Oud Nieuws | 22 Augustus 1978 – Moge deze naamswijziging in Amsterdam en elders begrepen worden als een diepgevoelde daad van protest tegen discriminatie en moge de nieuwe naam bij ons en anderen de herinnering levend houden aan een groot vrijheidsstrijder en -denker van onze dagen, een voorbeeld voor ons allen”. Met deze woorden doopte maandagmiddag Amsterdams burgemeester W. Polak het nieuwe Steve Bikoplein (voorheen Pretoriusplein) in de hoofdstad.
De herdoping van het plein werd bijgewoond door vele tientallen buurtbewoners- Zij hoorden de dichter Bert Schierbeek een gedicht voordragen dat hij gemaakt heeft op Steve Biko, de vrijheidsstrijder die in een Zuidafrikaanse gevangenis werd doodgemarteld. „Ik hoop nog veel gedichen te kunnen voordragen bij naamswijzigingen in de Transvaalbuurt”, zei Schierbeek ter inleiding van zijn voordracht.
Burgemeester Polak legde in zijn toespraak grote nadruk op de traditie die Amsterdam heeft in de strijd tegen rassendiscriminatie. „De Afrikaander buurt was voor de oorlog
één van de buurten in Amsterdam waar véél Joodse gezinnen, weggetrokken uit de „oude” Joodse buurten, gingen wonen en waar zij naast hun niet-Joodse stadgenoten leefden — vreugde, tegenspoed en zeker ook armoede delende”. „En als-wij vandaag een protest willen laten horen tegen discriminatie en rassenvooroordeel, dan doen wij dat omdat wij aan den lijve, en zeker op deze plaats, weten wat discriminatie en rassenvooroordeel in hun meest extreme consequenties kunnen betekenen”.
„Een land dat politieke rechten „slegs vir blankes” heeft, zo’n land kan in een stad, waar 35 jaar geleden een massale staking plaatsvond toen de Amsterdammers geconfronteerd werden met de discriminatie tussen „Herrenvolk” en „Untermenschen”, niet met stilzwijgen worden afgedaan”, aldus de Amsterdamse burgemeester. Polak wees verder op de grote betekenis van „een zelfde soort gebaar” dat een half jaar geleden de Universiteit van Amsterdam gemaakt had toen Govan Mbeki, die sinds jaren op het beruchte Robbeneiland gevangen zit, een ere-doctoraat in de sociale wetenschappen verleend werd.
Mahlangu
De omdopings-manifestatie werd afgesloten met een optreden van de Zuidafrikaanse zanggroep Mayibuye. Op het Steve Bikoplein waren leden van het ANJV aanwezig die hun actie voor de omdoping van het plein bekroond zagen. Zij verspreidden manifesten waarin zij wezen op een andere Zuidafrikaanse vrijheidsstrijder die momenteel in de gevangenis zijn doodstraf afwacht, Solomon Mahlangu. „Mahlangu moet vrij”, luidde het opschrift van het ANJV-manifest.
Bron De Waarheid
Foto’s Stadsarchief Amsterdam
