Fenna Swart was namens Groenlinks en Bas van Vliet is namens Meerbelangen lid van de stadsdeelcommissie Oost. Met de nieuwe partij St3m (spreek uit: stem) gaan zij in stadsdelen Oost en Noord aan de stadsdeelverkiezingen deelnemen. Ook gaat St3m deelnemen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Het doel is vijftien zetels in de gemeenteraad.
Lisa Scheerder en Joyce Hes | Fot Björn Martens | IJopener
Ze leggen uit: ‘St3m is uit frustratie geboren. De stadsdeelcommissie is verworden tot een geïnstitutionaliseerd adviesorgaan, een beoefenaar van schijn-participatie. De adviezen van de stadsdeelcommissie hebben weinig invloed, het is zelfs de vraag of ze wel gelezen worden door het college en de gemeenteraad.’ Als stadsdeelcommissielid heeft Fenna Swart in 2018 voorgesteld om een onafhankelijk onderzoek te starten naar biomassa. Dat voorstel werd door de voltallige stadsdeelcommissie overgenomen, maar vervolgens verdween het in een la en is niet meer boven tafel gekomen. Fenna Swart: ‘Groen Links had eind 2017 onderhands een deal gesloten met het noodlijdende NUON en gesteld dat de gemeente Amsterdam graag van het gas af wou en de opvolger van NUON Vattenfall zou gaan helpen om vergunningen te krijgen voor de productie van biomassa. De bedoeling was dat het Rijk 395 miljoen ter beschikking zou stellen en daartoe werd alles in het werk gesteld. Er is niets met het advies van de stadsdeelcommissie gedaan.’
Dat was anders met het advies over de windmolens; dat was het belangrijkste succes van de stadsdeelcommissie. Fenna en Bas denken dat de nieuwe wijzigingen in het bestuurlijk stelsel onvoldoende zijn om van de stadsdeelcommissie weer een volwaardig democratisch orgaan te maken. Jammer is ook dat het districtenstelsel – de vier gebiedscommissies – niet meer terugkomt. Omdat het stadsdeel straks als één gebied geldt, moeten partijen bij de komende verkiezing meer stemmen halen om een zetel te bemachtigen. Dat is in het voordeel van de bestaande politieke partijen. Die zijn bekender en halen makkelijker de kiesdrempel. Lokale partijen zullen nu nog meer het nakijken hebben.’
Bewonersbetrokkenheid
‘De gebiedsbijeenkomsten zullen verdwijnen. De sterke gebiedsverbondenheid vermindert en het politieke vliegen-afvangen, waar we net een beetje vanaf waren, zal weer toenemen. Bewonersbetrokkenheid wordt nog meer een ondergeschoven kind. En dat terwijl bewoners zich nu al niet vertegenwoordigd voelen. En die betrokkenheid zal in de komende stadsdeelcommissie nog minder worden. Om betrokken burgers invloed te laten hebben, moet je naar de gemeenteraad. Dat is waarom St3m is opgericht.’
Die nieuwe partij bestaat uit ‘kansrijke netwerken en clubs die nu niet gehoord worden. De drie belangrijkste programmapunten van St3m zijn wonen, de energietransitie en de huidige bestuurscultuur. Er moet een einde komen aan de marktwerking en er moet meer ingegrepen en gestuurd worden op de woningmarkt. We willen het landelijke huurstelsel met puntensysteem doortrekken naar de middenhuur. We willen een einde aan de verkamering. Woonbuurten in West en Zuid, die nu worden geteisterd door jarenlange verbouwingen, moeten daartegen beschermd worden. Bestaande woonverordeningen naleven zou al een goed begin zijn.
De energietransitie moeten we veel pragmatischer benaderen, weg van de van-het-gasaf-obsessie. De stimuleringssubsidies voor
duurzame energie moeten opnieuw verdeeld worden; het grootste deel gaat nu naar biomassa, waarvan we weten dat die niet duurzaam is. Meer grootschalige isolatie, aandacht voor energiereductie en investeren in hernieuwbare energie zoals zon en wind, maar ook in geothermie en aquathermie.’
Participatie
‘Participatie is de hoeksteen van het huidige college, maar wordt niet op een geloofwaardige manier uitgevoerd. Er is veel kennis en
expertise in de stad, zeker ook bij bewoners die meedraaien in participatietrajecten. Daar wordt vaak niets mee gedaan. Natuurlijk moet je eerlijk zijn over waar burgers wel en niet over mogen meedenken, maar als je ze laat participeren dan moet je ze serieus nemen. Interessant is dat je in alle stukken over biomassa en windturbines het belang van bewonersparticipatie kunt vinden. Zo staat er in de Gedragscode Biomassa (2020) van de Nederlandse Vereniging van Duurzame Energie, dat lokale acceptatie essentieel is voor biomassaprojecten. In een internationaal onderzoek van het RIVM wordt gesteld dat juist betrokkenheid van omwonenden van cruciaal belang is, ook voor de beleving van hinder en gezondheidsschade.
Tegelijkertijd zie je dat bewoners niet serieus worden genomen. Tientallen bewonersgroepen die al maanden in zogeheten ‘klankbordgroepen’ meepraten over de windmolenplannen zijn inmiddels met slaande deuren vertrokken uit het overleg met de gemeente. De onafhankelijke burger heeft geen trek meer in besturen, zo blijkt. De bewonersgroepen – zoals buurtorganisaties, actiegroep Windalarm en verschillende volkstuinparken – hebben in een boze brief aan de wethouder aangekondigd dat ze niet langer meedoen. De betrouwbaarheid van de overheid staat op het spel. Die bestuurscultuur in Amsterdam moet veranderen.’
