Als je de taal niet machtig bent en je geen raad weet met brieven en formulieren en internet, heb je iemand anders nodig. Bij welke mensen kun je terecht die je taal kennen, je cultuur, die je kunt vertrouwen?
Bijdrage van de OuderenAdviesRaad Oost
Een Somalische alleenstaande vrouw met twee opgroeiende kinderen voelde zich volledig overvallen door een korting op haar bijstandsuitkering. Na tussenkomst van een advocaat werd zes maanden later de korting met terugwerkende kracht ongedaan gemaakt. Op de vraag waarom haar uitkering is gestopt, heeft zij nog niets gehoord. Korting op de uitkering is niet het juiste antwoord als mensen in het ongewisse blijven en niet weten wat ze verkeerd hebben gedaan. Want als je de taal slecht begrijpt en moeite hebt met lezen zijn de spelregels niet duidelijk.
Strafkortingen
Kortingen op de AOW en de bijstand ondergraven het armoedebeleid. Dat inzicht begint onderhand te dagen. Een voorbeeld hiervan is dat de minister van Armoedebeleid de maatregel om jaarlijks 2 procent op de AOW te korten, heeft ingetrokken. Dat is verstandig want wie geen of te weinig premie betaalt, kan door een relatief kleine schuld levenslang op zijn AOW-uitkering worden gekort. Het gaat zelfs zo ver dat in de loop der jaren meer belasting kan worden ingehouden dan de oorspronkelijke premieschuld was. In de tussentijd heeft dan niemand van de belastingdienst gecontroleerd of de schuld inmiddels wellicht al betaald is.
Het verband met een schuld bij de belasting en de AOW-korting is, dat naast inkomstenbelasting ook een premie volksverzekeringen door de belastingdienst wordt ingehouden. Hieruit worden de sociale voorzieningen betaald, waaronder de AOW. Deze korting treft vooral kwetsbare burgers.
Pak je Kans
Dichter bij huis houden gemeenten zich ook bezig met armoedebeleid. Dat staat in Amsterdam bekend onder de naam ‘Pak je Kans’. In de brochure die daarbij hoort, staat wie voor extra geld in aanmerking komt en welke regelingen er zijn.
De volgende voorwaarden gelden
- een laag inkomen en weinig vermogen
- ingeschreven in Amsterdam of Weesp
- 18 jaar of ouder
- de Nederlandse nationaliteit of een geldige verblijfstatus
Niet iedereen is op de hoogte van ‘Pak je Kans’ en daardoor blijft een deel van het geld ongebruikt liggen.
Flying Squad
Om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen is een speciale brigade opgericht onder de naam ‘Flying Squad’. Op aanvraag geeft een medewerker ervan voorlichting aan een groep belangstellenden in de buurtcentra. In de praktijk blijkt dat voor het bereiken van migranten een andere aanpak nodig is. De inzet van sleutelfiguren voor de culturele vertaalslag is hard nodig.
De Flying Squad geeft gratis voorlichting over de regelingen voor minima. Het is een onderdeel van de afdeling Werk, Participatie en Inkomen [WPI]. Deze dienst is bereikbaar via het stadsloket van de gemeente en helpt Amsterdammers met onvoldoende inkomen om zelfredzaam te worden.
De WPI is meer gericht op het vinden van werk en een nuttige dagbesteding. Bij ‘Pak je Kans’ en Flying Squad staan de financiële regelingen van het armoedebeleid meer centraal.
Misverstanden
In de praktijk komt het Flying Squad vaak drie misverstanden tegen
- Soms denken mensen dat ze geen recht hebben op extra’s als ze werk hebben of een uitkering. Dat is niet zo. Het gaat erom dat je een laag inkomen hebt en weinig eigen vermogen. De regeling geldt ook voor ZZP’ers.
- De kostendelersnorm geldt niet voor Amsterdam. Gekeken wordt naar het inkomen van de aanvrager zelf.
- Natuurlijk vordert de belastingdienst het geld niet terug als je financiële situatie verandert. De toekenning van extra geld wordt alleen maar stop gezet.
Dat gebeurt in Amsterdam als je inkomen meer is dan 20% boven de bijstandsnorm. Voor een alleenstaande gepensioneerde is dat een gedrag van € 1455,69 per maand inclusief vakantiegeld en voor gehuwd of samenwonende met pensioen is dat € 1971,05 per maand inclusief vakantiegeld. Heb je hier vragen over, neem dan contact op met flying [email protected].
Geen pensioen
Habiba Bouanan heeft de Stichting Prachtvrouw opgericht om vrouwen met een migratieachtergrond financieel weerbaarder te maken en in hun kracht te zetten. Haar stichting werkt samen met de Alliantie Samen Sterk met Werk. Dit samenwerkingsverband van vrouwenorganisaties over de hele stad wil vrouwen meer kansen op de arbeidsmarkt bieden. Bouanan ziet een vergeten groep migrantenouderen die nu boven de zestig is en door de gemeente over het hoofd wordt gezien. ‘Het is de eerste generatie migrantenvrouwen die nu op zichzelf zijn aangewezen. De kinderen zijn de deur uit en de partner veelal overleden of vertrokken. Ze hebben voor zichzelf geen pensioen opgebouwd en de laaggeletterdheid is een barrière om aan de juiste informatie te komen of te begrijpen.’
Informatie opsplitsen
Volgens haar kan de gemeente deze onzichtbare en kwetsbare groep vrouwen beter bereiken. Bouanan: ‘Maak meer gebruik van sleutelfiguren binnen een organisatie met ervaring en expertise heeft op het gebied van vrijwillige schuldhulp. Zij spreken de taal en kunnen een brug slaan tussen een vrijwillige en een professionele hulporganisatie.’
Nu verloopt verwijzing naar het buurtteam soms teleurstellend. ‘Het gaat aan de telefoon al fout door de moeite met de Nederlandse taal en onduidelijkheid over de hulpvraag.’ Als mogelijke oplossingen ziet zij het afleggen van huisbezoeken en meer persoonlijke begeleiding. ‘Iemand even over de drempel helpen bij het eerste contact. Een huisbezoek geeft meer informatie over wat zich achter de voordeur afspeelt.’
In haar ervaring is de tekst van de brochure ‘Pak je Kans’ te ingewikkeld en de informatie te uitgebreid om in een keer over het voetlicht te brengen. Het is beter te begrijpen als eerst de tekst met sleutelfiguren wordt besproken en in kleine informatieblokjes wordt opgesplitst.
Geld blijft liggen
Om de juiste groepen te bereiken en maatwerk te leveren noemt Habiba ‘LOT’ als ezelsbruggetje voor
- Laagdrempelig door gebruik te maken van ontmoetingsruimten in de buurt met een open inloop, waar sleutelfiguren de helpende hand kunnen bieden.
- Om de hoek: op bekend terrein, bereikbaar en in een vertrouwde omgeving.
- Toegankelijk: door regelingen beter uit te leggen en meer duidelijkheid te bieden waar de informatie te vinden is. Bijvoorbeeld bij buurtteams, buurthuizen, of andere plekken waar buurtbewoners komen en waar hulp te vinden is bij digitale problemen. Maar ook andere media, zoals de TV met reclamespotjes, internet en sociale media kunnen een brug slaan.
Met ‘LOT’ in het achterhoofd, de inzet van sleutelfiguren en het doen van huisbezoeken is de kans kleiner dat er geld op de plank blijft liggen.
Reageren?
Annette Wiese [email protected]
Els Nicolas [email protected]
Tunny Jongejan [email protected]
Frank Stork telefoon 020 665 1063