Oud Nieuws | 3 februari 1937 – Men heeft thans een begin gemaakt met het sloopen van het Muiderpoortstation. Het gebouw, de oude perrons, de smalle kap, alles zal binnen een drie weken tijds met den grond zijn gelijk gemaakt. Met het Muiderpoortstation, zooals de oudere Amsterdammers dat gedurende ruim 40 jaren hebben gekend, verdwijnt straks een stukje historie uit het dagelijksch leven der bewoners van de Indische en de Van Swindenbuurten. Het verdwijnend station toch was een object, dat bij de buurtsfeer behoorde en daaraan kleur en leven gaf.
Om zich daarvan ten volle een voorstelling te kunnen maken, moet men de buurttoestanden in het Oosten van ‘Amsterdam hebben gekend, zooals deze zich in de afgeloopen 40 jaren hebben ontwikkeld. Op den 15en Mei 1896 toch werd het Muiderpoort-station dat men toenmaals zeer bescheiden een „halte” noemde in dienst genomen, en de journalisten van onzen tijd zouden vreemd opzien, wanneer zij eens een kijkje namen in de Amsterdamsche dagbladen van 1896, want dan zou hun bljken, hoe weinig aandacht aan dat evenement werd geschonken.
Men mocht, bij de ingebruikname van het station, toch inderdaad van een evenement spreken, want wie zich de buurttoestanden uit die jaren herinnert, weet óók, dat er nog geen tramrails lagen in de Van Swindenstraten, zoodat het Muiderpoort-kwartier, zooals men destijds het gedeelte van Amsterdam, dat zich ten Zuiden van de Muiderpoort uitstrekte, had genoemd, wat verkeersgemakken betreft, zeker niet was verwend. Van een Indische buurt was nog zoo goed als geen sprake, maar toch woonden aan de andere zijde van die zandvlakte, waarop jong-Amsterdam zoo graag zijn vliegers opliet, ook reeds verschillende ingezetenen van de hoofdstad en het is begrijpelijk, dat er een juichtoon opging onder de bewoners van de Van Swinden-buurt en de nog in embryonalen toestand verkeerende Indische buurt, toen bekend werd, dat er in hun onmiddellijke omgeving een halte van de „Hollandsche Spoor”, zooals destijds de H. IJ. S. M. in populairen zin genoemd werd, zou worden’ gevestigd.
Het behoeft dan ook geen verwondering te wekken, dat, al wijdde het overig deel van de hoofdstad geen bijzondere aandacht aan de nieuwe halte „Muiderpoort”, de bewoners van de bovengenoemde wijken wel degelijk blijk gaven, dat zij met deze, hun verleende faciliteit in hun schik waren. Men dient hierbij wel
in het oog te houden, dat het in die jaren reeds een reisje op zichzelf beteekende om van de omgeving van het Muiderpoort-station naar het Centraal Station te gaan. Echter mag het alweer betreurd worden, dat de belangstelling van een zekere categorie Amsterdammers zich wat al te hinderlijk uitte. Laat ons, om hiervan de juiste schildering te geven, even een Amsterdamsch politie-agent aan het woord laten, die als negen-jarige jongen op den hoek van de Pontanusstraat en Van Swindenstraat woonde, toen de halte Muiderpoort in gebruik werd genomen.
Feest-charges
— „Kijk, zoo vertelt hij, ik woonde daar op den hoek, driehoog bij m’n ouders, en in het begin dachten we, dat het nu niet zooveel te beteekenen had, dat er hier een halte was gekomen van de spoor. Maar we hadden het mis. Waar al die belangstelling vandaan is gekomen, is mij onbegrijpelijk en waarom juist op Zondag al die menschen hier naar toe moesten komen, snap ik nog niet, maar de drukte, die tegenwoordig op Hartjesdag in deze buurt heerscht. is nog niets, vergeleken bij wat er in 1896 zich hier heeft afgespeeld. Ik kan u zeggen, dat er duizenden menschen naar de halte Muiderpoort kwamen….” – „Maar waarom dan? Er viel hier toch niets bijzonders te zien?’ menschen
mijn toen – „Net zooals U zegt. Maar dat kon je die menschen niet aan ’t verstand brengen, zooals mijn ouders ’t ook zeiden. Ze drongen maar op om op dat smalle perronnetje te komen, dat toen nog véél smaller was dan later, en het einde is geweest, dat de politie er met de blanke sabel op in heeft geslagen. Kort geleden heb ik nog een spoorwegman gesproken, die in die dagen een stuk van z’n oor heeft moeten missen, doordat de vriendelijke Amsterdammers met steenen naar de politie gooiden. Maar één van die steenen trof dien man aan, z’n oor, die er nota bene niets mee te maken had.”
