natuur en herinnering.
Herinnering in beweging
Tanja keert steeds terug. In fotoalbums, op zolders, in kindertekeningen en gesprekken. Haar gezicht roept iets op, haar aanwezigheid laat sporen na. Ze belichaamt de verbondenheid die mensen kunnen voelen met dieren en stelt tegelijk de vraag hoe die band tot stand komt. In die dynamiek schuilt haar betekenis. Een nijlpaard als spiegel van hoe mensen naar dieren kijken, toen en nu.
Je kunt tot 1 september eigen herinneringen, foto’s of tekeningen insturen via www.artis.nl/tanja.
De tentoonstelling ‘Dichtbij Tanja’ is vanaf 17 oktober 2025 tot en met 10 mei 2026 te zien in Artis Groote Museum.
