Pieter Klapwijk is al 42 jaar bewoner van Oost, was ooit wethouder en tot voor kort werkzaam als ambtenaar van het Stadsdeel Oost. Hij moet nu stoppen, ondergaat een kankerbehandeling, maar blijft hoopvol. Met ons blikt hij terug op zijn ambities en ervaringen. Welke lessen kan hij ons meegeven?
Ellen Ros | Foto Frank Schoevaart
Hij komt uit een christelijk gezin en van huis uit is Pieter Klapwijk maatschappijkritisch en politiek bewust opgevoed. Dus wilde hij al jong politiek actief worden en studeren in Amsterdam, om opbouwwerker te worden. In Alphen aan de Rijn, waar hij op de middelbare school zat, zag hij wat opbouwwerkers deden en dat was wat hij wilde! Bewoners ondersteunen en in hun eigen kracht zetten, zodat zij zich kunnen inzetten voor hun buurt; om zelf de regie te nemen en volwaardig het gesprek aan te kunnen met de gemeente.
‘Mijn ding is de brede wijkaanpak, over vele terreinen, voor en door de buurt’
Bij zijn aanmelding voor de sociale academie CICSA merkte hij dat er erg ‘links’ werd gedacht. Maar hij was zelf al een paar jaar lid van de PSP dus dat was geen enkel probleem. Hij voelde zich als een vis in het water. Met een glimlach herinnert hij zich: ‘Als jonge voorzitter van de Wereldwinkel (17 jaar) hield ik voor een volle zaal van vrouwen van het NKV, allemaal grijze hoofden, een vlammend betoog over maatschappijverandering. Het ging om de structuren en niet om de spulletjes van die Wereldwinkel! Het resultaat van die avond was dat, na afloop, de hele tent was leeg gekocht!’
Wooncarrière in Oost
In zijn laatste jaar op de CICSA trok hij in een kraakpand in de Indische buurt. Na een volgend kraakpand en een officiële huurwoning in de Oosterparkbuurt, kocht hij een appartement in de Dapperbuurt en nu woont hij al meer dan 20 jaar met vrouw en kinderen in een eengezinswoning in Park De Meer. Ontwikkelingen in de buurt heeft hij heel bewust meegemaakt. Actief als bewoner van de Oosterparkbuurt gaf hij zijn inbreng in de stadsvernieuwing. En het resultaat van de ontwikkelingen in Oost is dat er een gemengde wijk is ontstaan, onder andere omdat er alleen op kleine schaal verkoop plaatsvond. Belangrijk om dat te behouden.
Wethouder met gevoel
Na een aantal jaren als opbouwwerker in Velzen en tegelijkertijd actief in de politiek in de Oosterparkbuurt, wilde hij wel eens zijn ideeën in praktijk brengen in stadsdeel (Oud-)Oost. Hij werd wethouder in de periode 1994-1998. De Portefeuille Wonen sprak hem bijzonder aan. Een pittige klus, maar de schaal van Oost was goed ‘behapbaar’, hij kon uitstekend samenwerken met de ambtenaren en het contact houden met bewoners was goed te doen. Hij herinnert zich onder andere de nieuwbouw van het OLVG, belangrijk voor Amsterdam, en het protest tegen de sloop van het Mariapaviljoen. Hij snapte die emoties heel goed in de buurt maar behoud was niet haalbaar. Hij kon tenminste nog wel zijn invloed uitoefenen om er geen betonnen kolos van de maken.
Trots is hij op het behoud van woningen in de Swammerdambuurt (Weesperzijde). Ondanks de verzakkingen en technische rapporten die sloop bijna onvermijdelijk leken te maken, lukte het te renoveren, in nauwe samenwerking tussen ambtenaren, de corporatie (De Key) en de Vereniging Buurtbehoud Weesperzijdestrook. Gewoon te mooi om te laten verdwijnen, dat zei zijn gevoel en hij was het met de actievoerders eens. Dit waren voorbeelden: ‘Echt bestuurlijke vernieuwing, niemand was de baas, we waren echt partners in de samenwerking op basis van gelijkwaardigheid. Helemaal mijn ding!’
Is Oost veranderd?
Wat is er in die 42 jaar veranderd? ‘De wijkaanpak van de Transvaalbuurt heeft de mooiste en de meest zichtbare verandering opgeleverd. Er is nog steeds een actief netwerk in de buurt in het Platform Transvaal, waar men weet wat leeft. De uitstraling van de Tugelawegblokken. Niet alleen renovatie maar ook mooie nieuwbouw, de buurttuinen Transvaal. De aanpak van de winkelpanden in de Pretoriusstraat.’
Wijkaanpak, daar liep hij warm voor! Daarvoor kwam hij weer werken bij het stadsdeel. Wat volgde was de strijd tegen de drugspanden in de buurt, 15 drugspanden samen met de woningcorporaties leeggehaald met steun van bewoners en opbouwwerk. Een geweldig effect op de leefbaarheid van de buurt! Klapwijk: ‘Het is nu een mooi gemengde wijk, maar pas op voor ‘veryupping’. Er moeten niet méér woningen verkocht worden.’
Lessen
Hij wil wel wat lessen meegeven. ‘Pas maatwerk toe op een laag schaalniveau. En wees als ambtenaar kritisch naar de opdrachtgever, naar het bestuur. Geef aan als het anders moet, omdat je de praktijk ziet, praat niet naar de mond. Hou de bestuurder bij de les!’ Hij ziet de gevaren van de centralisatie. ’We rollen wel even wat uit wordt er dan gezegd als ambtenaren. Maar zo werkt dat niet!’
En voor bestuurders? ‘Verhoud je, in welk gebied of project je ook werkzaam bent, met de bewoners in de wijk, haal op wat leeft, wat de behoeften zijn. Zodat je draagvlak krijgt en mensen mee kunt nemen in plannen. Dus geen klakkeloos groot onderhoud uitvoeren in een straat, maar eerst ophalen wat leeft, wat kan blijven omdat dat gewoon goed werkt. Amsterdam heeft de burgers nodig om de verduurzaming in de toekomst voor elkaar te krijgen. Dat vraagt maatwerk op een laag schaalniveau. Zodat een VVE bij een technische aanpak, meteen een warmtenet kan aanleggen. Beloon initiatief, faciliteer meer dan je voorschrijft.’
Pieter Klapwijk bedenkt hardop wat hij voor de Dwars de moeite van het schrijven waard vindt. Hij gaf zelfs nog een half jaartje (1984) ondersteuning als opbouwwerker aan de redactie van de Oosterparkkrant, een voorloper van de Dwars.
Kansen voor Oost?
Klapwijk ziet kansen voor Oost in de komst van het Amsterdam University College en het oprichten van een klimaat-HUB biedt gelegenheid om kennis te gebruiken in het kader van duurzaamheid. Ook particuliere huiseigenaren kunnen daar wat aan hebben. In samenwerking met Buurtcampus Oost (HvA) wordt buurtonderzoek gedaan in OBA Linnaeus. De aanwezigheid van deze onderwijsinstellingen geven mogelijkheden voor Oost om stappen te zetten in de verduurzaming.
Positief afscheid
De behandeling tegen kanker slaat gelukkig aan en, positief als Pieter is, wil hij ons nog een goede tip meegeven: 2 keer in de week volgt hij een sportieve training voor patiënten met kanker, bij het Cancer Care Center (o.a. vestiging bij Hockeyvereniging Athena), lotgenoten onder elkaar, onder begeleiding van een fysiotherapeut. En: vergoed door de verzekering. Een aanrader en het is nog gezellig ook!