Opmerkelijk is het, dat hoewel ook dit verhaal uit den mond van een destijds jeugdigen ooggetuige, omtrent die gebeurtenissen van 40 jaar terug, voldoende bewijst, dat er rondom de halte-Muiderpoort in 1896 wel het een en ander gaande is geweest, hiervan in de Amsterdamsche bladen van toen niets te vinden was.
Nadat men zich eenigermate gewend had aan het stoppen van de treinen naar en van het Oosten van ons land in de Muiderpoort-omgeving, luwde de belangstelling al spoedig, maar het aantal reizigers, dat aan deze halte in- en uitstapte, liep toch in de duizenden. Dit was natuurlijk een gevolg van de nog zeer gebrekkige verkeersaccommodatie in het Oosten van Amsterdam. Maar mocht dan dit gemis aan een vlot tramverkeer ook al zijn schaduwzijden hebben, daar stond dan toch weer tegenover, dat de toenmalige toestanden een zekere gemoedelijkheid met zich brachten.
Zorgzaam caféhouder
Van die gemoedelijkheid willen wij hier een klein staaltje geven: Er woonde destijds een caféhouder in de tweede Van Swindenstraat, die er nog niet zeker van was, of de uitgang van de Muiderpoort-halte vlak vóór de 1ste Van Swindenstraat zou komen. Hoe het zij, de man droeg zorg, de beschikking te krijgen over het hoekhuis van de Van Swindenstraat en de oudere Amsterdammers zullen zich het café Muiderpoort (niet te verwarren met „De Poort van Muiden”) waarschijnlijk nog herinneren. In die dagen waren verschillende inwoners van gemeenten, aan „de Hollandsche lijn” gelegen, in Amsterdam werkzaam en die forensen waren gewoon, in café Muiderpoort een glaasje op den valreep te nemen. Doch nu was het al eens voorgekomen, dat de trein naar het Gooi den overweg passeerde, en de forensen nog bij hun glaasje bier of andere hartversterking zaten. Om aan dit inconveniënt een einde te maken, werd door den eigenaar van het café Muiderpoort een vertrouwelijke overeenkomst aangegaan met een der niet-allerhoogste employés van de halte Muiderpoort. Er werd n.l. afgesproken, dat, zoodra de trein naar het Gooi het Centraal Station verliet, een waarschuwend belsignaal in het café Muiderpoort zou klinken.
Zoo geschiedde dan ook inderdaad en betrouwbare getuigen van 40 jaar geleden verklaren ons, dat géén der forensen, die bezoekers van café Muiderpoort waren, ooit meer een trein heeft gemist. Laat ons nu nog even terugkeeren naar het straks verdwijnende Muiderpoortstation, dat aanvankelük maar een halte van zeer bescheiden omvang was. In den loop der jaren werd zoowel het perron belangrijk verlengd als de overkapping uitgebouwd. Niettemin heeft dit „station” zich nooit in de overgroote sympathie van de Amsterdammers kunnen verheugen. Zeer zeker mag de directie van de Spoorwegen hiervan geen verwijt worden gemaakt, want zij heeft er zelfs nog – en dit is nog niet zoo heel lang geleden – een „restauratie” laten inrichten, waar men tegen bescheiden prijs zeer goede consumptie kon verkrijgen. Ook deze moderniseering bleek voor dit station echter niet in den smaak te vallen, want de restauratie is sedert weer verdwenen.
Een groote gebeurtenis – ongetwijfeld wel „de” grootste, in de afgeloopen 40 jaren – was de bouw van de luchtbrug vóór de Javastraat, welke ongeveer 35 jaren geleden werd voltooid. Welk een eindelooze reeks van klachten en ingezonden stukken in de bladen over den overlast, welken het lange wachten vóór dien overweg ter plaatse veroorzaakte, is daaraan voorafgegaan.
Weinig kon men toen vermoeden, dat reeds in 1936 die brug weer zou worden afgebroken, om het veld te ruimen voor een tijdelijke zuster, welke over een viertal maanden ook voorgoed het leven zal moeten laten. Wanneer men de oudere bewoners van de buurten rondom het verdwijnend en het komend Muiderpoort-station spreekt, is telkens de groote vreugde merkbaar over de groote verbeteringen, welke thans in wording zijn. Al is dan thans nog de verkeerstoestand ietwat onvolledig en onbeholpen, ieder weet, dat
over weinige jaren een nieuw Muiderpoortstation zal zijn verrezen, dat nog dezen zomer de verkeerstunnels gedeeltelijk in gebruik kunnen worden genomen en dat van de 40 jaren geleden gestichte halte-Muiderpoort dan nog slechts de herinnering zal blijven bestaan.
Op de hulpperrons aan weerskanten van het oude station zijn thans hulpgebouwtjes geplaatst voor kaartjes verkoop en controle. Via de luchtbrug zijn de hulpperrons bereikbaar.
Bron De Tijd
Foto Jacob Olie Stadsarchief Amsterdam
