Op zaterdag 27 januari gaat de Strijkkwartet Biënnale Amsterdam van start. Het Muziekgebouw, inclusief het Bimhuis, herbergt tot en met 3 februari de vijfentwintig beste strijkkwartetten van over de hele wereld. Volgens Yasmin Hilberdink wordt het een soort strijkkwartet Lowlands, met hele dagen een grote diversiteit aan strijkkwartetmuziek.
Tekst en foto Lida Geers
Yasmin, de artistiek directeur van de Strijkkwartet Biënnale, is half Turks en half Oostenrijks. Haar wieg stond in Istanbul en ze is opgegroeid in Oostenrijk. Zelf is ze geen muzikant, maar heeft wel haar hart verpand aan de klassieke muziek. In Oostenrijk werkte ze voor Schloss Grafenegg, waar ze in de zomer de bezielende kracht was achter de programmering. Twintig jaar geleden verhuisde ze voor de liefde naar Nederland en ging werken bij de Stichting Kamermuziek Amsterdam (KAM). Zij is tien jaar directeur geweest en heeft heel veel concerten georganiseerd.
In 2012, bij het afzwaaien van toenmalig staatssecretaris van Cultuur, Onderwijs en Wetenschap Halbe Zijlstra, kwam er in het cultuurbeleid een behoorlijke kentering. De staatssecretaris besloot het cultuurbudget drastisch te korten, waardoor een aantal dingen niet meer doorgingen, of op de tocht kwamen te staan. Yasmin, die tien jaar voor de Stichting KAM had gewerkt, besloot iets anders te gaan doen. Iets wat ze echt leuk vond. Ze heeft er lang over nagedacht en kwam tot de conclusie dat ze al lange tijd gecharmeerd was van de muziek van strijkkwartetten, de mooiste niche binnen de klassieke muziek. Ze besloot om een groot strijkkwartet-festival op te richten.
Niet alleen klassieke muziek
Een strijkkwartet bestaat altijd uit dezelfde mensen en een vaste bezetting van twee violen, een altviool en een cello. Joseph Haydn componeerde in de achttiende eeuw voor het eerst een reeks strijkkwartetten. Na hem heeft bijna elke componist de prachtigste muziek voor deze bezetting geschreven. Die muziek heeft zich als een olievlek verbreid over de hele wereld. Er zijn nog steeds componisten die voor strijkkwartetten schrijven. Die verscheidenheid maakt het zo mooi.
Een van de hoogtepunten van het festival is op zaterdag 1 februari, als het Australian String Quartet een programma van de inheemse componiste en zangeres Lou Bennett ten gehore brengt. Op zaterdag 27 januari om 19.00 uur wordt het festival feestelijk geopend door kwartetten uit het Leerorkest. De toegang tot deze pre-opening is gratis. Het Leerorkest heeft tot doel zoveel mogelijk kinderen kennis te laten maken met het strijkkwartet. Deze jonge strijkers laten graag horen wat ze geleerd hebben.
Een beetje een gedicht
Yasmin: ‘Ik ben een groot strijkkwartet-liefhebber en zie deze pure vorm van muziek een beetje als een gedicht. Het kwartet bestaat maar uit vier strijkinstrumenten, een heel kleine bezetting. Maar je kunt er muzikaal alles mee zeggen. De transparantie en puurheid ervan is heel mooi – en heel krachtig. Met dit festival wil ik mensen laten kennismaken met deze mooie muziek en de plek van het strijkkwartet binnen de klassieke muziek vieren. Met de vijfentwintig kwartetten die naar Amsterdam zijn gekomen, bespelen we het hele Muziekgebouw, het Bimhuis en alle foyers. Er is bewust gekozen voor de maand januari. Een festival in de winter is er niet vaak. Je kunt in het festival verdwalen en verdwijnen. Er zijn concerttoelichtingen, masterclasses, lezingen en op ieder uur van de dag concerten.’
Het worden acht volle dagen, met elke dag meer dan zes à zeven concerten. Op de vraag hoeveel tijd het organiseren van zo’n groots festival kost, vertelt Yasmin dat ze er samen met vijf andere mensen twee jaar mee bezig is. ‘Het eerste festival was in 2018 en het wordt om de twee jaar gehouden. Die tussentijd van twee jaar hebben we volop nodig om te zorgen dat de financiering rondkomt, voor de publiciteit, dat de strijkkwartetten naar Amsterdam komen en de locatie beschikbaar is.’
Yasmin: ‘Ik heb een visuele beperking, waardoor ik sommige dingen niet meer kan doen. Het geeft mij een extra impuls dit te organiseren omdat ik weet hoe belangrijk muziek kan zijn voor mensen met een gezichtsbeperking. Zij zien een klein beetje, of helemaal niets. Je gaat dan nog meer van muziek genieten. Het is wel jammer dat je de muzikanten niet of niet zo goed ziet, maar het genieten van deze prachtige muziek maakt het geweldig en meer intens.’
Alle informatie op www.muziekgebouw.nl
